robot serisi

• temelde isaac asimov'un kaleme aldığı dört adet romandan oluşan seriye verilen isimdir. fakat kısa robot hikayeleri ve asimov'un, robert silverberg ile birlikte yazdığı the positronic man isimli roman da seriye dahil edilmektedir. kısa robot hikayelerinin çoğu daha sonra the complete robot adıyla tek bir kitap olarak yayımlanmıştır. bunu da belirtmekte yarar var. ama dediğim gibi robot serisi temelde dört romandan oluşur. bunlar sırasıyla aşağıdaki gibidir:
  
  1- the caves of steel
  2- the naked sun
  3- the robots of dawn
  4- robots and empire
  
  bu dört temel eser de, özünde bir dedektiflik hikayesidir ve birbirlerinin devamı niteliğindedir. dolayısıyla eserlerin sırasıyla okunması hayati derecede önemlidir. serinin ilk üç romanında, arzlı dedektif elijah baley ve robot ortağı r. daneel olivaw'ın farklı gezegenlerde geçen maceraları anlatılmaktadır. bu maceralar esasında bir cinayeti aydınlatma uğraşı olarak değerlendirilebilir.
  
  asimov, daha sonra dahiyane bir fikirle, robot ve vakıf serisi'ni birleştirmiştir. dolayısıyla bu birleşme, incelikle dokunmuş kompleks bir evrenin ortaya çıkmasına neden olmuştur. öte yandan seri, bilimkurgu dünyasına kazandırdığı birbirinden önemli karakterleriyle de dikkat çeker: gözü kara dedektif elijah baley, yaratılan ilk insansı robot r. daneel olivaw, robotik uzmanı dr. han fastolfe, gladia delmarre, sıradışı robot giskard reventlov, her zaman dr. han fastolfe'un gölgesinde kalmış olan dr. kelden amadiro ilk akla gelen isimlerdir.
  
  ayrıca, serinin bir diğer önemli özelliği de içinde barındırdığı birbirinden farklı gezegenlerin ve bu gezegenlerdeki toplumsal yapıların başarılı aktarımıdır. gerek arz olsun, gerek solaria olsun ve gerekse de aurora olsun, hem ortamlarıyla ve hem de sahip oldukları değişik kültürleriyle insanı mest ederler.
• bilimkurgu ve polisiye seven bir insanın bu seriyi okumadan ölmemesi gerekir.
  okurken kafamda sinemaya uyarladığımda
  elijah baley'i george clooney,
  daneel olivaw'i michael fassbender,
  gladia delmarre'ı marion cotillard,
  dr.han fastolfe'u adam godley oynasın istedim.
• yayın hakları tübitak'ta olduğu için hiçbir yayınevinin yayınlayamadığı, tübitak'ın da yayınlamaya niyetinin olmadığı seridir. basmayacakları kitapların yayın haklarını ne bok yemeye aldıkları da benim için büyük bir muammadır.
  
  baskan yayınları ve altın kitaplar'dan çıkan eski basımları sahaflardan bulunabilir.
• basılmış haline ulaşmak çok zor olsa da internet üzerinde e-kitap formatında bulunabilen kitap serisi. bilimkurgu edebiyatı seven her insanın okuması gereken serilerdendir.
  
  diğerleri için
  (bkz: dune serisi)
  (bkz: vakıf serisi)
  (bkz: rama)
• okunmadan hemen önce sonsuzluğun sonu ve robot serisinden hemen arkasından vakıf serisi okunarak mükemmel bir evreni tamamlayabilirsiniz.
• tanrım. belki 20 yıl belki daha fazla oldu okuyalı vakıf serisi ni. ama okuduğum en muhteşem , hayal dünyamı en etkileyen kitaplar içinde kaldı bunca zamandır.
  
  geçen sene yeniden okumaya karar verdim. elbette başlangıcı robot serisi ile yaparak. ne yazık ki yeni baskısı yok. sahaf larda temiz eski baskı bulmak da çok zor bende çoğu insan gibi e-book a yöneldim.
  
