hesabın var mı? giriş yap

  • sci-fi janrının sadece fiction kısmı ile değil science kısmı ile de ciddi biçimde ilgilenmiş olan, ve şahsımı da en çok bu kısmı ile çeken, uzay draması, aşk ilişkileri vb gibi klişelere çok girmeyerek, girse de bunları çoğunlukla geyik amaçlı yaparak ayrıca izleyiciyi mesut eyleyen stargate markasına flagship dizidir. zira bir nevi bildungsroman gibi, dünyanın ve insanların aşama aşama ilerleyişine ve adeta evrenin sırlarının nazlı bir çiçek gibi ağır ağır açılmasına tanık olur izleyici ve bu ilerlemenin bir parçası olarak bulur kendini.

    izleyiciyi en baştan kurulu bir düzenin ortasına bırakmaz, ve teknolojilerin, uzay gemilerinin, bilumum alet edevatın nasıl çalıştığı konusunda en ufak ipucunun, bilginin verilmediği bilim kurguların aksine bizlere detaylar verir, elbette bunların "gerçek" olmasına gerek yok ama en azından gerçek olan ve henüz (aksi veya kendisi) kanıtlanmamış teoriler üzerine kuruludur çoğu. ammavelakin gerçek hayatta da insanoğlunun bilim kurgularda ortaya atılan şeyleri yapmasını engelleyen en büyük etken enerjidir, yani aslında uzay yolcuğu mümkün olabilir ama o kadar büyük ve sürekli bir enerji kaynağımız yok sadece, stargate kurgusu da bunu mümkün kılıyor. izleyici de bunları dizideki karakterler ile beraber öğrenir. eminim ki prometheus ilk kez havalandığında benim gibi binlerce insan müthiş bir haz almıştır.

    aynı zamanda farklı çeşitli öğeleri de bir arada barındırır, teknolojiden tutun da mistisizme kadar. über teknolojik uzay gemileri, yani insanların inşa ettiği bol düğmeli ve askeri görünümlü aygıtlar, kocaman boş odalar ve son derece "sezgisel" kontrollerin bulunduğu goa'uld gemileri, ancient'ların nirvanaya ulaşma saplantısı vs vs. buna ilaveten de hem farklı dizilerden oyuncuların yer alması ile ve hem de daha öncesine ait bilim kurgu eserlerine yapılan göndermeler ile türün hayranlarına fazladan bir tatmin sunar. ama her zaman için odak ve vurgu aksiyonda ve gerçektedir, mistik olayların altında yatan daima bilimdir, alteran'lar dışında elbette.

    elbette ki aksiyon ve felaket filmleri ile dolup taşan bünyeler için tatmin edici olmayacaktır, veyahut da son dönemin dizi modası olan daimi cliffhanger'lar ve en başta izleyiciye sunulan "gizemler" (ki bunlara aslen plot-hole denir) ve çözülmesi için sezonlarca kendini izlettiren dizilerin aksine devamlı değildir, yani ekranda bizim tanık olduğumuz 45 dakikadır ancak arkaplanda da gelişmeler olur, biz olayları daha ziyade ana karakterlerin gözünden görürüz. gerçek zamanlı olarak ilerlemez, iki bölüm arasında bazen bir iki saat bazen de bir iki ay olur. küçük bir olayı büyüte büyüte abartarak vakit doldurmaktansa genelde akıcı bir şekilde mümkün olduğu kadar çok hareketi sunmaya çabalar. mesela popüler bir başka dizinin tüm anatemasını (4 sezon artı spin-off) oluşturan bir konsept (insan eliyle yaratılan robot ırkının saldırması) stargate sg1'da hikaye olay örgülerinden (story arc) sadece birisidir ve 10 bölüm kadar yer tutar.

    kısaca özetlemek gerekirse, bilim kurgu nasıl olmalıdır konusunda gerçek bir kılavuzdur. en azından bir bilim kurguda baskın olması gereken elementin drama ve mistisizm değil de bilim olması gerektiğine inananlar için.

  • ne kadar ugrasilirsa ugrasilsin, ne kadar kanit sunulursa sunulsun bir dusunceyi savunan insanlari o dusunceden vazgeciremeyeceginizi ortaya koyan psikoloji teorisi. son gunlerde sosyal medyaya yasanan butun atismalarin, tartismalarin neden bir uzlasiyla bitemedigini, taraflarin atismaya devam edip, iki tarafin da bir turlu neden ikna edilemedigini de acikliyor.
    nyhan ve reifler isimli iki psikolog 2006 yilinda yaptiklari calismada karsit politik gorusleri destekleyen uydurma makaleler hazirlamislar. makaleler toplumda genellikle yanlis bilinen gorusleri savunur sekilde yazilmis. denekler uydurma makaleyi okur okumaz, hemen karsit gorusu savunan gercek makale verilmis. mesela bir uydurmaca makalede ırak'ta nukleer silahlar bulundugu yazarken, arkasindan hemen verilen gercek makalede ırak'ta nukleer silaha rastlanmadigi yaziyormus. savas yanlisi olanlar tahmin edilebilecegi gibi ilk makaledeki iddialari kabul edip ikincidekileri reddetmisler. ama isin asil ilginc yani, ikinci ve dogru makaleyi okuyunca yanlis dusuncelerine daha da sarilip bu makaleyi de okuduktan sonra ırak'ta nukleer silah oldugundan iyice emin olduklarini soylemisler. velhasil, konuyla ilgili pek cok arastirma ve deneylerde gorulmus ki insan eger bir dusunceye bagliysa, karsisindaki isterse en saglam kanitlarla gelsin o kanitlari reddedip kendi dusuncesine daha canhiras sariliyormus...
    bu kadar uzun uzun yazmamin sebebi su son zamanlarda bu psikolojik yanilgiyi internette okudugum her tartismada, her yorumda goruyor olmanin verdigi saskinlik..dogrulugu gun gibi ortada olan seylere yalaaaan, montaaaaj, iftiraaaa, teroriiiist, cocugun gosterilerde ne isi varmiiiiis, bunlaaaar, bunlaaar diyenlerin neden azalarak bitmedigini simdi daha iyi anliyorum. cogunluk sandigimiz gibi troll filan da degil, gercekten buna inanmislar ve gosterilen her delil onlari inandiklarina daha da sarilmaya itiyor.. insan denen yaratik gercekten tuhaf, cok tuhaf...

  • rna'sı sars-cov-2 virüsünün nasıl çalıştığına dair tüm bilgileri içeriyor.

    sars-cov-2 virüsünün 30bin harften oluşan bir genomu var. insan genomu ise 3 milyar harften oluşuyor. virüs kanda gezerken denk geldiği insan hücresine dışarıdan yapışıyor. içeri giriyor. hücre yaşayan bir makine ve dışarıdan sızmalara karşı pek çok güvenlik önlemi var. ancak virüs içeri kafa karıştıran öyle moleküller bırakıyor ki hücre bir şeylerin yanlış gittiğini uzun süre anlamıyor, anladığında ise virüs hücrenin bağışıklık sistemine haber vermesini sağlayan sinyal sistemini bozduğu için her şey için geç kalınmış oluyor. bu noktaya varana kadar insan hücresi virüsün rna'sını kendi rna'sı sanarak defalarca çoğaltmış oluyor. hücre içine doluşan virüs kopyaları yine içeri salınan protein'in hücre duvarıdna açtığı delik ile kana geri karışıyorlar ve yeni hedeflerine yöneliyorlar.

    virüsün bir benzetme yaparsak 30 kilobyte(1) gibi düşünebileceğimiz rna zinciri aşağıdaki işlevleri yerine getiren aygıtları içeriyor.

