proje hızı

• karayolları ve demiryolları boyutlandırılırken o yolda kullanılacağı öngörülen optimal hız. maksimum hızdan farklıdır. maksimum hız ilgili yolun çok güvenli olmasa da elverebileceği en yüksek hız demektir. ama proje yapılırken bu hız kullanılmaz, proje hızı göz önüne alınır.
• özellikle demiryollarında, ilgili yolla ilgili her türlü elemanın özelliğini önceden ortaya koyan ve projeye başlarken fizibilite çalışmalarından edinilen verilerle belirlenen bir değerdir. bir demiryolu 80km/sa proje hızı için boyutlandırıldıysa, o demiryolunda 90km/sa hızla gidilemez. zira 90km için kurp yarıçaplarından tut da, ray profil büyüklüğüne, deverlere, bağlantı eğrilerine hatta travers aralığına kadar herşeyin değişmesi gerekir.
• proje hızı, herhangi bir yolun inşaası sırasında neredeyse bütün hesaplara giren çok önemli bir değerdir.
  
  yolun kalite standartlarına göre bütün yol boyunca uygulanabilir yahut belli bölgelerde "hız kısıtı" uygulanır.
  
  misal, emniyet şeritli 3x3 bir otoban inşaa ediliyorsa hız kısıtı uygulanması normal değildir. çünkü otobanın standartları yüksektir ve maksat araçların ekstradan hızlanıp yavaşlanmasını ve zaman kaybetmesini önleyerek konforlu bir yolculuk yapmalarını sağlamaktır. bu amaçla yolun projelendirme aşamasından itibaren herhangi bir masraftan kaçınılmayacağı göz önüne alınmıştır. o yüzden dikey yada yatay kurp yarıçapları yüksek tutulur, yani virajlar ve rampalar mümkün olduğunca rahat alınabilecek şeklilde ayarlanır. bunun için gerekirse dağlar delinir, tüneller açılır yada viyadükler inşaa edilirki bu sanat yapıları oldukça pahalıya patlamaktadır. ancak önemli güzergahlarda bu uygulamalara başvurulur.
  
  ülkemizdeki yolların çoğu ise bu standartlarla yapılmamıştır. dolayısı ile bir çok noktada hız kısıtı uygulamaları söz konusudur. yani farzedelim yolun proje hızı 90 km/sa olsun. ancak ekstra masraflardan kaçınmak için, yani sanat yapıları yapmadan yolu o bölgeden geçirmek için dik rampalar yada sert virajlar yapılır ve bunlar yapılırkende hız kısıtı hesabı yapılır. sonuç olarak misal 90 km/sa olan proje hızı viraja göre çok daha düşük değerlere indirilir.
  
  proje hızına ve hız kısıtına göre ayarlanmış yeni hızda seyahat etmek, hem çok çok daha güvenli bir şekilde yol alınmasını sağlayacaktır hemde yolun ve kullanılan aracın işletme masraflarının aşağıya çekilmesinde çok önemli rol oynayacaktır.
  
  ancak nedense bizim ülkemizde bir aman sendecilik genele yaygın görüştür. dolayısı ile 60 ile girilmesi gereken virajlara vatandaşlarımız 90 100 ile girer. sonuç olarak vatandaş oradan kazasız geçer ve düşünürki lan 60 yazan yerden 100 lede geçioz işte kaymak gibi ne güzel.
  
  ancak hesaba katılmayan bir değer vardır. o da viraja olması gerekenden hızlı giren vatandaşın kaza yapma riski yüzdesini arttırmasıdır. ayrıca kaza yapmasa bile hem yol üstünde hem kendi aracında ekstradan aşınma ve yorulmalara neden olmasıdır. e sonuçta ne olur, vatandaş ekstradan servis masrafı ödemek zorunda kalır, yada aracın bakımını düzgün yaptırmıyorsa illaki bir gün araçtan kaynaklanan bir arıza yüzünden başı ağrıyacaktır. yol üstünde meydana gelen hasarlar ise devlet tarafından daha sık onarılmak zorunda kalacak, hatta onarıma yetişilemediği durumlarda yol hatası yüzünden bir çok vatandaş hayatını kaybedecektir.
  
  en nihayetinde neresinden bakılsa proje hızında yapılan kısıtlarına uyulmaması astarı yüzünden pahalıya gelen sonuçlar doğurmaktadır. kaza yapma riski arttığından aynı noktadan geçen araçlar arasında kaza yapma oranıda otomatikman yükselmektedir. yani sizin o noktadan geçerken aşırı hız yapıp kaza yapmadan atlatmış olmanız bunun güvenli olduğu anlamına gelmez, illaki siz olmasanızda oradan aynı yüksek hızda geçen birisi kaza yapmaktadır. sonuç olarak istatistiklere bakıldığında her yıl binlerce ölü ve sakat trafik kazalarının sonucu olarak önümüze serilmektedir.
  
  yazıktır, günahtır...