hesabın var mı? giriş yap

  • “yoksul bir adam tavuk yiyorsa, ikisinden biri hastadır.”

    çaresizlikle ilgili konuşurken bir arkadaşım söylemişti, musevi atasözüymüş. yoksulluğun çaresizlikle olan giriftliği her dinde aynı.

  • g.tten g.te değişen durum. tamamen kişisel bi sorundur bence. yok askerde ilk 3 gün sıçamayacaksın, yok yurt dışında sıçamayacaksın. b.kunu çıkarmayın oğlum, ben askerde de sıçtım her gün, uçak aktarması yapacakken 2 saatlik arada italya'da da sıçtım. eğer uslu bir çocuk olursanız siz de sıçabilirsiniz.

  • (bkz: fener ol) kampanyasının gerçek adıdır. böyle olsa daha samimi olurdu en azından.

    milyon dolarlık futbolcuların depolarını fullemek için hazır mısınız?

  • bu sistem aslında yakıt tüketimini düşürmek kadar parça aşınmalarını da düşürmek içindir.

    motor çalışırken üzerinde ne kadar hareketli parça varsa hepsi çalışıyor. stop anındaysa hepsi duruyor.

    düşünün ki akşam trafiğinde 1 saat trafiktesiniz. ancak o yolu katetmek için normal koşullarda sadece 20 dakika motor gücüne ihtiyacınız oldu, ancak aracınız 40 dakika rölantide çalıştı. fazladan. işte bu 40 dakika boşa çalışmayı 20 dakikaya indirebilirse, sadece egzos emisyonu ve yakıt tasarrufu değil yedek parçaların üretiminden motor yağının bertaraf edilmesine kadar herşeyi etkiler.

    start stop sistemi bu işe yarar. sadece aracın yaktığı yakıtı azaltmak değildir.

    edit : @halitkin mesajıyla aklıma başka bir şey geldi onu da yazayım.

    gelişmiş start stop sistemlerinde araç sadece dururken değil, giderken bile motoru durduruyor. mesela audi a8, s class 2021 model ve hybrit alt yapılı olanları 200 km/s hızla giderken bile ayağınızı gazdan çektiğinizde motoru durduruyor. peugeot 2016 yılından sonra ürettiği start/stop sahibi modellerinde, 8-10 km hızla giderken ayağınız frendeyse, aracın tamamen durmasını beklemeden motoru durduruyor.

    bunların tamamını yukarıda da yazdığım gibi, sadece anlık yakıt tüketimini düşürmek için değil, sarf malzemelerinde karbon ayak izini azaltmak için. geniş düşünün.

    mecburi edit :
    bir çok arkadaş, start/stop motoru aşındırır vs diye mesaj atmış. o halde bir mühendis olarak biraz daha derine inelim.

    stop işleminin gerçekleşmesi için bazı koşullar gerek.
    - bunun ilki ideal motor ve ortam sıcaklığı. şayet motor çalışma sıcaklığında değilse ya da ortam sıcaklığı belli bir derecenin altındaysa stop etmez. aracın motor sıcaklığının ideal değerlere gelmesini bekler.
    - ikincisi araç üzerindeki enerji tüketicileri. klima, arka cam rezistansı gibi yüksek elektrik ve motor gücü isteyen konfor tüketicileri açıkken stop etme işlemi daha az gerçekleşir. özellikle yazın klima açıkken araç stop etse bile, klima gazı ısınıp görevini yapamayınca motor tekrar çalışır. aynı şekilde kışında ısınmaya çalışıyorsanız, kabin sıcaklığı istenilen değerde değilse motor durmaz. (daha detay isteyene uzun uzunda anlatırım, araç motorunun klima ve kaloriferle alakasını bilmiyorsanız gerek yok hiç yorulmayalım)
    - üçüncüsü akü durumu. akünün voltajı düşükse, şarj seviyesi motorun tekrar çalıştırılmasını riskli görürse stop etmez.

    start/stop sistemli araçlarda stop etmeden tekrar çalışma kolaylığı için her stop öncesi bir hazırlık yapılır : enjektörler ve yakıt hattı basıncı çalışmaya hazır seviyede tutulur. ilk marş gibi değildir, bir çok markada marş motoru içerisindeki enerji hücresini `(kapasitör)` doldurur (aküden alınan enerjiyi azaltmak için) ayrıca bu kadar sık marş yapacak sistemde klasik tipte taşaklı diye tarif edilen, fırdöndülü marş motoru değil, kavraması farklı marş motorları vardır. bir çoğu sürekli kavramada kalır. (kısa anlattım uzununu isteyen varsa onu da anlatırım)