    - hücre içi sabotaj
    - hücre içi yıkıma gidecek proteinlere müdahale etme
    - kendini çoğaltmak için baloncuk oluşturma
    - protein zincirlerini makaslayarak doğru yerlerinden kesme
    - kendi rna'sını kopyalama
    - hücre çekirdeğinde delikler açma (amacı henüz bilinmiyor)
    - büzülmüş rna zincirini geri açma
    - kendinin yanlış kopyalanmasının önüne geçen doğrulama mekanizması
    - kendi kalıntılarını temizleyerek hücrenin savunmaya geçmesini engelleme
    - kendini kamufle ederek hücre içi antivirüs sisteminin devreye girmesini engelleme
    - kendi rna'sının etrafını saran proteinden oluşan dış kabuğu
    - insan hücresine tutunmasına yarayan, dış kabuk üzeri çıkıntılar (corona yani taç ismi buradan geliyor)
    - hücre içinden kaçış yolu için delik açarak dışarı çıkmak
    - sinyal engelleme - hastalanmış hücrenin bağışıklık sistemine "beni kurtar" sinyali göndermesini engelleme

    bu işlevlerin her biri hücre içine yerleştirilen değişik proteinler yardımıyla yapılıyor. aşağıda tek tek bu proteinleri oluşturan rna zincirlerini ve sonuç olarak virüsün rna kaynak kodunu göreceğiz.

    açılış zinciri:
    virüs rna'sının ilk harflerine baktığımızda, bunun hücreyi "beni çoğalt" diye ikna eden bir zincir olduğunu görüyoruz. bu zinciri gören hücre gelen rna'nın kendisine ait olduğunu zannederek kopyasını yaratıyor:

    auuaaagguuuauaccuucccagguaacaaaccaaccaacuuucgaucucuuguagaucuguucucuaaacgaacuuuaaaaucuguguggcugucacucggcugcaugcuuagugcacucacgcaguauaauuaauaacuaauuacugucguugacaggacacgaguaacucgucuaucuucugcaggcugcuuacgguuucguccguguugcagccgaucaucagcacaucuagguuucguccgggugugaccgaaagguaag

    orf1ab protein zinciri:
    virüsün kullandığı çeşitli araçlar var. her biri ayrı olan bu 16 protein rna zincirinde bir arada duruyorlar. orf1ab zincirindeki iki protein bunları "makas" gibi birbirinden ayırarak alt protein rna'larının ortaya çıkmasını sağlıyor ve bu proteinler aşağıdaki işlevleri yerine getiriyorlar:

    nsp1 proteini: hücre işlevlerini sabote etmek
    insan hücresi hem işlemek hem de kendini korumak için pek çok mekanizmaya sahip. virüs bu hücrenin faaliyetlerini işlevsiz kılıyor ve sadece kendisini çoğaltmasını sağlıyor. nsp1 proteini hücrenin kendi proteinlerini üretmesini yavaşlatıyor, böylece hücre sadece virüsü kopyalayan basit bir makineye dönüşüyor.
    auggagagccuugucccugguuucaacgagaaaacacacguccaacucaguuugccuguuuuacagguucgcgacgugcucguacguggcuuuggagacuccguggaggaggucuuaucagaggcacgucaacaucuuaaagauggcacuuguggcuuaguagaaguugaaaaaggcguuuugccucaacuugaacagcccuauguguucaucaaacguucggaugcucgaacugcaccucauggucauguuaugguugagcugguagcagaacucgaaggcauucaguacggucguaguggugagacacuugguguccuugucccucaugugggcgaaauaccaguggcuuaccgcaagguucuucuucguaagaacgguaauaaaggagcugguggccauaguuacggcgccgaucuaaagucauuugacuuaggcgacgagcuuggcacugauccuuaugaagauuuucaagaaaacuggaacacuaaacauagcagugguguuacccgugaacucaugcgugagcuuaacggaggg

    nsp2 proteini:
    henüz işlevi anlaşılmış değil. bir işlevi olmayabilir de. ancak virüs ile beraber geliyor ve hücre içine bırakılıyor.

    gcauacacucgcuaugucgauaacaacuucuguggcccugauggcuacccucuugagugcauuaaagaccuucuagcacgugcugguaaagcuucaugcacuuuguccgaacaacuggacuuuauugacacuaagagggguguauacugcugccgugaacaugagcaugaaauugcuugguacacggaacguucugaaaagagcuaugaauugcagacaccuuuugaaauuaaauuggcaaagaaauuugacaccuucaauggggaauguccaaauuuuguauuucccuuaaauuccauaaucaagacuauucaaccaaggguugaaaagaaaaagcuugauggcuuuauggguagaauucgaucugucuauccaguugcgucaccaaaugaaugcaaccaaaugugccuuucaacucucaugaagugugaucauuguggugaaacuucauggcagacgggcgauuuuguuaaagccacuugcgaauuuuguggcacugagaauuugacuaaagaaggugccacuacuugugguuacuuaccccaaaaugcuguuguuaaaauuuauuguccagcaugucacaauucagaaguaggaccugagcauagucuugccgaauaccauaaugaaucuggcuugaaaaccauucuucguaaggguggucgcacuauugccuuuggaggcuguguguucucuuauguugguugccauaacaagugugccuauuggguuccacgugcuagcgcuaacauagguuguaaccauacagguguuguuggagaagguuccgaaggucuuaaugacaaccuucuugaaauacuccaaaaagagaaagucaacaucaauauuguuggugacuuuaaacuuaaugaagagaucgccauuauuuuggcaucuuuuucugcuuccacaagugcuuuuguggaaacugugaaagguuuggauuauaaagcauucaaacaaauuguugaauccugugguaauuuuaaaguuacaaaaggaaaagcuaaaaaaggugccuggaauauuggugaacagaaaucaauacugaguccucuuuaugcauuugcaucagaggcugcucguguuguacgaucaauuuucucccgcacucuugaaacugcucaaaauucugugcguguuuuacagaaggccgcuauaacaauacuagauggaauuucacaguauucacugagacucauugaugcuaugauguucacaucugauuuggcuacuaacaaucuaguuguaauggccuacauuacaggugguguuguucaguugacuucgcaguggcuaacuaacaucuuuggcacuguuuaugaaaaacucaaacccguccuugauuggcuugaagagaaguuuaaggaagguguagaguuucuuagagacgguugggaaauuguuaaauuuaucucaaccugugcuugugaaauugucgguggacaaauugucaccugugcaaaggaaauuaaggagaguguucagacauucuuuaagcuuguaaauaaauuuuuggcuuugugugcugacucuaucauuauugguggagcuaaacuuaaagccuugaauuuaggugaaacauuugucacgcacucaaagggauuguacagaaaguguguuaaauccagagaagaaacuggccuacucaugccucuaaaagccccaaaagaaauuaucuucuuagagggagaaacacuucccacagaaguguuaacagaggaaguugucuugaaaacuggugauuuacaaccauuagaacaaccuacuagugaagcuguugaagcuccauugguugguacaccaguuuguauuaacgggcuuauguugcucgaaaucaaagacacagaaaaguacugugcccuugcaccuaauaugaugguaacaaacaauaccuucacacucaaaggcggu

    nsp3: rna kesip parçalama ve hücre işaretlemesini bozma
    rna kesip parçalamayı yukarıda anlattık. virüs rna'sının alt parçalara ayrılması gerekiyor ve nsp3 bunu yapıyor ancak bu büyük proteinin bir işlevi daha var. insan hücresi artık işlevini yitirmiş ve yok edilmesi gereken proteinleri işaretleyen bir mekanizmaya sahip. nsp3 bu mekanizmayı bozuyor. böylece insan hücresinin işi yok edilmemiş ve istenmeyen proteinlerle doluyor. hücre sapıttığı için virüs ile mücadele edecek mekanizmaları devre dışı kalıyor.