  çok ama çok özlemişim. ve başlarken mükemmel bir çocukluk anıma zarar verirmiyim korkusuyla başladığım okumada rahatça söyleyebilirim ki hatırladığımdan bile güzelmiş.
  
  okumadıysanız ama ucundan kulağından bilimkurgu ya ilginiz varsa mutlaka bir şans verin.
  
  ve asimov un bir roman için yazdığı metinlerin geleceğin robotik dünyasının temel kanunlarına nasıl ilham olduğunu / olabildiğini hayretle görün.
• görüşümce isaac asimov okunmaya başlanacaksa ilk okunması gereken seridir. illa ki şart değil belki ama vakıf serisi içinde ufak tefek göndermeleri kaçırmamak için ilk başta okumak daha güzel olabiliyor. benim önerim olacak sıra şu şekilde olmalı:
  
  0. i, robot evet, doğrudan bir robot serisi kitabı değil ve asimov'un farklı hikayelerinin toplanmış hali. ancak bu kitapta tüm seri içinde gönderme yapılan birçok macera var. susan calvin ismindeki robot psikoloğu en önemli karakterdir ve açıkçası okuduğum en badass kadın karakterlerden birisidir. akılcı bir karakterdir. her şeyi sosyoloji ve psikoloji dahilinde çok güzel analiz eder ve çözüm bulur. ayrıca bu kitaptaki liar hikayesinin önemi ileride 3. kitap olan robots of dawn'da daha detaylı şekilde açığa çıkar. ayrıca 3 robot yasası üzerine oluşturulan caseleri anlatır genel olarak. örneğin birinci yasa ve ikinci yasa çelişirse ne olur? ya da buna benzer farklı durumlar incelenir. dolayısıyla 3 laws of robotics konusunu anlamak için en ideal başlangıç noktasıdır.
  
  1. the caves of steel resmi olarak burada başlıyoruz robot serisine. muhteşem dedektifimiz elijah baley ile tanışıyoruz. insanlar judge dredd'in mega şehirleri gibi devasa yerlerde şehrin tamamının üzeri kapalı bir şekilde, gökyüzüne düşman bir şekilde yaşamaktadırlar. toplumda belli sınırlar ve seviyeler vardır. özellikle philip k. dick'in do androids dream of electric sheep? kitabından aşina olduğumuz evrenin sanki biraz daha öncesi gibidir evren. bir bilim kurgu kitabıdır ama dedektiflik yönü oldukça ağır basar. ayrıca asimov külliyatının en önemli karakterlerinden birisi olan r. daneel olivaw ile de tanışırız.
  
  2. the naked sun elijah baley'nin 2. durağı solaria gezegenidir. bu kitapta benim en çok hayran olduğum nokta asimov'un geleceği gerçekten de iyi tahmin etmiş olması. neredeyse dönemin çoğu düşünürleri geleceği uçan arabalar ve lazer silahlarıyla hayal ederken asimov en çok ilerleyen teknolojinin iletişim ve bilgi ağları olacağını çok iyi yakalamış durumda. 3 boyutlu haberleşme cihazları sebebiyle insanlar aynı evde bile yan yana durmuyorlar. bugünkü iletişim kaynaklarımızı ve onları hayatlarımıza dahil edişimizi düşünecek olursak kesinlikle ne kadar da yerinde bir tespit olacağını anlarız. yine bir dedektiflik hikayesidir. serinin önemli karakterlerinden gladia delmarre ile tanışırız.
  
