büyük buhran

• 17 bin entry girip sıfır karma puan almayı beceren cahillerin 1920 lerde global bir dünya olmadığını ve bu krize sadede abd'nin girdiğini sandığını görmemizi sağlamış olay.
  birinci dünya savaşı da zaten mars'ta yaşandı.
  
  büyük buhran, büyük depresyon veya 1929 dünya ekonomik bunalımı, 1929'da başlayan (etkilerini ancak 1930 yılının sonlarında tam anlamıyla hissettiren) ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden ekonomik buhrana verilen isimdir. buhran, kuzey amerika ve avrupa'yı merkez almasına rağmen, dünyanın geri kalanında da (özellikle de sanayileşmiş ülkelerde) yıkıcı etkiler yaratmıştır.
  
  ı. dünya savaşı dolaylı ya da doğrudan tüm dünyayı etkilemekle beraber, savaş sonrasında oluşan dünya tablosundaki en önemli figürler gerek yaşadıkları değişimler gerek dünya ekonomisine etkilerinden dolayı abd, birleşik krallık ve almanya oldu.
  
  depresyonu yenerek tam istihdama ulaşan ilk sanayi ülkesi, almanya'dır. almanya, enflasyonsuz orijinal finansman yöntemleriyle iç piyasayı canlandırmayı başarmıştır. ancak dünya pazarları almanya'nın ihracatına açık değildi. alman fabrikalarına sürüm alanları temin etmek ve hammadde bulmak gerekiyordu. güney amerika, orta avrupa, balkanlar ve türkiye serbest dövizle mal almakta ve satmakta güçlük çekiyorlardı. almanya, doğrudan serbest döviz transferi olmaksızın malın malla mübadelesini gerçekleştirmek imkânını sağlayan bir karşılıklı ticaret (counter-trading) modelini benimseyerek, serbest döviz piyasalarında ihracat mallarına uygun fiyatla alıcı bulamayan memleketlerin müşterisi durumuna geçti. tarım ekonomilerinin ihracat mallarını yüksek bedelle satın aldı ve onlara kendi sanayi ürünlerini sattı. planlama ve benzeri yöntemlere başvuran abd ile fransa gibi demokrasiler ılımlı çözümlere yönelirken, almanya'da işsizler nazi totalitarizminin çılgınlıklarına kapıldılar. böylece bunalım aynı zamanda, ıı. dünya savaşı'nın başlıca nedeni olacaktı. nazilerin iktidara geçişinden (1933) ıı. dünya savaşı'nın başlangıç yılına (1939) kadar almanya'da haftalık kazançlar reel olarak %19 arttı. naziler, büyük buhran'ın ortasında iktidara geldi. o dönemde işsizlik oranı %30'a yakındı. 1938'de almanya'da işsizlik ortadan kalktı. 1933 yılında 56 olan sanayi üretimi, 1938 yılında 144'e çıktı. hitler liderliğindeki nazilerin iktidara geldiği 1933 yılından itibaren almanya ekonomisi üzerindeki gelişmeler ve hitler'in izlediği ekonomi politikaları günümüzde dahi olağanüstü başarı olarak değerlendirilmektedir.
  
  türkiye 1929 bunalımı karşısında, kalkınmasını sağlayabilmek için ihracat ve ithalatını arttırmak zorundaydı, türkiye cumhuriyeti bunu sağlayabilmek için çeşitli politikalar izledi.
  
  türkiye 1933'te dış ödemelerde uygulamasına başlanan kliring ve takas sistemini uyguladı. kliring sistemi malını alanın, malını alma ilkesine dayanır. bu sistemde ithalat ihracata bağlandığından, ihracat teşvik edilmiş olur. nitekim, türk hükûmeti mümkün olduğu kadar bütün ülkelerle kliring ve takas anlaşması yapmaya çaba harcadı ve türkiye ile ticaret ve ödeme anlaşması yapan ülkelerden, ithalata öncelik tanıdı. ayrıca ihraç mallarının standardizasyonuna önem verilerek, ihracat bu yönden de teşvik edildi 10/06/1930 tarih ve 1705 sayılı kanun ile hükümete tedbir alma yetkisi verilerek, ihraç edilen fındık ve yumurtadan başlayarak, ihraç mallarında kalite kontrolüne gidildi. önceleri çeşitli merciler tarafından yürütülen bu iş 1934'te kurulan türkofis'e devredildi. ofise, kontrol ve teftiş görevi yanında piyasa araştırmaları yapma ve uluslararası ticaret ve ödeme anlaşmalarını hazırlama görevi de verildi.
  
  evet... hakkaten sadede abd'yi etkilemiş... cehalet ne güzel şey.