    gcaccaacaaagguuacuuuuggugaugacacugugauagaagugcaagguuacaagagugugaauaucacuuuugaacuugaugaaaggauugauaaaguacuuaaugagaagugcucugccuauacaguugaacucgguacagaaguaaaugaguucgccuguguuguggcagaugcugucauaaaaacuuugcaaccaguaucugaauuacuuacaccacugggcauugauuuagaugaguggaguauggcuacauacuacuuauuugaugagucuggugaguuuaaauuggcuucacauauguauuguucuuucuacccuccagaugaggaugaagaagaaggugauugugaagaagaagaguuugagccaucaacucaauaugaguaugguacugaagaugauuaccaagguaaaccuuuggaauuuggugccacuucugcugcucuucaaccugaagaagagcaagaagaagauugguuagaugaugauagucaacaaacuguuggucaacaagacggcagugaggacaaucagacaacuacuauucaaacaauuguugagguucaaccucaauuagagauggaacuuacaccaguuguucagacuauugaagugaauaguuuuagugguuauuuaaaacuuacugacaauguauacauuaaaaaugcagacauuguggaagaagcuaaaaagguaaaaccaacagugguuguuaaugcagccaauguuuaccuuaaacauggaggagguguugcaggagccuuaaauaaggcuacuaacaaugccaugcaaguugaaucugaugauuacauagcuacuaauggaccacuuaaagugggugguaguuguguuuuaagcggacacaaucuugcuaaacacugucuucauguugucggcccaaauguuaacaaaggugaagacauucaacuucuuaagagugcuuaugaaaauuuuaaucagcacgaaguucuacuugcaccauuauuaucagcugguauuuuuggugcugacccuauacauucuuuaagaguuuguguagauacuguucgcacaaaugucuacuuagcugucuuugauaaaaaucucuaugacaaacuuguuucaagcuuuuuggaaaugaagagugaaaagcaaguugaacaaaagaucgcugagauuccuaaagaggaaguuaagccauuuauaacugaaaguaaaccuucaguugaacagagaaaacaagaugauaagaaaaucaaagcuuguguugaagaaguuacaacaacucuggaagaaacuaaguuccucacagaaaacuuguuacuuuauauugacauuaauggcaaucuucauccagauucugccacucuuguuagugacauugacaucacuuucuuaaagaaagaugcuccauauauagugggugauguuguucaagaggguguuuuaacugcugugguuauaccuacuaaaaaggcugguggcacuacugaaaugcuagcgaaagcuuugagaaaagugccaacagacaauuauauaaccacuuacccgggucaggguuuaaaugguuacacuguagaggaggcaaagacagugcuuaaaaaguguaaaagugccuuuuacauucuaccaucuauuaucucuaaugagaagcaagaaauucuuggaacuguuucuuggaauuugcgagaaaugcuugcacaugcagaagaaacacgcaaauuaaugccugucuguguggaaacuaaagccauaguuucaacuauacagcguaaauauaaggguauuaaaauacaagagggugugguugauuauggugcuagauuuuacuuuuacaccaguaaaacaacuguagcgucacuuaucaacacacuuaacgaucuaaaugaaacucuuguuacaaugccacuuggcuauguaacacauggcuuaaauuuggaagaagcugcucgguauaugagaucucucaaagugccagcuacaguuucuguuucuucaccugaugcuguuacagcguauaaugguuaucuuacuucuucuucuaaaacaccugaagaacauuuuauugaaaccaucucacuugcugguuccuauaaagauugguccuauucuggacaaucuacacaacuagguauagaauuucuuaagagaggugauaaaaguguauauuacacuaguaauccuaccacauuccaccuagauggugaaguuaucaccuuugacaaucuuaagacacuucuuucuuugagagaagugaggacuauuaagguguuuacaacaguagacaacauuaaccuccacacgcaaguuguggacaugucaaugacauauggacaacaguuugguccaacuuauuuggauggagcugauguuacuaaaauaaaaccucauaauucacaugaagguaaaacauuuuauguuuuaccuaaugaugacacucuacguguugaggcuuuugaguacuaccacacaacugauccuaguuuucuggguagguacaugucagcauuaaaucacacuaaaaaguggaaauacccacaaguuaaugguuuaacuucuauuaaaugggcagauaacaacuguuaucuugccacugcauuguuaacacuccaacaaauagaguugaaguuuaauccaccugcucuacaagaugcuuauuacagagcaagggcuggugaagcugcuaacuuuugugcacuuaucuuagccuacuguaauaagacaguaggugaguuaggugauguuagagaaacaaugaguuacuuguuucaacaugccaauuuagauucuugcaaaagagucuugaacgugguguguaaaacuuguggacaacagcagacaacccuuaaggguguagaagcuguuauguacaugggcacacuuucuuaugaacaauuuaagaaagguguucagauaccuuguacgugugguaaacaagcuacaaaauaucuaguacaacaggagucaccuuuuguuaugaugucagcaccaccugcucaguaugaacuuaagcaugguacauuuacuugugcuagugaguacacugguaauuaccaguguggucacuauaaacauauaacuucuaaagaaacuuuguauugcauagacggugcuuuacuuacaaaguccucagaauacaaagguccuauuacggauguuuucuacaaagaaaacaguuacacaacaaccauaaaaccaguuacuuauaaauuggaugguguuguuuguacagaaauugacccuaaguuggacaauuauuauaagaaagacaauucuuauuucacagagcaaccaauugaucuuguaccaaaccaaccauauccaaacgcaagcuucgauaauuuuaaguuuguaugugauaauaucaaauuugcugaugauuuaaaccaguuaacugguuauaagaaaccugcuucaagagagcuuaaaguuacauuuuucccugacuuaaauggugaugugguggcuauugauuauaaacacuacacacccucuuuuaagaaaggagcuaaauuguuacauaaaccuauuguuuggcauguuaacaaugcaacuaauaaagccacguauaaaccaaauaccugguguauacguugucuuuggagcacaaaaccaguugaaacaucaaauucguuugauguacugaagucagaggacgcgcagggaauggauaaucuugccugcgaagaucuaaaaccagucucugaagaaguaguggaaaauccuaccauacagaaagacguucuugaguguaaugugaaaacuaccgaaguuguaggagacauuauacuuaaaccagcaaauaauaguuuaaaaauuacagaagagguuggccacacagaucuaauggcugcuuauguagacaauucuagucuuacuauuaagaaaccuaaugaauuaucuagaguauuagguuugaaaacccuugcuacucaugguuuagcugcuguuaauagugucccuugggauacuauagcuaauuaugcuaagccuuuucuuaacaaaguuguuaguacaacuacuaacauaguuacacgguguuuaaaccguguuuguacuaauuauaugccuuauuucuuuacuuuauugcuacaauuguguacuuuuacuagaaguacaaauucuagaauuaaagcaucuaugccgacuacuauagcaaagaauacuguuaagagugucgguaaauuuugucuagaggcuucauuuaauuauuugaagucaccuaauuuuucuaaacugauaaauauuauaauuugguuuuuacuauuaaguguuugccuagguucuuuaaucuacucaaccgcugcuuuagguguuuuaaugucuaauuuaggcaugccuucuuacuguacugguuacagagaaggcuauuugaacucuacuaaugucacuauugcaaccuacuguacugguucuauaccuuguaguguuugucuuagugguuuagauucuuuagacaccuauccuucuuuagaaacuauacaaauuaccauuucaucuuuuaaaugggauuuaacugcuuuuggcuuaguugcagagugguuuuuggcauauauucuuuucacuagguuuuucuauguacuuggauuggcugcaaucaugcaauuguuuuucagcuauuuugcaguacauuuuauuaguaauucuuggcuuaugugguuaauaauuaaucuuguacaaauggccccgauuucagcuaugguuagaauguacaucuucuuugcaucauuuuauuauguauggaaaaguuaugugcauguuguagacgguuguaauucaucaacuuguaugauguguuacaaacguaauagagcaacaagagucgaauguacaacuauuguuaaugguguuagaagguccuuuuaugucuaugcuaauggagguaaaggcuuuugcaaacuacacaauuggaauuguguuaauugugauacauucugugcugguaguacauuuauuagugaugaaguugcgagagacuugucacuacaguuuaaaagaccaauaaauccuacugaccagucuucuuacaucguugauaguguuacagugaagaaugguuccauccaucuuuacuuugauaaagcuggucaaaagacuuaugaaagacauucucucucucauuuuguuaacuuagacaaccugagagcuaauaacacuaaagguucauugccuauuaauguuauaguuuuugaugguaaaucaaaaugugaagaaucaucugcaaaaucagcgucuguuuacuacagucagcuuaugugucaaccuauacuguuacuagaucaggcauuagugucugauguuggugauagugcggaaguugcaguuaaaauguuugaugcuuacguuaauacguuuucaucaacuuuuaacguaccaauggaaaaacucaaaacacuaguugcaacugcagaagcugaacuugcaaagaauguguccuuagacaaugucuuaucuacuuuuauuucagcagcucggcaaggguuuguugauucagauguagaaacuaaagauguuguugaaugucuuaaauugucacaucaaucugacauagaaguuacuggcgauaguuguaauaacuauaugcucaccuauaacaaaguugaaaacaugacaccccgugaccuuggugcuuguauugacuguagugcgcgucauauuaaugcgcagguagcaaaaagucacaacauugcuuugauauggaacguuaaagauuucaugucauugucugaacaacuacgaaaacaaauacguagugcugcuaaaaagaauaacuuaccuuuuaaguugacaugugcaacuacuagacaaguuguuaauguuguaacaacaaagauagcacuuaaggguggu

    nsp4: baloncuk yaratan protein
    bu protein hücre içinde minik sıvı dolu baloncuklar yaratıyor. bu baloncukların içinde virüsün oluşan kopyalarının parçaları inşa ediliyor.