  3. the robots of dawn serinin üçüncü, okuma sırasının dördüncü kitabında meşhur aurora gezegenini görürüz. muhtemelen gelecekte insanoğlunun uzaya çıktığı takdirde nasıl bir medeniyet kuracağının örneğidir bana kalırsa. ahlaki anlayışlar olsun, toplumun diğer normları olsun her konuda ilerleyen zamanlarda serbestlik ve bireycilik ön plana çıkacaktır. zaten aurora gezegeni tamamen bireylerin mutluluklarına ve çıkarlarına odaklı bir sisteme sahiptir. çağlar boyunca dünyamızdaki toplumsal yapının gün geçtikçe daha da bireyselleşmeye ve kişiselleşmeye başladığını düşünürsek asimov'un yaptığı gelecek tespitinin oldukça olası olduğunu görürüz. elijah baley'le birlikte olduğumuz son dedektiflik hikayesidir. artık bu noktaya kadar gelip de baley fanı olmamışsanız ayıp edersiniz. ayrıca bu kitapta belki de asimov evreninin en ilginç ve en önemli karakterlerinden birisi olan r. giskard reventlov ile tanışırız.
  
  4. robots and empire serinin son kitabıdır ve 3. kitabın üzerinden 200 yıl geçmiştir. baş karakterlerde tanıdık kişiler vardır. bu kitabın en önemli noktası, imparatorluk serisine geçiş kitabıdır. insanlar galaksiye yayılmış ve gezegenlere yerleşmeye başlamışlardır. dünya gezegeni herkes için çok kutsaldır çünkü insanlığın ana vatanıdır. zeroth law'ı oluşturması açısından serideki en önemli kitap olabilir. kendisinden önceki kitaplar daha çok bireysel dedektiflik hikayelerine odaklanır ama bu kitapta gerçekten de evrenin kaderi belirlenir. robot serisi bu 5 kitaptan sonra biter. tabi asimov'un robotlarla ilgili başka birçok hikayesi vardır ancak asimov evreninin ana başlangıç noktası bunlardır. hemen arkasından ise imparatorluk serisi okunmalıdır.
  
  imparatorluk serisi için: (bkz: #62133968)
• (bkz: vakıf serisi) ile beraber bilimkurgunun mihenk taslarindan biri.anlatilan olaylari eger kronoloji bakimindan degerlendirirsek, aslinda evrene girisimiz her seyden once tek bir kitapla, (bkz: sonsuzluğun sonu) ile basliyor.ardindan robot serisi ve en son vakif serisi geliyor.ancak eger butun bu kitaplari okumaya karar verdiyseniz tavsiyem bu sirayi izlememeniz.vakif serisinde keyif veren ve okuyucuyu soka ugratan olaylarin bir kismi robot serisinde detayli bir sekilde aciklaniyor.ben acikcasi vakif serisindeki bilinmezligi sonrasinda robot serisini okuyarak cozdugumde bu iki seriden daha fazla keyif almistim.
  
  ilk basta vakif serisine baslayip, ilk goz agrimin o olmasina ragmen (bkz: *swh)
  robot serisinin daha cok hosuma gittigini soyleyebilirim.bence bunun en buyuk sebebi, vakif serisinin hikayesi yuz yillari kapsarken, robot serisinde ki karakterlerin seri boyunca degismemesi.basindan sonuna kadar dedektif elijah baley nin hayatina ortak oluyoruz.her ne kadar vakif serisi bir saheser olsa da, robot serisi daha samimi ve "insanca".
  
  --- spoiler ---
  
  --- spoiler ---
  
  asimov bize icinde bulundugumuz evreni ozet bilgilerle anlatmiyor, bizde elijah gibi vakalari cozerken ogreniyoruz ve bu yuzden okudugumuz evreni de ister istemez elijah ile bagdastiriyoruz.son kitapta kahramanimizin ölmüs olmasi ve onsuz bir hikayenin anlatilmasi yavas yavas okudugumuz bu robot evrenininde sonuna geldigimizi isaret ediyor.
  