    uzun lafın daha da uzunu, bir otomobili ya da teknolojiyi geliştirirken yüzlerce mühendis çalışıyor, onlarca marka altında. sadece makine mühendisleri değil, tasarım, endüstri, çevre, işletme, aerodinami, malzeme mühendisleri. bir otomobile hele ki ülkemizde yüzbinlerce lira verip, onun yapan mühendislerden daha iyisini bildiğinizi düşünüyorsanız buyrun daha iyisini siz yapın. biraz saygı (bkz: lamborghini doğuşu)

    elbette her teknoloji beraberinde müşteriye bazı yükler getiriyor. mesela egr, çift kavrama şanzımanın selpak muadili dsg, downsize için olmazsa olmaz turbo gibi. ama unutmayın ki 80 lerde klimalı otomobiller yokken klima arızası yoktu, kan ter içinde seyahatler vardı. klima arıza yapabilir diye klimayı kullanmayan var mı?

    geniş pencereden bakıldığında araç motorunun dur/kalk trafikte stop ediyor oluşu toplam işletme maliyetlerini minimum %6 düşürdüğü tespit edilmiş. mikro değil makro düşünüldüğünde milyonlarca dolar kullanıcı lehine avantaj, tonlarca azalan karbon emisyonu

    ayrıca motor durduğu andaki sessizlik (dizel araçlar için) iyi gelmiyor mu akşam trafiğinde? :)

    start/stop kapatma tuşu neden var diyenler için, yolcu airbag ve esp yi kapatma tuşlarıda mevcut. belli durumlarda kapatmak gerekebilir. çamurlu arazide araç batınca ya da rotbalans gibi servis işlemlerinde esp yi, ön koltuğa yetişkin yolcu haricinde bir şey koyulduğunda ön yolcu havayastığını kapatmanın olduğu gibi.

    edit turbo hakkında : turbonun nasıl çalıştığını bilmeyen arkadaşlar biraz bu konuda yanılıyorlar. turbonun devri anlık olarak değişir. yani aracın motor devri düştükten 1 saniye sonra turboda rölanti devrine gelir ve üzerindeki baskı kalkar. bu sebeple ayağınız dip gazdayken kontak kapatarak motoru durdurmazsanız "bu sebeple" bozamazsınız. turbonun zaten bir ömrü var. değişken ve düzensiz kullanım stili zaten turbonun katili. bir diğer katili ise uygun olmayan motor yağı.

    edit : bu sistemin bildiğim tek olumsuz yanı az önce geldi aklıma. yazmak gerek.
    start/stop sistemli bir araçta lpg dönüşümü yaptırdıysanız, motorun her marş basmasında 3-5 saniye benzinle çalışacağı için benzin sarfiyatı doğar. lpg dönüşümü yapılmış araçlarda motor sıcakken benzinle start özelliğinin lpg kontrolcüsünden kapatılması ya da lpgli sürüşlerde start/stop iptali gerekebilir.

  • the weeknd'in tarihi vurgun yediği ödül töreni.

    yılın en popüler isimlerinden biriyken ve yılın en büyük hiti blinding lights'ı çıkarmışken resmen sıfır (0) çekti. daha önce vurgun yiyen şarkıcılar çok oldu. 2014'te justin timberlake çok başarılı bir yıl geçirmişti ama yılın albümüne aday olamamıştı. 2018'de the weeknd gibi yılın en büyük hitini çıkaran ed sheeran, genel dallardan olduğu gibi şutlanmıştı. 2019'da taylor swift'in reputation'ı başarısına rağmen sadece bir adaylık çıkarabilmişti. yine de son yıllarda grammy’de böyle bir vurgun görülmedi. büyük vurgun yiyen isimler bile en kötü şartlarda bir adaylık alabildiler. the weeknd ise karşınızda sıfır adaylıkla duruyor.

    adaylıklar açıklandığından beri fanlar birçok neden öne sürdüler. hatta the weeknd’in grammy'ye şarkı ve albüm göndermediğini, kendi isteğiyle geri çekildiğini düşündük ancak mantıklı değil. the weeknd, ağustos ayından bu yana çok yoğun bir tanıtım kampanyası yürütüyor. çıkabileceği her ödül törenine gitti, birçok yerde performans sergiledi. klipler çekti, düetler yaptı. birçok röportaj verdi, tanıtım için posterler yayımladı. çekileceği bir yarışma için bu kadar çalışmazdı. peki geriye ne kalıyor?

    ilki, aşırı tanıtımın ters tepmesi. grammy üyeleri onu ve şarkısını duymaktan o kadar bıktı ki, oylamak istemediler ya da "the weeknd ne de olsa çok popüler, herkes ona çoktan oy vermiştir. ben en iyisi diğerlerine oy vereyim" diye düşündüler. yani aşırı promo, avantajlı durumunu tersine çevirdi. ikincisi, the weeknd'in yaptığı hata sonucu böyle oldu. kendisi r&b ağırlıklı bir şarkıcı olmasına rağmen albümünü “pop dallarına” yollamayı seçmişti. üyeler onun yeterince pop şarkıcısı olmadığını düşünmüş ve pop dallarında onun için oy kullanmak istememiş olabilirler. bir diğer nokta, the weeknd bugüne kadar alternative ve r&b dallarında yarışan bir isimdi ve genellikle bu kesimin oylarını alıyordu. popa geçince r&b üyeleri onun için oy kullanmamış olabilir.