    aaaauuguuaauaauugguugaagcaguuaauuaaaguuacacuuguguuccuuuuuguugcugcuauuuucuauuuaauaacaccuguucaugucaugucuaaacauacugacuuuucaagugaaaucauaggauacaaggcuauugaugguggugucacucgugacauagcaucuacagauacuuguuuugcuaacaaacaugcugauuuugacacaugguuuagccagcguggugguaguuauacuaaugacaaagcuugcccauugauugcugcagucauaacaagagaaguggguuuugucgugccugguuugccuggcacgauauuacgcacaacuaauggugacuuuuugcauuucuuaccuagaguuuuuagugcaguugguaacaucuguuacacaccaucaaaacuuauagaguacacugacuuugcaacaucagcuuguguuuuggcugcugaauguacaauuuuuaaagaugcuucugguaagccaguaccauauuguuaugauaccaauguacuagaagguucuguugcuuaugaaaguuuacgcccugacacacguuaugugcucauggauggcucuauuauucaauuuccuaacaccuaccuugaagguucuguuagagugguaacaacuuuugauucugaguacuguaggcacggcacuugugaaagaucagaagcugguguuuguguaucuacuagugguagauggguacuuaacaaugauuauuacagaucuuuaccaggaguuuucugugguguagaugcuguaaauuuacuuacuaauauguuuacaccacuaauucaaccuauuggugcuuuggacauaucagcaucuauaguagcuggugguauuguagcuaucguaguaacaugccuugccuacuauuuuaugagguuuagaagagcuuuuggugaauacagucauguaguugccuuuaauacuuuacuauuccuuaugucauucacuguacucuguuuaacaccaguuuacucauucuuaccugguguuuauucuguuauuuacuuguacuugacauuuuaucuuacuaaugauguuucuuuuuuagcacauauucaguggaugguuauguucacaccuuuaguaccuuucuggauaacaauugcuuauaucauuuguauuuccacaaagcauuucuauugguucuuuaguaauuaccuaaagagacguguagucuuuaaugguguuuccuuuaguacuuuugaagaagcugcgcugugcaccuuuuuguuaaauaaagaaauguaucuaaaguugcguagugaugugcuauuaccucuuacgcaauauaauagauacuuagcucuuuauaauaaguacaaguauuuuaguggagcaauggauacaacuagcuacagagaagcugcuuguugucaucucgcaaaggcucucaaugacuucaguaacucagguucugauguucuuuaccaaccaccacaaaccucuaucaccucagcuguuuugcag

    nsp5: diğer makas proteini
    bu da rna üzerindeki parçaları birbirinden ayırarak bu listede yer alan proteinlerin oluşmasını sağlıyor.

    agugguuuuagaaaaauggcauucccaucugguaaaguugaggguuguaugguacaaguaacuugugguacaacuacacuuaacggucuuuggcuugaugacguaguuuacuguccaagacaugugaucugcaccucugaagacaugcuuaacccuaauuaugaagauuuacucauucguaagucuaaucauaauuucuugguacaggcugguaauguucaacucaggguuauuggacauucuaugcaaaauuguguacuuaagcuuaagguugauacagccaauccuaagacaccuaaguauaaguuuguucgcauucaaccaggacagacuuuuucaguguuagcuuguuacaaugguucaccaucugguguuuaccaaugugcuaugaggcccaauuucacuauuaaggguucauuccuuaaugguucaugugguaguguugguuuuaacauagauuaugacugugucucuuuuuguuacaugcaccauauggaauuaccaacuggaguucaugcuggcacagacuuagaagguaacuuuuauggaccuuuuguugacaggcaaacagcacaagcagcugguacggacacaacuauuacaguuaauguuuuagcuugguuguacgcugcuguuauaaauggagacaggugguuucucaaucgauuuaccacaacucuuaaugacuuuaaccuuguggcuaugaaguacaauuaugaaccucuaacacaagaccauguugacauacuaggaccucuuucugcucaaacuggaauugccguuuuagauaugugugcuucauuaaaagaauuacugcaaaaugguaugaauggacguaccauauuggguagugcuuuauuagaagaugaauuuacaccuuuugauguuguuagacaaugcucagguguuacuuuccaa

    nsp6: baloncuk üretme proteini
    nsp3 ve nsp4 ile beraber çalışarak virüsün kopya parçalarının oluştuğu baloncukları üretiyor.

    agugcagugaaaagaacaaucaaggguacacaccacugguuguuacucacaauuuugacuucacuuuuaguuuuaguccagaguacucaauggucuuuguucuuuuuuuuguaugaaaaugccuuuuuaccuuuugcuauggguauuauugcuaugucugcuuuugcaaugauguuugucaaacauaagcaugcauuucucuguuuguuuuuguuaccuucucuugccacuguagcuuauuuuaauauggucuauaugccugcuaguugggugaugcguauuaugacaugguuggauaugguugauacuaguuugucugguuuuaagcuaaaagacuguguuauguaugcaucagcuguaguguuacuaauccuuaugacagcaagaacuguguaugaugauggugcuaggagaguguggacacuuaugaaugucuugacacucguuuauaaaguuuauuaugguaaugcuuuagaucaagccauuuccaugugggcucuuauaaucucuguuacuucuaacuacucagguguaguuacaacugucauguuuuuggccagagguauuguuuuuauguguguugaguauugcccuauuuucuucauaacugguaauacacuucaguguauaaugcuaguuuauuguuucuuaggcuauuuuuguacuuguuacuuuggccucuuuuguuuacucaaccgcuacuuuagacugacucuugguguuuaugauuacuuaguuucuacacaggaguuuagauauaugaauucacagggacuacucccacccaagaauagcauagaugccuucaaacucaacauuaaauuguuggguguugguggcaaaccuuguaucaaaguagccacuguacag

    nsp7 ve nsp8: kopyalama asistanları
    nsp12 ile beraber çalışarak hücre içinde oluşturulan virüs kopyalarının içine yerleştirilecek virüs rna'larını kopyalıyorlar.

    nsp9 proteini: hücre çekirdeğine saldırı
    insan hücresinin çekirdeğinde kendi genomomuz yer alır. nsp9 bu çekirdeğin duvarlarında delikler açar. bunun virüs'e faydası henüz anlaşılamamış.

    aauaaugagcuuaguccuguugcacuacgacagaugucuugugcugccgguacuacacaaacugcuugcacugaugacaaugcguuagcuuacuacaacacaacaaagggagguagguuuguacuugcacuguuauccgauuuacaggauuugaaaugggcuagauucccuaagagugauggaacugguacuaucuauacagaacuggaaccaccuuguagguuuguuacagacacaccuaaagguccuaaagugaaguauuuauacuuuauuaaaggauuaaacaaccuaaauagagguaugguacuugguaguuuagcugccacaguacgucuacaa

    nsp10 proteini: kamuflaj
    insan hücresi antiviral proteinler içerir. bu proteinler içeri sızan virüs parçalarını bulur ve yok ederler. nsp10 proteini insan hücresinin bu işi yapmasına engel olur. antiviral mekanizma virüsü pas geçer.

    gcugguaaugcaacagaagugccugccaauucaacuguauuaucuuucugugcuuuugcuguagaugcugcuaaagcuuacaaagauuaucuagcuagugggggacaaccaaucacuaauuguguuaagauguuguguacacacacugguacuggucaggcaauaacaguuacaccggaagccaauauggaucaagaauccuuugguggugcaucguguugucuguacugccguugccacauagaucauccaaauccuaaaggauuuugugacuuaaaagguaaguauguacaaauaccuacaacuugugcuaaugacccuguggguuuuacacuuaaaaacacagucuguaccgucugcgguauguggaaagguuauggcuguaguugugaucaacuccgcgaacccaugcuucag

    nsp12 proteini: kopyalama makinesi
    virüsün yeni rna'larının oluşturulması işlevini görür. çıkması beklenen meşhur remdesivir ilacı nsp12 proteinini hedef alarak virüsü işlevsiz kılmayı amaçlamaktadır.

