hesabın var mı? giriş yap

  • maaşları düşüreceğim, bedavaya çalıştıracağım dediği yeri duyamadığımdan deli zırvası olarak nitelediğim konuşmadır…

    ben de doktorum, rahatsız olacak bir şey duymadım…

  • kendinden emin ve bir o kadar da mesnetsiz iddia.

    öncelikle, bu evrenin simülasyon olması için kesinlikle şunu kabul etmemiz gerekiyor: bizimkinden başka bir evren daha var ve orada yaşayıp bizi simüle edenler, bizim deneyimlediğimiz fizik kurallarına tabi durumdalar ki bu evreni de kendi bildikleri fizik kurallarına göre simüle etmişler. bunu kabul ettiğimizde ortaya şöyle sorunlar çıkıyor:

    1- evren boyutunda bir simülasyon yapmak için gereken bilgisayarın boyutu

    bir sabit disk sürücüsünün, tek bir bitlik bilgiyi depolamak için yaklaşık 100,000 atom kullanıyor oluşundan yola çıkarsak ve bu bilgiyi, gözlemlenebilir evrende yaklaşık 10^82 tane atom olduğu tahminiyle birleştirirsek, bu kadar çok sayıda atomun bilgisini depolayabilmek için gereken bellek ihtiyacı devasa olacaktır. yani şunu desek yanlış olmaz; gözlemlenebilir evreni simüle etmek için bu evrenden daha büyük bir bilgisayara ihtyaç var.

    2- bremermann limiti

    bu limit, bir bilgisayarın ne kadar hızlı olabileceğinin bir ölçüsü. bu da kilogram başına saniyede yaklaşık 1.4 x 10^50 bitlik işlemle sınırlı. tabii ki bu bilgisayar işlem yapabilmek için belirli bir enerji harcayacak. ne kadar harcar? meşhur e = mc^2 ne kadar gerektiriyorsa; yani kütlesiyle doğru orantılı olacak şekilde enerjiye ihtiyaç duyar. diyelim ki 1.5 kiloluk bir laptop kullanıyorsunuz. bunun ihtiyaç duyacağı enerji:

    (1.5) x (8.99 x 10^16) = 134,850,000,000,000,000 joule olur.

    yukarıdaki 1. maddede, gözlemlenebilir evreni simüle etmek için gerekecek bilgisayarın, evrenin kendisinden daha büyük olması gerektiğini söyledim. bu durumda öyle bir bilgisayarın kaç kilo geleceğini ve o boyuttaki bir bilgisayarın da işlem yapabilmek için ne kadar enerjiye ihtiyaç duyacağını başlık sahibi hesaplamak isterse tutmayalım kendisini.

    3- bekenstein sınırı

    bu, fiziksel nesnelerin depolayabileceği bilgilerin temel sınırı olarak da tanımlayabileceğimiz bir ölçü. belirli miktardaki madde için maksimum bir entropi seviyesi ön görür ve bit kullanan klasik bilgisayarları da kübit kullanan kuantum bilgisayarların kapasitesini de sınırlandırır. yerel olarak ihlal edilebilir mi? belki ama zaten ilk iki madde, buna sıra gelmesine bile gerek kalmadan böyle bir simülasyon olasılığını imkânsız seviyesine getiriyor.

    4- simülasyonlar, gerçek hayata kıyasla daha basit algoritmalar ve grafikler kullanır. evrenimiz kadar akıcı ve detaylı bir yapıyı simüle etmek için, ondan çok daha büyük ve karmaşık bir yapıda yaşayan, zekâ olarak da çok daha yüksek seviyelerde gezinen canlılar gerekir. üstelik simülasyonlar genellikle kısa süreler içerisinde sonlandırılır ya da kapatılır. evren simülasyon olmak için fazla uzun süredir "hayatta". sonuçta bunu ne kadar uzun süre sürdürürseniz, o kadar fazla bellek gerekecektir ve evrenin zaten çok fazla bellek gerektireceğine değindik.

    5- simülasyonlar o an'dan ötesini yaratmazlar. bunu açıklamam gerekecek sanırım. mesela rdr2 gibi açık dünya haritalı bir oyun oynadığınızı düşünün. siz haritada ne tarafa doğru gidiyorsanız bilgisayar o bölgedeki haritayı oluşturur. arkanızı, diğer yanlarınızı görmediğiniz, sadece önünüzü gördüğünüz için o kadarını oluşturması yeterlidir. biraz ilerlediğinizde yeni bölgeleri oluşturmaya devam eder. görünenin dışındaki harita (yani dünya) sizin için yoktur. daha basit oyunlarda, mesela bir yaratığı öldürüp geçtiğiniz yere geri dönüşte, yaratığın cesedinin orada olmadığını, izleriyle beraber tamamen yok olduğunu görürsünüz. hatta bazen siz oradayken yok olur. bazı durumlarda oyun hataları (bug'lar) olur ve grafikler bozulur. bazen simülasyonlar çökebilir.

