candu

• acilimi;canada deuterium uranium olan, canadali nukleer reaktor ve elektrik santrali ureticisi.
  dunyadaki diger ureticiler arasinda en guvenilir reaktor kabinini uretigi iddia edilir.
  bakabilirsiniz : http://www.oci-aic.org/
• candu tipi reaktörlerin diğerlerinden farkı yakıtların yatay durmasıdır.
• kanadalı aecl firmasının tasarımını yaptığı ve ürettiği nükleer santral markasıdır. tasarımında bulunan positive void coefficient değerinden dolayı amerika'da kurulum lisansı alamamış olması önünü tıkasa da, gün geçtikçe geliştirilen pasif güvenlik sistemleri ile birçok ülkede kabul görmüştür ve halihazırda çalışmaktadır. ağır su içinde oluşan tritium problemini de çözerlerse çok tercih edilir bir hal alacaktır.
• basınçlı ağır su reaktörü olarak bilinen bir çeşit nükleer reaktördür.
  
  bu tip reaktörleri diğerlerinden ayıran en temel fark, reaktörde yakıt olarak %0,7 oranında uranyum 235 izotopu içeren doğal uranyum kullanılmasıdır. ayrıca soğutucu ve yavaşlatıcı olarak ağır su (d2o) kullanılır. candu tipi reaktörlerin kullanıldığı başlıca ülkeler kanada, romanya ve hindistan'dır.
• candu reaktörlerinde pwr reaktörlerinden farklı olarak reaktör kabının tamamı basınçlandırılmaz. bunun yerine yakıt kanalları basınçlandırılır (bkz: calandria). bu sayede reaktör çalışırken yakıt değişimi yapılabilir (bkz: online refueling). yakıt olarak zenginleştirilmemiş (bkz: doğal uranyum) kullanması sebebiyle ülkemiz nükleer camiasında bir dönem çok popüler olmuştur.
• moderatör olarak ağır su kullanan nükleer reaktörlerdir.
  
  hafif suyun moderatör olarak kullanıldığı yüksek basınçlı ve kaynar su reaktörlerinde uranyumu zenginleştirmek gerekir. uranyumu zenginleştirmek şu anlama gelir: uranyum 238 dünyada bulunan uranyumun %99.27'sini oluşturur, geri kalan %0.27'si uranyum 235'tir. uranyum 238 radyoaktif olsa da parçalandığında zincir reaksiyon oluşturabilecek kadar nötron bırakamaz. uranyum 235 parçalandığında zincirleme reaksiyon için yeterli nötronu sağlayabilirler. %0.27 olan uranyum 235 oranını çeşitli yöntemlerle %3 ile %5 oranına çıkartabilirsek hafif su reaktörü için gereken yakıtı sağlamış oluruz. peki neden %0.27'lik uranyum 235'i kullanmıyoruz da uranyumu zenginleştirmek için amele gibi çalışıyoruz? hafif suyun nötron tutucu özelliği dolayısıyla. uranyum 235 oranı çok düşük olduğu ve su nötronların diğer atomlara çarpmasına izin vermeden tuttuğu için zincirleme reaksiyon meydana gelemiyor. %3 ile %5 uranyum 235 içeren yakıt suya rağmen yeterli nötron sağlayabilmektedir.
  
  ağır suda böyle bir sorun olmamaktadır. ağır suyun nötron tutma kabiliyeti aşırı düşüktür dolayısıyla %0.27'lik uranyum 235'i yakıt olarak kullanabiliriz. uranyumu zenginleştirmek gibi bir derdi ortadan kaldırmaktadır. candu reaktörlerinde bu yüzden ağır su tercih edilmektedir.
  
  candu'nun bazı dezavantajları vardır. işe yarar yakıt oranı daha düşük olduğu için daha sık yeni yakıt takviyesi gerektirir. ağır su pahalıdır. sık yakıt takviyesi daha fazla nükleer atık demektir. lakin unutmamak gerekir ki candu reaktörleri yakıt takviyesi esnasında kapatılmazlar. uranyumu zenginleştirmek ağır su üretmekten daha pahalı ve zordur. candu reaktörlerinin ürettiği nükleer atık daha kolay ve güvenli bir biçimde saklanabilir.
  
  kısaca güzel bir reaktördür.
• candu ismi, canada deuterium uranium kelimelerinin kısaltmasıdır. kulağa “canadians can do” gibi de geldiğini söyleyebiliriz .bu isim, reaktörün yavaşlatıcı olarak ağır su ve yakıt olarak da uranyum (doğal uranyum) kullandığını gösterir. reaktör kalbini soğutan ağır su basınç altında tutulur ve kaynamasına izin verilmez, bu nedenle candu tipi reaktörler genel reaktör sınıflandırması içerisinde basınçlı ağır su (pressurized heavy water - phw) reaktörleri olarak yer alırlar. candu tipi nükleer güç tesislerini diğer nükleer güç tesislerinden ve basınçlı su reaktörlerinden ayıran genel özellikleri şunlardır :
  
  *yavaşlatıcı ve soğutucu olarak ağır su kullanılır.
  *düşük basınçtaki yavaşlatıcı soğutma sistemi ile kalp soğutma sistemi birbirinden ayrılmıştır.
  *reaktör çalışırken yakıt ikmali yapılabilir. *yakıt olarak doğal (zenginleştirilmemiş) uranyum yakıtı kullanır.
  
  bu reaktör tipi kanada başta olmak üzere, hindistan, güney kore, çin, arjantin, romanya ve pakistan tarafından da kullanılmaktadır.