    ucagcugaugcacaaucguuuuuaaacggguuugcgguguaagugcagcccgucuuacaccgugcggcacaggcacuaguacugaugucguauacagggcuuuugacaucuacaaugauaaaguagcugguuuugcuaaauuccuaaaaacuaauuguugucgcuuccaagaaaaggacgaagaugacaauuuaauugauucuuacuuuguaguuaagagacacacuuucucuaacuaccaacaugaagaaacaauuuauaauuuacuuaaggauuguccagcuguugcuaaacaugacuucuuuaaguuuagaauagacggugacaugguaccacauauaucacgucaacgucuuacuaaauacacaauggcagaccucgucuaugcuuuaaggcauuuugaugaagguaauugugacacauuaaaagaaauacuugucacauacaauuguugugaugaugauuauuucaauaaaaaggacugguaugauuuuguagaaaacccagauauauuacgcguauacgccaacuuaggugaacguguacgccaagcuuuguuaaaaacaguacaauucugugaugccaugcgaaaugcugguauuguugguguacugacauuagauaaucaagaucucaaugguaacugguaugauuucggugauuucauacaaaccacgccagguaguggaguuccuguuguagauucuuauuauucauuguuaaugccuauauuaaccuugaccagggcuuuaacugcagagucacauguugacacugacuuaacaaagccuuacauuaagugggauuuguuaaaauaugacuucacggaagagagguuaaaacucuuugaccguuauuuuaaauauugggaucagacauaccacccaaauuguguuaacuguuuggaugacagaugcauucugcauugugcaaacuuuaauguuuuauucucuacaguguucccaccuacaaguuuuggaccacuagugagaaaaauauuuguugaugguguuccauuuguaguuucaacuggauaccacuucagagagcuagguguuguacauaaucaggauguaaacuuacauagcucuagacuuaguuuuaaggaauuacuuguguaugcugcugacccugcuaugcacgcugcuucugguaaucuauuacuagauaaacgcacuacgugcuuuucaguagcugcacuuacuaacaauguugcuuuucaaacugucaaacccgguaauuuuaacaaagacuucuaugacuuugcugugucuaaggguuucuuuaaggaaggaaguucuguugaauuaaaacacuucuucuuugcucaggaugguaaugcugcuaucagcgauuaugacuacuaucguuauaaucuaccaacaaugugugauaucagacaacuacuauuuguaguugaaguuguugauaaguacuuugauuguuacgaugguggcuguauuaaugcuaaccaagucaucgucaacaaccuagacaaaucagcugguuuuccauuuaauaaaugggguaaggcuagacuuuauuaugauucaaugaguuaugaggaucaagaugcacuuuucgcauauacaaaacguaaugucaucccuacuauaacucaaaugaaucuuaaguaugccauuagugcaaagaauagagcucgcaccguagcuggugucucuaucuguaguacuaugaccaauagacaguuucaucaaaaauuauugaaaucaauagccgccacuagaggagcuacuguaguaauuggaacaagcaaauucuauggugguuggcacaacauguuaaaaacuguuuauagugauguagaaaacccucaccuuauggguugggauuauccuaaaugugauagagccaugccuaacaugcuuagaauuauggccucacuuguucuugcucgcaaacauacaacguguuguagcuugucacaccguuucuauagauuagcuaaugagugugcucaaguauugagugaaauggucauguguggcgguucacuauauguuaaaccagguggaaccucaucaggagaugccacaacugcuuaugcuaauaguguuuuuaacauuugucaagcugucacggccaauguuaaugcacuuuuaucuacugaugguaacaaaauugccgauaaguauguccgcaauuuacaacacagacuuuaugagugucucuauagaaauagagauguugacacagacuuugugaaugaguuuuacgcauauuugcguaaacauuucucaaugaugauacucucugacgaugcuguuguguguuucaauagcacuuaugcaucucaaggucuaguggcuagcauaaagaacuuuaagucaguucuuuauuaucaaaacaauguuuuuaugucugaagcaaaauguuggacugagacugaccuuacuaaaggaccucaugaauuuugcucucaacauacaaugcuaguuaaacagggugaugauuauguguaccuuccuuacccagauccaucaagaauccuaggggccggcuguuuuguagaugauaucguaaaaacagaugguacacuuaugauugaacgguucgugucuuuagcuauagaugcuuacccacuuacuaaacauccuaaucaggaguaugcugaugucuuucauuuguacuuacaauacauaagaaagcuacaugaugaguuaacaggacacauguuagacauguauucuguuaugcuuacuaaugauaacacuucaagguauugggaaccugaguuuuaugaggcuauguacacaccgcauacagucuuacag

    nsp13: rna'yı düz hale getirerek okunur hale getirmek
    virüs rna'sı sarmal bir biçimdedir. bu proteiinn rna'yı düzleştirerek okunabilir ve kopyalanır hale getirdiği düşünülüyor:

    gcuguuggggcuuguguucuuugcaauucacagacuucauuaagauguggugcuugcauacguagaccauucuuauguuguaaaugcuguuacgaccaugucauaucaacaucacauaaauuagucuugucuguuaauccguauguuugcaaugcuccagguugugaugucacagaugugacucaacuuuacuuaggagguaugagcuauuauuguaaaucacauaaaccacccauuaguuuuccauugugugcuaauggacaaguuuuugguuuauauaaaaauacauguguugguagcgauaauguuacugacuuuaaugcaauugcaacaugugacuggacaaaugcuggugauuacauuuuagcuaacaccuguacugaaagacucaagcuuuuugcagcagaaacgcucaaagcuacugaggagacauuuaaacugucuuaugguauugcuacuguacgugaagugcugucugacagagaauuacaucuuucaugggaaguugguaaaccuagaccaccacuuaaccgaaauuaugucuuuacugguuaucguguaacuaaaaacaguaaaguacaaauaggagaguacaccuuugaaaaaggugacuauggugaugcuguuguuuaccgagguacaacaacuuacaaauuaaauguuggugauuauuuugugcugacaucacauacaguaaugccauuaagugcaccuacacuagugccacaagagcacuauguuagaauuacuggcuuauacccaacacucaauaucucagaugaguuuucuagcaauguugcaaauuaucaaaagguugguaugcaaaaguauucuacacuccagggaccaccugguacugguaagagucauuuugcuauuggccuagcucucuacuacccuucugcucgcauaguguauacagcuugcucucaugccgcuguugaugcacuaugugagaaggcauuaaaauauuugccuauagauaaauguaguagaauuauaccugcacgugcucguguagaguguuuugauaaauucaaagugaauucaacauuagaacaguaugucuuuuguacuguaaaugcauugccugagacgacagcagauauaguugucuuugaugaaauuucaauggccacaaauuaugauuugaguguugucaaugccagauuacgugcuaagcacuauguguacauuggcgacccugcucaauuaccugcaccacgcacauugcuaacuaagggcacacuagaaccagaauauuucaauucaguguguagacuuaugaaaacuauagguccagacauguuccucggaacuugucggcguuguccugcugaaauuguugacacugugagugcuuugguuuaugauaauaagcuuaaagcacauaaagacaaaucagcucaaugcuuuaaaauguuuuauaaggguguuaucacgcaugauguuucaucugcaauuaacaggccacaaauaggcgugguaagagaauuccuuacacguaacccugcuuggagaaaagcugucuuuauuucaccuuauaauucacagaaugcuguagccucaaagauuuugggacuaccaacucaaacuguugauucaucacagggcucagaauaugacuaugucauauucacucaaaccacugaaacagcucacucuuguaauguaaacagauuuaauguugcuauuaccagagcaaaaguaggcauacuuugcauaaugucugauagagaccuuuaugacaaguugcaauuuacaagucuugaaauuccacguaggaauguggcaacuuuacaa

    nsp14: doğrulama mekanizması
    nsp12 proteini virüsün bir kopyasını oluşturuyor ancak kopyalama sırasında bazen fazladan harfler eklenebiliyor ve bu harfler virüsün işleyini bozabiliyor. nsp14 bu gelen zinciri kontrol ediyor ve fazlalık harfleri çıkarıyor.

    gcugaaaauguaacaggacucuuuaaagauuguaguaagguaaucacuggguuacauccuacacaggcaccuacacaccucaguguugacacuaaauucaaaacugaagguuuauguguugacauaccuggcauaccuaaggacaugaccuauagaagacucaucucuaugauggguuuuaaaaugaauuaucaaguuaaugguuacccuaacauguuuaucacccgcgaagaagcuauaagacauguacgugcauggauuggcuucgaugucgaggggugucaugcuacuagagaagcuguugguaccaauuuaccuuuacagcuagguuuuucuacagguguuaaccuaguugcuguaccuacagguuauguugauacaccuaauaauacagauuuuuccagaguuagugcuaaaccaccgccuggagaucaauuuaaacaccucauaccacuuauguacaaaggacuuccuuggaauguagugcguauaaagauuguacaaauguuaagugacacacuuaaaaaucucucugacagagucguauuugucuuaugggcacauggcuuugaguugacaucuaugaaguauuuugugaaaauaggaccugagcgcaccuguugucuaugugauagacgugccacaugcuuuuccacugcuucagacacuuaugccuguuggcaucauucuauuggauuugauuacgucuauaauccguuuaugauugauguucaacaaugggguuuuacagguaaccuacaaagcaaccaugaucuguauugucaaguccaugguaaugcacauguagcuaguugugaugcaaucaugacuaggugucuagcuguccacgagugcuuuguuaagcguguugacuggacuauugaauauccuauaauuggugaugaacugaagauuaaugcggcuuguagaaagguucaacacaugguuguuaaagcugcauuauuagcagacaaauucccaguucuucacgacauugguaacccuaaagcuauuaaguguguaccucaagcugauguagaauggaaguucuaugaugcacagccuuguagugacaaagcuuauaaaauagaagaauuauucuauucuuaugccacacauucugacaaauucacagaugguguaugccuauuuuggaauugcaaugucgauagauauccugcuaauuccauuguuuguagauuugacacuagagugcuaucuaaccuuaacuugccugguugugaugguggcaguuuguauguaaauaaacaugcauuccacacaccagcuuuugauaaaagugcuuuuguuaauuuaaaacaauuaccauuuuucuauuacucugacaguccaugugagucucauggaaaacaaguagugucagauauagauuauguaccacuaaagucugcuacguguauaacacguugcaauuuagguggugcugucuguagacaucaugcuaaugaguacagauuguaucucgaugcuuauaacaugaugaucucagcuggcuuuagcuuguggguuuacaaacaauuugauacuuauaaccucuggaacacuuuuacaagacuucag

    nsp15: temizlik proteini
    bu protein virüsün işlevlerinden sonra ortaya yayılan fazlalıkları temizliyor. bu fazlalıklara denk gelen hücre içi antiviral proteinlerin olayın farkına vararak alarm mekanizmasını çalıştırıp virüse karşı savaş açmasını engelliyor.