  serinin ilk 3 kitabinda ise 3 gezegenin ustunde duruyor.birinci kitapta arz, ikinci kitapta solaria ve üçüncü kitapta aurora.ilk kitaplarda arz bir distopyayi anlatirken, diger dis gezegenler birer utopya.
  insanlarin kendi yarattigi cennet aurora, dis gezegenlerin en guclusu ve en eskisi.robotlar ve gelisen mikrobiyoloji teknikleriyle insanlar 400 yil yasarken, emirlerini yerine getirecek robotlarla mutlu mesut yasiyorlar.
  solaria ise auroranin en asiri hali.aurora da insan basina 50 robot duserken, solaria da bu sayi onbinleri buluyor ve koskoca gezegende yalnizca 20 bin insan yasiyor.
  arz ise gunumuzdeki dunyanin gelecegi.nufusu yuz milyarlari bulmusken, insanlar celik kubbelerin altindaki sehirlerde yasiyorlar.dis dunyalilarin uzun omurlerine karsin, buradaki insanlarin omru ortalama 60 yil.
  
  zamanla farkediyoruz ki dış dünyaların en güçlü özellikleri aynı zamanda en zayıf noktaları.öyle ki dış dünyalardaki insanlar yüzyıllar süren bu rahatlık ve huzur durumuyla beraber çabalamaktan vazgeçiyor ve yerinde saymaya başlıyor.uzun ömür, gençlerin yetişmesine engel oluyor ve insan hayatına verilen önem artıyor.bununla beraber kimse yeni bir gezegene gitmeye ve bir ömür sürecek hazırlık sürecine katlanmak istemiyor, savaşlarda bireysellik arttığı için kimse kendini feda etmek istemiyor.sonunda arz başka dünyalara açılacak ve galaktik bir imparatorluk kurma gücünü bulurken, dış dünyalar yozlaşıyor, zamanla yok oluyor.
  
  açıkçası ben her seye rağmen aurora gibi bir gezegende yaşamak isterdim.insanların yüzyıllar boyunca yaşadıkları, robotlar sayesinde insanların sadece istedikleri işi yaptıkları ve artan bireysellikten dolayı şiddet olaylarının görülmediği bir cennet..varsın insanlık binlerce yıl varolmasın, milyonlarca gezegene yerleşmesin, bir galaktik imparatorluk kurmasın.bir karınca gibi çoğalıp her yere yayılmaktansa, insanlar hayatlarını yaşayabildikleri kadar mutlu yaşasınlar.
  
  çok şükür ki ısaac asimov benimle hem fikir değilmiş (bkz: *swh) ve bu galaktik imparatorluğu anlatan başka bir seriyi, vakıf serisini yazmış.yoksa bilimkurgu dünyası bir şaheserden mahrum kalacaktı.
  
  --- spoiler ---
  
  --- spoiler ---
• vakıf evreniyle çok iyi ve yumuşak bir şekilde birleşmiş seridir.
  seriyi okumanın tek şartı ı robot'u okumuş olmaktır.
  tek şart diyorum çünkü vakıf okuduysanız bu seriden, bu seriyi okuduysanız vakıftan ayrı keyif alıcaksınız.
  ben vakıf üçlemeden sonra kitapların basım tarihine göre iki seriyi karışık okudum buna benzer bir okuma diyagramı için buyrun
  
  seriye dönersek:
  
  --- spoiler ---
  
  vakıf okurken "nerede bu robotlar?" sorumu çok iyi cevapladı. özellikle seldon planı , ikinci vakıfın kıvılcımlarını, tadı damağımızda kalan susan calvinin bahsinin geçtiğini görmek keyifliydi.
  
  açıkçası son kitaba kadar asimovun 3 robot yasası benim için bilimsel etik ve gerçekte uygulanmasını faydalı hatta uygulanması sadece zaman meselesi olarak gördüğüm yasalardı. fakat sıfırıncı yasa beni ürküttü. bizi bizden koruyan yapayzekayanın sonu iyi bitmez.
  --- spoiler ---
• basılması gerekenler listesinin tanrısıdır. haydi ithaki!