    gerçek hayatta bunların hiçbiri olmaz. hayatın herhangi bir kesiti, anlık olarak ortaya çıkmaz. uzun yıllara ait birikimli bilimsel bilgilere yahut insan zihnindeki anılara her an rastlayabilirsiniz. zaman geçtikçe o bilgilerde de değişim olur. yenileri eklenir, bazıları unutulur, kimileri değişir. bir yerde durup ne yana bakarsanız bakın, oradaki nesnelerin her zaman orada olduğunu görürsünüz. oyunlarda sizin için var olmayan ve sadece ihtiyaç anında ortaya çıkan insanlar yoktur gerçekte. hatta hiç de ihtiyacınız olmadığı sırada telefonla aranmaktan rahatsız bile olabilirsiniz çünkü sizin dışınızda, siz görmeseniz de devam eden bir hayat vardır. grafikler hiçbir zaman bozulmaz. simülasyon hata verip kapanmaz.

    bu kadar gerçekçi ve kusursuz bir simülasyon yapmak için kim, neden uğraşır ya da bu mümkün mü soruları da yanıtlanmayı gerektiriyor bu aşamada ama sözü daha fazla uzatmak istemiyorum.

    tek bir soru var aklımda: fark eder mi? diyelim ki tüm bildiklerimiz yanlış ve bir simülasyondayız. eee? gittiği yere kadar yaşayıp ölecek herkes. dolayısıyla "evrende bizden başkası var mı?" ya da "ya evren gerçek değilse?" gibi soruların cevapları, bizim hayatlarımızda pek de bir şey değiştirmeyecek. yani neticede "madem simülasyondayız, gidip banka soyarak zengin yaşayayım" diyemeyeceksiniz çünkü bu bir simülasyonsa eğer, bu simülasyonda toplumsal ceza sistemi de düşünülmüş ve hapse gireceğiniz kesin. hepimiz aynen böyle devam...

  • guzel bir restoranda yenen romantik bir aksam yemeginin ertesi günü isyerinde cüzdani karistirirken restoranin fisini bulmak. fise söyle bir göz attiktan sonra 8-10 parcaya bölüp masanin yanindaki cöp kutusuna atmak. sonra "allah allah bu yemek bu kadar az mi tutmustu ya?" diye düsünmek. üsenmeyip cöp kutusundan fisin parcalarini toplamak, birlestirip bantlamak ve fisi tekrar incelemek. icilen sarabin hesaba yazilmadigini farketmek (ki dikkatli bir okur yazimin basinda yemegin "romantik" oldugu belirtmemden sarabin fiyati hakkinda az bucuk fikir edinmis olmak). is cikisi her ne kadar evin ters yönünde teee anasinin terekesinde de olsa restorana gitmek, bize servis yapan garsonu bulup durumu aciklamak ve bu sarabin parasini ödemek istedigini söylemek. garsonun minnet bakislari arasinda durumu müdüre anlatmasi ve müdürün hassasiyetim icin tesekkür ederek sarabi ikram kabul etmemi istemesi. tam o sirada garsonun "bir dakika, bu gözlük sizin mi?" diyerek cekmeceden bir günes gözlügü cikarmasi. meger yepyeni gözlügü restoranda unutmus oldugumu farketmek. garsonla sarilip (evet sarildik) hayretler icinde oradan ayrilmak. bu olaydan sonra karma'ya inanmak.

    ben bilmiyor neden bu olayi böyle geronimo türkcesi'yle anlatmak.

  • üniversiteye giriş sınavında aldığı puanla, ciddi bir devlet üniversitesinden mezun olan avukatların aldığı puan arasında 3-5 değil 30-50 puan fark vardır.

    dipnot: özel mesajdan felaket çemkirenler var, beni özel okullar birliği tarzı bir yere mi şikayet ettiler nedir anlamadım mesaj yağıyor,
    istatistik istiyorlar, bir ortalardan bir de tepelerden karşılaştırma vereyim de rahatlayın

    2013-2014 taban puanlarına göre:

    dokuz eylül hukuk: 420,55
    bilgi üniversitesi hukuk: 339,71 fark 81 puan

    galatasaray hukuk: 524,63
    koç hukuk: 415,09 fark 109 puan

  • ''bir erkek bardakla bile ayni ortamda uzun sure kalsa bardaga karsi bile bisey hisseder'' erdal bakkal.

  • adam kaydı dinlerken kafasının içinde ben bu hallere nasıl düştüm diye düşünüyor ama cevabı bulamıyor. kadının tek derdi etkileşim. bir gözü kamerada adama koala gibi sarılmış sürekli sarsıyor. o da içinden "kendine gel o kadar hazırlık yaptık bunun en az 1.000 beğeni 100.000 izlenme alması lazım" diye düşünüyor ama çabaları yetersiz.

    bu bir dramdır.