    agaguuuagaaaauguggcuuuuaauguuguaaauaagggacacuuugauggacaacagggugaaguaccaguuucuaucauuaauaacacuguuuacacaaaaguugaugguguugauguagaauuguuugaaaauaaaacaacauuaccuguuaauguagcauuugagcuuugggcuaagcgcaacauuaaaccaguaccagaggugaaaauacucaauaauuuggguguggacauugcugcuaauacugugaucugggacuacaaaagagaugcuccagcacauauaucuacuauugguguuuguucuaugacugacauagccaagaaaccaacugaaacgauuugugcaccacucacugucuuuuuugaugguagaguugauggucaaguagacuuauuuagaaaugcccguaaugguguucuuauuacagaagguaguguuaaagguuuacaaccaucuguaggucccaaacaagcuagucuuaauggagucacauuaauuggagaagccguaaaaacacaguucaauuauuauaagaaaguugaugguguuguccaacaauuaccugaaacuuacuuuacucagaguagaaauuuacaagaauuuaaacccaggagucaaauggaaauugauuucuuagaauuagcuauggaugaauucauugaacgguauaaauuagaaggcuaugccuucgaacauaucguuuauggagauuuuagucauagucaguuaggugguuuacaucuacugauuggacuagcuaaacguuuuaaggaaucaccuuuugaauuagaagauuuuauuccuauggacaguacaguuaaaaacuauuucauaacagaugcgcaaacagguucaucuaaguguguguguucuguuauugauuuauuacuugaugauuuuguugaaauaauaaaaucccaagauuuaucuguaguuucuaagguugucaaagugacuauugacuauacagaaauuucauuuaugcuuugguguaaagauggccauguagaaacauuuuacccaaaauuacaa

    nsp16: kamuflaj proteini
    nsp10 ile beraber kamuflaj sağlıyor.

    ucuagucaagcguggcaaccggguguugcuaugccuaaucuuuacaaaaugcaaagaaugcuauuagaaaagugugaccuucaaaauuauggugauagugcaacauuaccuaaaggcauaaugaugaaugucgcaaaauauacucaacugugucaauauuuaaacacauuaacauuagcuguacccuauaauaugagaguuauacauuuuggugcugguucugauaaaggaguugcaccagguacagcuguuuuaagacagugguugccuacggguacgcugcuugucgauucagaucuuaaugacuuugucucugaugcagauucaacuuugauuggugauugugcaacuguacauacagcuaauaaaugggaucucauuauuagugauauguacgacccuaagacuaaaaauguuacaaaagaaaaugacucuaaagaggguuuuuucacuuacauuuguggguuuauacaacaaaagcuagcucuuggagguuccguggcuauaaagauaacagaacauucuuggaaugcugaucuuuauaagcucaugggacacuucgcaugguggacagccuuuguuacuaaugugaaugcgucaucaucugaagcauuuuuaauuggauguaauuaucuuggcaaaccacgcgaacaaauagaugguuaugucaugcaugcaaauuacauauuuuggaggaauacaaauccaauucaguugucuuccuauucuuuauuugacaugaguaaauuuccccuuaaauuaagggguacugcuguuaugucuuuaaaagaaggucaaaucaaugauaugauuuuaucucuucuuaguaaagguagacuuauaauuagagaaaacaacagaguuguuauuucuagugauguucuuguuaacaacuaaacgaaca

    s proteini: virüs dışı sivri uçlar (spike'lar)
    virüs bu uçlar sayesinde hücreye tutunuyorlar. virüs resminde görünen yuvarlak yüzeyin üstündeki çiçeğimsi çıkıntılar bu proteinler. s proteini aynı zamanda virüs'ün dış yüzeyinde başka işlere de katılıyorlar. virüs'ü bu kadar tehlikeli hale getiren insan hücresine girişini çok büyük başarıyla yapması ve genel olarak s proteinine borçlu olduğu söylenebilir. virüse karşı ilaç araştırmaları s proteinlerini işlevsiz hale getirme konusunda da yoğunlaşıyorlar.

    auguuuguuuuucuuguuuuauugccacuagucucuagucaguguguuaaucuuacaaccagaacucaauuacccccugcauacacuaauucuuucacacgugguguuuauuacccugacaaaguuuucagauccucaguuuuacauucaacucaggacuuguucuuaccuuucuuuuccaauguuacuugguuccaugcuauacaugucucugggaccaaugguacuaagagguuugauaacccuguccuaccauuuaaugaugguguuuauuuugcuuccacugagaagucuaacauaauaagaggcuggauuuuugguacuacuuuagauucgaagacccagucccuacuuauuguuaauaacgcuacuaauguuguuauuaaagucugugaauuucaauuuuguaaugauccauuuuuggguguuuauuaccacaaaaacaacaaaaguuggauggaaagugaguucagaguuuauucuagugcgaauaauugcacuuuugaauaugucucucagccuuuucuuauggaccuugaaggaaaacaggguaauuucaaaaaucuuagggaauuuguguuuaagaauauugaugguuauuuuaaaauauauucuaagcacacgccuauuaauuuagugcgugaucucccucaggguuuuucggcuuuagaaccauugguagauuugccaauagguauuaacaucacuagguuucaaacuuuacuugcuuuacauagaaguuauuugacuccuggugauucuucuucagguuggacagcuggugcugcagcuuauuauguggguuaucuucaaccuaggacuuuucuauuaaaauauaaugaaaauggaaccauuacagaugcuguagacugugcacuugacccucucucagaaacaaaguguacguugaaauccuucacuguagaaaaaggaaucuaucaaacuucuaacuuuagaguccaaccaacagaaucuauuguuagauuuccuaauauuacaaacuugugcccuuuuggugaaguuuuuaacgccaccagauuugcaucuguuuaugcuuggaacaggaagagaaucagcaacuguguugcugauuauucuguccuauauaauuccgcaucauuuuccacuuuuaaguguuauggagugucuccuacuaaauuaaaugaucucugcuuuacuaaugucuaugcagauucauuuguaauuagaggugaugaagucagacaaaucgcuccagggcaaacuggaaagauugcugauuauaauuauaaauuaccagaugauuuuacaggcugcguuauagcuuggaauucuaacaaucuugauucuaagguuggugguaauuauaauuaccuguauagauuguuuaggaagucuaaucucaaaccuuuugagagagauauuucaacugaaaucuaucaggccgguagcacaccuuguaaugguguugaagguuuuaauuguuacuuuccuuuacaaucauaugguuuccaacccacuaaugguguugguuaccaaccauacagaguaguaguacuuucuuuugaacuucuacaugcaccagcaacuguuuguggaccuaaaaagucuacuaauuugguuaaaaacaaaugugucaauuucaacuucaaugguuuaacaggcacagguguucuuacugagucuaacaaaaaguuucugccuuuccaacaauuuggcagagacauugcugacacuacugaugcuguccgugauccacagacacuugagauucuugacauuacaccauguucuuuugguggugucaguguuauaacaccaggaacaaauacuucuaaccagguugcuguucuuuaucaggauguuaacugcacagaagucccuguugcuauucaugcagaucaacuuacuccuacuuggcguguuuauucuacagguucuaauguuuuucaaacacgugcaggcuguuuaauaggggcugaacaugucaacaacucauaugagugugacauacccauuggugcagguauaugcgcuaguuaucagacucagacuaauucuccucggcgggcacguaguguagcuagucaauccaucauugccuacacuaugucacuuggugcagaaaauucaguugcuuacucuaauaacucuauugccauacccacaaauuuuacuauuaguguuaccacagaaauucuaccagugucuaugaccaagacaucaguagauuguacaauguacauuuguggugauucaacugaaugcagcaaucuuuuguugcaauauggcaguuuuuguacacaauuaaaccgugcuuuaacuggaauagcuguugaacaagacaaaaacacccaagaaguuuuugcacaagucaaacaaauuuacaaaacaccaccaauuaaagauuuuggugguuuuaauuuuucacaaauauuaccagauccaucaaaaccaagcaagaggucauuuauugaagaucuacuuuucaacaaagugacacuugcagaugcuggcuucaucaaacaauauggugauugccuuggugauauugcugcuagagaccucauuugugcacaaaaguuuaacggccuuacuguuuugccaccuuugcucacagaugaaaugauugcucaauacacuucugcacuguuagcggguacaaucacuucugguuggaccuuuggugcaggugcugcauuacaaauaccauuugcuaugcaaauggcuuauagguuuaaugguauuggaguuacacagaauguucucuaugagaaccaaaaauugauugccaaccaauuuaauagugcuauuggcaaaauucaagacucacuuucuuccacagcaagugcacuuggaaaacuucaagauguggucaaccaaaaugcacaagcuuuaaacacgcuuguuaaacaacuuagcuccaauuuuggugcaauuucaaguguuuuaaaugauauccuuucacgucuugacaaaguugaggcugaagugcaaauugauagguugaucacaggcagacuucaaaguuugcagacauaugugacucaacaauuaauuagagcugcagaaaucagagcuucugcuaaucuugcugcuacuaaaaugucagaguguguacuuggacaaucaaaaagaguugauuuuuguggaaagggcuaucaucuuauguccuucccucagucagcaccucaugguguagucuucuugcaugugacuuaugucccugcacaagaaaagaacuucacaacugcuccugccauuugucaugauggaaaagcacacuuuccucgugaaggugucuuuguuucaaauggcacacacugguuuguaacacaaaggaauuuuuaugaaccacaaaucauuacuacagacaacacauuugugucugguaacugugauguuguaauaggaauugucaacaacacaguuuaugauccuuugcaaccugaauuagacucauucaaggaggaguuagauaaauauuuuaagaaucauacaucaccagauguugauuuaggugacaucucuggcauuaaugcuucaguuguaaacauucaaaaagaaauugaccgccucaaugagguugccaagaauuuaaaugaaucucucaucgaucuccaagaacuuggaaaguaugagcaguauauaaaauggccaugguacauuuggcuagguuuuauagcuggcuugauugccauaguaauggugacaauuaugcuuugcuguaugaccaguugcuguaguugucucaagggcuguuguucuuguggauccugcugcaaauuugaugaagacgacucugagccagugcucaaaggagucaaauuacauuacacauaaacgaacuu

