shijie

• jia zhang-ke filmi. 2004, çin yapımı. yönetmen devlet desteği alarak çekmiş bu filmi. çok başarılı. ömrüm oldukça en beğendiğim çinli yönetmen "jia zhang-ke" ve çin filmi "shijie" yani festival çevirisiyle "yalan dünya" olacaktır. büyük bütçeli bir filmmiş bu. devlet desteği yetmemiş olmalı. sanırım kalan parayı da pekin'deki 47 hektar alan üzerinde kurulmuş, yılda 2 milyon ziyaretçisi olan dünya parkı yani "the world" adıyla işleyen turistik bir minyatür ve eğlence parkından almış olmalı. yoksa bu filmi niye çektiğine bir anlam veremeyeceğim. çin gençliğinin ruhsal çıkmazlarını, globalizm sembolü olan parkta hem çalışıp hem yaşayan genç insanlar üzerinden anlatmış. gençlerin çoğu bunalımlı, rutin bir iş yaparak azıcık para kazanıyor ve çıkış yolunu arıyorlar. kimi yolunu buluyor, kimi kayboluyor. yönetmen çok başarılı çünkü film boyunca izleyiciyi de sıkmayı ve çıkmaza sokmayı beceriyor. haklı adam. bunalımlı, sıkıntılı, umutsuz bir film çekmeye niyetlendiğinizde izleyeni eğlendirmeniz gerekmez di mi? ne anlamsız olurdu. kahramanlar daralırken bizim eğlenmemiz. ayrıca sanırım parayı bol bulduğu için filmin içine ara ara animasyon bölümler katmış. filmde telefon mu çaldı, hooop geçiş yapıyor yönetmenimiz çizgi bölüme. başarılı mı, bana soran olursa, değil. üstelik de nasıl bir karanlık var filmde. nasıl kötü kadrajlar, nasıl acemi resimler var, anlatmayayım da gidip izleyin. zaten sorulmadan da cevap vermem. neyse, dediğim gibi yönetmenin başarısı kahramanların girdiği rutin ve bıkkınlık duygusunu izleyene de aynen aktarmasındadır. diğer başarısı da filmde oynayan kızların güzelliği. hani hakkını yemeyeyim yönetmenin. aslında rus kız anna ile çinli kız tao arasındaki dostluğu olanca yalınlığıyla ve inandırıcılığıyla koymuş ortaya. zaman zaman sanki film sansür yemiş de bu yüzden anlamsızlaşmış hissine de kapılmadım değil. neyse... salon da akın akın boşaldı zaten. hani bütün iyi niyetimle son kareye kadar oturdum. hele bir final var ki filmde, hissettiklerimi anlatsam olmaz. gidip, görüp, yaşamak lazım. ama eğer bir ipucu gerekirse son cümlem, "hassiktir artık!" oldu. neyse... sonra eve gelip bakındım. yönetmenle ilgili derin bilgi aradım. 1970 doğumlu. eğitimli. üniversite okumuş. önceki filmleri "xiao wu" ve "zhantai" uluslararası festivallerde ödüller almış. yani bu melodramda da çıkış noktası iyi niyetli ama vardığı nokta ve varış şeklinde sarkmalar var. acilen kendine iyi bir kurgucu kanki edinmeli. boşuna mı demişler, "kurgucu yönetmeni vezir de eder, rezil de.."
  
  (bkz: the world)
• zhang ke jia diye bir adamın yazıp yönettiği, oldukça ağır yürüyen bir festival filmi. pekin'de dünyanın büyük mimari yapılarını içeren bir parktan alıyor ismini, filmde burada geçiyor zaten. bu parkta çalışan bir güvenlik görevlisi ile gösteri sanatçısı bir hatunun kendi yalnızlıklarından kurtulmak amaçlı varoluş çırpınışlarını anlatıyor. bence tam festivallik bir film. yavaş yavaş akması ve uzunca bir film olması isabetli olmuş. oldukça basit gibi görünen filmin çinlilerden hiç beklenmedik fazla metaforik bir filme dönüşmesi beni çok şaşırttı. kendi varolma mücadelesini verenlere akrabalık teşkil ediyor, yalnızlıklarına buhran ve acıyla ile dokunuyor. film sadece konusuyla ilgimi çekmişti, herhangi bir ödülü de yok! yalnızca kendi gibi olanları içine almayı hedeflemiş sanki.
• sonuna kadar kalmayı başardığım ancak ne konusunu ne karakterleri ne de filmde olanları anladığım aşırı uzun festival filmi. belki de filmi anlamadığımdan iki buçuk saatlik çin işkencesi gibi geldi bana. filmin sonuna kadar kalmamın tek nedeni de sonunda kalkıp alkışlamaktı filmi..
• 30. dakikasindan itibaren sikilmaya basladigim için kalan 103 dksi boyunca buhranlar gecirmeme neden olan yalnizlik temali cin filmi. ayrica hayatimda ilk defa bir filmi bu kadar çok insan terketti. filmde anlayamadigim baska bir husus ise ne zaman filmde birine sms gelirse kisa bir süre için animasyon oluyor film. peki neden?
  ayrica öykü ve kurgu saglamdi. guzel bi konusu vardi ama 140 dk yerine daha kisa olsa cok daha guzel olurdu.
• (bkz: se jie)
• geleneksel çince'de dünya anlamına gelmektedir.