roma savaş sanatı

• flavius vegetius renatus'un iv. yüzyıl romasında imparator i.theodosius patronajında yazdığı eser.
  
  vegetius bir asker değil eserde szun tu'nun savaş sanatı gibi detaylı bir çalışma yakalayamazsınız. eseri değerli yapan verdiği tarihi bilgiler ve standart bir roma entellektüelinin perspektifinden militarizm. ayrıca vegetius abimiz imparator i.theodosius'a değmeden, önceki imparatorlara iğnelemelerde bulunuyor.bu osmanlı'da da çok rastlanan bir şey, saray patronajıyla çıkan eserlerde gizli kapaklı olsada muhakkak önceki padişahlara veya paşalara bir dokundurma yapılır.
  
  vegetius olumlu bir örnek vermeye kalkıştığında hemen cumhuriyet ordularına vurgu yapıyor. buradan iv. yüzyılda bile roma münevverlerinin hala cumhuriyete olan hasretini algılayabiliyoruz. sadece roma tarihinin değil, dünya tarihinin en büyük komutanlarından olan sezar'a bu kadar az vurgu yapıp (hatırladığım kadarıyla hiç), cumhuriyet dönemi komutanlarına kısım kısım vurgu yapması üzerinden 380 sene geçsede cumhuriyete olan sevginin hala devam ettiği yönünde yorumlanabilir. tam olarak bilmemekle beraber kendisi büyük ihtimalle patricidir. patriciler dışında romada senatoyu ve cumhuriyeti özleyen kimse yoktu. bakmayın siz gladiator filmindeki romantizme, cumhuriyet sadece patricilerin cumhuriyetiydi. roma cumhuriyeti, roma halkının mutlu olduğu bir düzen değildi.
  
  vegetius talim, askeri donanım, moral ve motivasyon hakkında şu an için bile geçerli değerli bilgiler veriyor. özellikle acemi askerlerin oryantasyonu için söylediklerini günümüz askerlerinin muhakkak değerlendirmesi gerekmekte. acemi askerleri ufak pusularla çatışmalara hazırlayın fikrini ortaya atıyor. acemi askerlerin meydan muharebeleri veya büyük çatışmalardan önce küçük ve kontrollü pusularla hazırlanmasının gerekliliğini savunuyor.
  
  günümüzde manga dediğimiz contubernium'dan lejyona kadar bütün birlik isimlerini ve görevlerini tek tek açıklamış ve hiyerarşiyi paylaşmış vegetius. birliklerin her birinin komutanlarını, mensup olması gereken sınıflarını, yeteneklerini, tecrübelerini aktararak liyakatin ordu üzerindeki katı gerekliliklerini hatırlatmış patronajına.
  
  vegetius kitaptaki en değerli katkısı "düşmanlarını kaçmaya mecbur bıraksın veya katletsinler, rakiplerinin özelliklerini, silahlarını, atlarını öğrensinler. çünkü aşina olunan şey korku yaratmaz." kısmı. günümüzde muhakkak bununla alakalı eğitimler veriliyordur ama eğitimlerin sunum ve görsel dışına çıktığını pek zannetmiyorum. özellikle 90'lı yıllar ile alakalı terörle mücadele hakkında okuduğum biyografilerdeki ortak nokta acemi askerlerin (subay, astsubay, erbaş, er farketmezsizin) teröristler hakkında taşıdıkları endişe. hatta yer yer neye benzediklerini bilmiyoruz karşımıza in mi çıkacak cin mi çıkacak bilemiyoruz diye anlatımlara yer veriyorlardı. ben yakalanan teröristlerin veya düşmanın, askerin algılayabilmesi ve empati kurabilmesi için tanıtılması ve iletişim kurmasına olanak sağlanması gerekliliğine inanmaktayım. asker kendisine saldıranın, fiziksel görünüşünden, motivasyon kaynağına kadar elde edebileceği en ufak bilgi ile bu unsurlar ile yapacağı mücadelede göstereceği mukavemet için kendisine katkı sağlayacaktır.
  
  kitap 2019 yılında çevrilmiş ve basılmış. türkiye'de kurmay sınıfı yabancı dilde çevirilerine ulaşmış ve okumuş olabilir. türkiye'de askeri eğitim içerisinde muhakkak yer alması ve okutulması faydalı olacaktır. türkiyede xıx. yüzyılın sonunda verilen harp okulu eğitiminin sonucunu i.dünya savaşı sırasında çok iyi kurmaylar elde ederek aldık. gazi mustafa kemal paşa büyük taaruz'u planlarken hannibal'ın cannae muharebesinden esinlendiği söylenir. düşünün xix. ve xx. yüzyılda hannibal'ı öğretebilecek bir harp okulumuz vardı. bu eser sadece kurmay sınıfını değil harp akademisi, hatta astsubay okulundan çıkacak bütün askerleri ilgilendirmekte. bu kapsayıcılığı ve verdiği basit bilgilerin herkesin anlayabileceği düzeyde olması açısından belki incelenir ve müfredata yerleştirilir.