    sorun şu ki pop dalları komitesi olmayan bir alandır. the weeknd'in pop dallarından sıfır çekmesi 13.000 üyenin sorumluluğu. ancak genel dallarda çok ciddi komite müdahalesi var. after hours ve blinding lights'ın adaylık çıkaramaması komitenin tercihi muhtemelen. sebebi ne olursa olsun abel tesfaye son yıllarda örneği olmayan, eşi benzeri görülmemiş bir vurgun yedi. şarkıcılar ya komiteden ya üyelerden vurgun yerdi, the weeknd hem komiteden hem üyelerden vurgun yedi.

    diğer adaylara bakacak olursak, beyonce dokuz adaylıkla başı çekiyor. üstelik bu yıl albüm bile çıkarmadı. sadece yan projesi ve düetleriyle bu kadar adaylık aldı. bazı dallarda da iki adaylık birden çıkardı.

    onun ardından taylor swift, dua lipa ve roddy rich geliyor. 2016'dan bu yana aralıksız vurgun yiyen swift, son dört yılda çıkardığı adaylık sayısını tek bir gecede çıkardı. dördüncü kez yılın albümüne aday olan swift'in kazanması durumunda tarihte ilk kez bir kadın şarkıcı üçüncü kez yılın albümünü kazanmış olacak. işin komik tarafı grammy komitelerinin bunun önüne geçememesinin, bunu engelleyememesinin nedeni son dört yıldır swift'e alması gereken adaylıkları vermemeleri. swift’in iki başarılı albümünü tüm itirazlara rağmen görmezden geldiler. bunu üçüncü kez yapsalardı, ona karşı kasıtlı olarak cephe aldıkları izlenimi vereceklerdi. oysa geçen yıl lover'a adaylık verselerdi, swift büyük ihtimalle billie eilish'e kaybedecekti ve grammy de bu yıl folklore'un adaylığından kaçabilecekti. kendi tuzaklarına kendileri düşmüş oldular ve swift tıpkı tarihte ilk kez yılın albümünü iki kez kazanan ilk kadın olması gibi bir başka rekora çok yakın.

    swift gibi pop ve genel dallara damga vuran bir diğer isim dua lipa ki albümü avrupa'da çok popüler olmasına rağmen abd'de o kadar başarılı olamamıştı. listelerde bir numaraya bile çıkamadı. buna rağmen üyelerin dikkatini çekmeyi başarmış.

    the weeknd gibi yılın en popüler isimlerinden roddy ricch onun aksine vurgun yemese bile beklendiği gibi en iyi rap albüm dalına aday olamadı.

    yılın diğer vurgun yiyen isimleri ise post malone, luke combs, jason isbell, bob dylan ve the chicks. luke combs'un country dallarını domine etmesi bekleniyordu.

    genel olarak adaylıklar herkesi şaşırttı. en iyi tahmin yapan bile %55 tutturumadı. normalde yılın en popüler isimleri üzerine bahis oynanırdı. ancak fanlar son yıllarda grammy'nin sürpriz isimleri de aday ettiğini fark ederek tahminlerini genişlettiler ve aslında popüler olmayan ama eleştirmenlerden iyi puan alan albümleri de tahmin listelerine aday ettiler. grammy bu sefer de buna darbe indirerek "tahmin edilemeyenlerin de ötesinde" sürpriz isimlerle gelince hem herkes şok oldu hem tahminlerin tamamı çöpe gitti.

    yılın albümünde taylor swift, dua lipa ve post malone dışında isimlerin tamamı sürpriz. eski parlak günlerini geride bırakmış coldplay de bu şaşırtıcı isimlerin arasına dahil. 12 yıl sonra yılın albümüne aday oldular. bu dalda dikkat çeken bir diğer nokta uzun zaman sonra en az altı beyaz şarkıcının olması. grammy son yıllarda siyahi şarkıcıların dengeyi sağlamasına özen gösteriyordu. bu yıl da diğer dallarda dikkatli davranmalarına rağmen yılın albümünde bunu gevşetmişler. bir diğer nokta, son iki yıldır aday olan albümler grammy takvimi kapanmadan en geç sekiz ay önce yayınlanan albümleri aday etmişken bu yıl grammy takviminin bir yıl olduğunu hatırlamaları ve geçen yıldan kalan albümleri de aday etmeleri oldu. oldukça sorunlu bir konuydu, resmen bir yıl önce albümleri aday olma hakları olmasına rağmen görmezden geliyorlardı.