    orf3a proteini:
    insan hücresi virüsün attığı zokayı yutup kendi elleriyle virüsün kopyalarını oluşturduktan sonra bu virüslerin hücreyi terkederek kana tekrar karışmaları ve yeni hedef hücreler aramaları gerekiyor. orf3a proteini hem hücre duvarında delik açarak bu işi sağlıyor hem de hücre içi iltihaplanma başlatarak hücrenin dolayısıyla vücudun zarar görmesine yol açıyor.

    auggauuuguuuaugagaaucuucacaauuggaacuguaacuuugaagcaaggugaaaucaaggaugcuacuccuucagauuuuguucgcgcuacugcaacgauaccgauacaagccucacucccuuucggauggcuuauuguuggcguugcacuucuugcuguuuuucagagcgcuuccaaaaucauaacccucaaaaagagauggcaacuagcacucuccaaggguguucacuuuguuugcaacuugcuguuguuguuuguaacaguuuacucacaccuuuugcucguugcugcuggccuugaagccccuuuucucuaucuuuaugcuuuagucuacuucuugcagaguauaaacuuuguaagaauaauaaugaggcuuuggcuuugcuggaaaugccguuccaaaaacccauuacuuuaugaugccaacuauuuucuuugcuggcauacuaauuguuacgacuauuguauaccuuacaauaguguaacuucuucaauugucauuacuucaggugauggcacaacaaguccuauuucugaacaugacuaccagauuggugguuauacugaaaaaugggaaucuggaguaaaagacuguguuguauuacacaguuacuucacuucagacuauuaccagcuguacucaacucaauugaguacagacacugguguugaacauguuaccuucuucaucuacaauaaaauuguugaugagccugaagaacauguccaaauucacacaaucgacgguucauccggaguuguuaauccaguaauggaaccaauuuaugaugaaccgacgacgacuacuagcgugccuuuguaagcacaagcugaugaguacgaacuu

    e - zarf proteini

    bu da virüsün yağlı baloncuk çevresini oluşturan protein. membran yani m proteini ile beraber çalışıyor.

    auguacucauucguuucggaagagacagguacguuaauaguuaauagcguacuucuuuuucuugcuuucgugguauucuugcuaguuacacuagccauccuuacugcgcuucgauugugugcguacugcugcaauauuguuaacgugagucuuguaaaaccuucuuuuuacguuuacucucguguuaaaaaucugaauucuucuagaguuccugaucuucuggucuaaacgaacuaaauauuauauuaguuuuucuguuuggaacuuuaauuuuagcc

    m - membran proteini

    virüsün dış yapısını oluşturan protein. içindeki rna'ları gizliyor hem de üzerindeki dikenli uçları tutuyor. e proteini ile beraber çalışıyor.

    auggcagauuccaacgguacuauuaccguugaagagcuuaaaaagcuccuugaacaauggaaccuaguaauagguuuccuauuccuuacauggauuugucuucuacaauuugccuaugccaacaggaauagguuuuuguauauaauuaaguuaauuuuccucuggcuguuauggccaguaacuuuagcuuguuuugugcuugcugcuguuuacagaauaaauuggaucaccgguggaauugcuaucgcaauggcuugucuuguaggcuugauguggcucagcuacuucauugcuucuuucagacuguuugcgcguacgcguuccauguggucauucaauccagaaacuaacauucuucucaacgugccacuccauggcacuauucugaccagaccgcuucuagaaagugaacucguaaucggagcugugauccuucguggacaucuucguauugcuggacaccaucuaggacgcugugacaucaaggaccugccuaaagaaaucacuguugcuacaucacgaacgcuuucuuauuacaaauugggagcuucgcagcguguagcaggugacucagguuuugcugcauacagucgcuacaggauuggcaacuauaaauuaaacacagaccauuccaguagcagugacaauauugcuuugcuuguacaguaagugacaacag

    orf6 proteini: sinyal engelleyici
    insan hücresi yanlış giden bir şeyler olduğunu farkettiğinde vücudun bağışıklık sistemini harekete geçiren bir sinyal üretiyor. orf6 proteini bu sinyalin iletilmesini engelliyor.

    auguuucaucucguugacuuucagguuacuauagcagagauauuacuaauuauuaugaggacuuuuaaaguuuccauuuggaaucuugauuacaucauaaaccucauaauuaaaaauuuaucuaagucacuaacugagaauaaauauucucaauuagaugaagagcaaccaauggagauugauuaaacgaac

    orf7a: kopyalanan virüsün hücreden çıkmasını sağlayan protein
    insan hücresi içeride oluşan virüslerden sonra bile savaşmaktan vazgeçmiyor ve tetherin isimli bir protein yardımıyla onların hücreyi terketmesini engellemeye çalışıyor. orf7a hücrenin bu proteini salmasına engel olarak virüslerin zarar görmeden hücre dışına çıkmasına yardımcı oluyor.

    augaaaauuauucuuuucuuggcacugauaacacucgcuacuugugagcuuuaucacuaccaagaguguguuagagguacaacaguacuuuuaaaagaaccuugcucuucuggaacauacgagggcaauucaccauuucauccucuagcugauaacaaauuugcacugacuugcuuuagcacucaauuugcuuuugcuuguccugacggcguaaaacacgucuaucaguuacgugccagaucaguuucaccuaaacuguucaucagacaagaggaaguucaagaacuuuacucuccaauuuuucuuauuguugcggcaauaguguuuauaacacuuugcuucacacucaaaagaaagacagaaugauugaacuuucauuaauugacuucuauuugugcuuuuuagccuuucugcuauuccuuguuuuaauuaugcuuauuaucuuuugguucucacuugaacugcaagaucauaaugaaacuugucacgccuaaacgaac

    orf8: ne olduğu belli olmayan gizemli protein
    bütün coronavirüs ailesine kıyasla bu virüs'te oldukça farklı hali bulunan bir protein. ne iş yaptığı henüz anlaşılabilmiş değil.