    yılın kaydı ve yılın şarkısı ise yılın albümünün aksine az çok tahmin edilen şarkılardan oluşuyor. son yıllarda üyelerden destek görmemesine rağmen komitenin ittirmesiyle her yıl adaylık almayı başaran h.e.r., bu yılı da es geçmedi ve yılın şarkısı dalına aday olmayı başardı. geçen yıl zaten beş ödül kazanmış olan billie eilish, sadece droplet olan şarkısı everything i wanted ile hem yılın şarkısı hem yılın kaydına aday olmayı başardı.

    en iyi pop solo performans, justin bieber'ın yummy şarkısı dışında beklenen isimlerdi zaten. yayınlandığı andan itibaren birçok kişi tarafından yılın en kötü şarkısı ilan edilen yummy'nin adaylığı dalın en büyük sürprizi. yine aynı şekilde hem genel dinleyici hem eleştirmenler tarafından beğenilmeyen changes albümü bir diğer sürpriz. sanki the weeknd'e gitmesi gereken adaylıklar justin bieber'a verilmiş gibi. bu noktada bieber'ın menajerinin yoğun lobicilik faaliyetleri yürütmüş olması oldukça yüksek.

    pop düet/grup performans dalında iki sürpriz var. ilki, adaylık çıkararak rekor kırmayı başarmış güney koreli bts grubu, diğer single bile olmamasına rağmen bu kadar kalabalık ve hitlerle dolu bir dala aday olmayı başarmış exile şarkısı. bu şarkı pop radyoya gönderilmedi, klibi bile yok.

    pop albümde iki büyük vurgun var. biri the weeknd, diğeri post malone. hadi the weeknd büyük vurgun yedi, post malone genel dallara dahi aday olabilmişken poptan vurgun yemesi geçen yılki durumun tersine döndüğünü gösterir. ilk albümü beerbongs & bentleys üyelerden destek görmüştü ama komite tarafından pek desteklenmemişti. bu sefer de komite kendisine destek vermiş ama üyelerden destek görmemiş. bunun bir başka anlamı ise en iyi pop vokal albüm dalına aday olan albümlerin yılın albümüne aday olma şansı varken komite tarafından önünün kesilmiş olma ihtimali. bir albüm yılın albümüne adaysa ve kendi alt dalında aday değilse, bu %99 komite müdahalesini işaret eder. zira mantıken yılın albümüne layık görülen albüm kendi dalını kazanmaya da layık görülür.

    en iyi rap albüm, ne kadar gerçek rap severler için iyiyse mainstream dinleyicileri için o kadar kötü. komite resmen popüler isimleri üç hayırla uğurlayarak kaliteli ama çok fazla satamamış albümleri aday yapmış. nas yedi yıl sonra en iyi rap albüm dalına aday olmayı başardı.

    en iyi rock performans dalı tarihte ilk defa tamamen kadınlardan oluşuyor. altı aday var, altısı da kadın. en iyi rock albüm, rap albüm gibi popülerden ziyade eleştirmenlerden yüksek puanlar alanlara gitmiş ki bahislerin neden bu kadar saptığını anlamak zor değil.

    en iyi müzik film dalının en büyük sürprizi herkesin adaylık almasını beklediği miss americana'nın aday olmaması. taylor swift'in bu yıl yediği iki vurgundan biri.

    prodüktör dalında ise the national'ın aaron dessner'ı aday olamamış ki en beklenen isimlerden biriydi.

    bunların dışında hayal kırıklığına uğrayan bir diğer isim fiona apple. yılın en yüksek eleştirmen puanını alan albümdü ama yılın albümü dalına aday olamadı.

    oylama aralık ayında başlayacak ve on üç bine yakın recording academy üyesi oy kullanacak. şu noktada o kazanır, bu kazanır demek pek bir şey ifade etmez ama bir şey kesin, bu ödül the weeknd'in yediği tarihi vurgunla hatırlanacak. ed sheeran bile böylesini görmemişti.

  • uzun zamandır aklıma takılmış sorudur. gülünecek bir şey olabilir farkındayım fakat gerçekten merak ediyorum.

    şimdi biliyorsunuz milyarlarca gezegen var. ya bu gezegenler, galaksiler; bizde olduğu gibi birleşip başka komplike bir canlının bedenini oluşturuyorsa?

    hatta aklıma şu da geldi, biliyorsunuz kanser kontrolsüzce çoğalan ve durdurulamayan hücrelerdir. insanoğlu başka bir canlının kanseri olabilir mi?

    çünkü biz de kontrolsüzce çoğalıp içinde bulunduğumuz gezegene zarar veriyoruz.

    bilmiyorum çok garip gerçekten.