    augaaauuucuuguuuucuuaggaaucaucacaacuguagcugcauuucaccaagaauguaguuuacagucauguacucaacaucaaccauauguaguugaugacccguguccuauucacuucuauucuaaaugguauauuagaguaggagcuagaaaaucagcaccuuuaauugaauugugcguggaugaggcugguucuaaaucacccauucaguacaucgauaucgguaauuauacaguuuccuguuuaccuuuuacaauuaauugccaggaaccuaaauuggguagucuuguagugcguuguucguucuaugaagacuuuuuagaguaucaugacguucguguuguuuuagauuucaucuaaacgaacaaacuaaa

    n proteini: koruyucu
    n proteini virüs rna'sının hücre içinde kıvrılıp dönerek sağlam ve bir arada durmasını sağlıyor.

    augucugauaauggaccccaaaaucagcgaaaugcaccccgcauuacguuugguggacccucagauucaacuggcaguaaccagaauggagaacgcaguggggcgcgaucaaaacaacgucggccccaagguuuacccaauaauacugcgucuugguucaccgcucucacucaacauggcaaggaagaccuuaaauucccucgaggacaaggcguuccaauuaacaccaauagcaguccagaugaccaaauuggcuacuaccgaagagcuaccagacgaauucgugguggugacgguaaaaugaaagaucucaguccaagaugguauuucuacuaccuaggaacugggccagaagcuggacuucccuauggugcuaacaaagacggcaucauauggguugcaacugagggagccuugaauacaccaaaagaucacauuggcacccgcaauccugcuaacaaugcugcaaucgugcuacaacuuccucaaggaacaacauugccaaaaggcuucuacgcagaagggagcagaggcggcagucaagccucuucucguuccucaucacguagucgcaacaguucaagaaauucaacuccaggcagcaguaggggaacuucuccugcuagaauggcuggcaauggcggugaugcugcucuugcuuugcugcugcuugacagauugaaccagcuugagagcaaaaugucugguaaaggccaacaacaacaaggccaaacugucacuaagaaaucugcugcugaggcuucuaagaagccucggcaaaaacguacugccacuaaagcauacaauguaacacaagcuuucggcagacgugguccagaacaaacccaaggaaauuuuggggaccaggaacuaaucagacaaggaacugauuacaaacauuggccgcaaauugcacaauuugcccccagcgcuucagcguucuucggaaugucgcgcauuggcauggaagucacaccuucgggaacgugguugaccuacacaggugccaucaaauuggaugacaaagauccaaauuucaaagaucaagucauuuugcugaauaagcauauugacgcauacaaaacauucccaccaacagagccuaaaaaggacaaaaagaagaaggcugaugaaacucaagccuuaccgcagagacagaagaaacagcaaacugugacucuucuuccugcugcagauuuggaugauuucuccaaacaauugcaacaauccaugagcagugcugacucaacucaggccuaaacucaugcagaccacacaaggcag

    orf10: gizemli rna zinciri
    ne iş yaptığı anlaşılamayan bir diğer bölüm. hatta bu zincir kullanılarak herhangibir protein oluşturulduğu da kesin değil.

    augggcuauauaaacguuuucgcuuuuccguuuacgauauauagucuacucuugugcagaaugaauucucguaacuacauagcacaaguagauguaguuaacuuuaaucucacauag

    kapanış zinciri:
    virüs rna'sının son bölümüne baktığımızda gördüğümüz kısım. bu zincirdeki harfleri okuyan hücre yeterli bilgiyi aldığını farkederek üretimi bitiriyor. zincirin sonu bir sürü aaaaaaaaaaaaa harflerinden oluşuyor.

    caaucuuuaaucaguguguaacauuagggaggacuugaaagagccaccacauuuucaccgaggccacgcggaguacgaucgaguguacagugaacaaugcuagggagagcugccuauauggaagagcccuaauguguaaaauuaauuuuaguagugcuauccccaugugauuuuaauagcuucuuaggagaaugacaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa

    bu işlevler göze karmaşık görünse de virüsün insan eliyle üretildiği anlamına gelmiyor. insanlık henüz ortaya çıkmamışken de vrüsler bu şekilde çalışıyorlardı.

    bu bilgileri new york times'ın aşağıdaki makalesinden aldım.
    https://www.nytimes.com/…l?utm_source=pocket-newtab

    new york times da aşağıdaki kaynaklardan almış:
    fan wu et al., nature; national center for biotechnology ınformation; dr. david gordon, university of california, san francisco; dr. matthew b. frieman and dr. stuart weston, university of maryland school of medicine; dr. pleuni pennings, san francisco state university; david haussler and jason fernandes, u.c. santa cruz genomics ınstitute; journal of virology; annual review of virology.

    notlar:
    1: 30kb zincirin uzunluğu kolay anlaşılsın diye belirtildi ama bir byte 256 ayrı değer alabiliyor. oysa bir nükleotid 4 ayrı değer alabiliyor. yani virüs rna'sını bit'ler ile ifade ediyor olsaydık herhangibir sıkıştırma uygulamadan sadece 30/64 kilobyte boyutunda bir bit zinciri yeterli olacaktı. tabii ki her byte'ın bir nükleotidi temsil ettiği durumda 30kb tabiri doğru oluyor.

  • yaygin bir konsept olmakla beraber (bkz: chuck norris facts), belki de ilk defa hakki verilmis bir liste olacaktir:

    - selda uskan dogumunda kendisine layik doktor bulunamadigindan hem oglak hem basak burcudur.

    - selda uskan sirf iki sayiyi da cok sevdiginden liseyi iki ayri ortalamayla bitirmistir.

    - selda uskan grafik bolumu sinavina girdiginde salondaki 2000 adaydan sadece 18'i kalmistir.

    - selda uskan kopya cekmez, bildigi her seyi bastan kesfetmistir.

    - selda uskan bir seferinde sirf cani istediginden izcilik yapmistir.

    - selda uskan dersi asmaz, geri kalan herkes asar.

    - selda uskan asistanlara kiritmaz, istedigi notu soyler ve alir.

    - selda uskan adnan benk'i kendisini yetistirmesi icin yetistirmistir.

    - selda uskan sirf televizyon koltugunu kaptirmamak icin 15 yil adnan benk'le ayni evde kalmistir.

    - selda uskan mail yollamaz, sadece bilgisayara bakmakla yetinir. gerisini bilgisayar kendisi yapar.

    - selda uskan internetten cakmaz, internet halen selda uskan'i ogrenmeye calismaktadir.

    - selda uskan kendisine oyle saygi duyar ki bir gun onunde bacak bacak ustune atti diye bir hafta kendisiyle konusmamistir.

    - comic sans ms selda uskan ona bakana kadar courier ile ayni gorunuyordu.

    - selda uskan'in hakaretlerinden canli kurtulan olmamistir. merhametli gunundeyse hakaretlerine kucultme eki ekler.

    - selda uskan'in kosesinde fotografi yoktur cunku henuz o kadar saglam lens yapilamamistir.

    - cigerciler selda uskan yasamalarina izin verdigi icin vardirlar.

  • bu kadına neden bu kadar tepki gösteriliyor ben söyleyeyim. çünkü bu kadın hepimizin hayatında bir x kişisi. kimimiz yakından tanıyoruz, kimimiz uzaktan gözlemleyip gıcık oluyoruz.

    işte o narsist, haketmediği halde bir yerlere gelen x kişisi ilk defa elimize düştü. bu kadın üzerinden o tanıdığımız kişileri cezalandırıyoruz. bu kadını kötü durumlara düşürünce, o kişilere karşı da hırsımızı almış oluyoruz.

    ama işte başkalarına olan kinimizi bu kadın üzerinde dozunu aşan şekilde tatbik etmek haksızlık değil mi?

    değil lan! ibreti alem olsun diye silin ki piyasadan, tüm narsistler, üçkağıtçılar kendine pay çıkarsın.

  • sanırım "bir yerden başlamak lazım abi" diyerek işe başlamışlar. ya da çocukluk hayalleridir belki, bilemiyorum ama şu şeyi hayata geçiren her kimse bir 10 dakika oturup konuşmak isterdim.*

  • menekşe: (şair ihsan yıldırım’ın yazılı anonsunu yapmaktadır)
    efendim müsaadenizle. baylar bayanlar ve pek değerli muhterem,
    sözlüklerde azamet kelimesi, saygı duyulan, büyüklük, ulaşılmazlık, huşu veren bir güç kelimeleriyle ifade edilir, ancak iki kelime hep unutulur: ihsan yıldırım!!!!
    sözü daha fazla uzatmadan, huzurlarınıza sizlerin sevgili dostu -benim değil- şairi azam ihsan yıldırımı davet ediyorum…..

    ihsan yıldırım: (sahneye çıkar ve başlar şiirlerini okumaya)
    sevinç sevinç
    sen ki sevgide benim için birinç
    senin yerini tutamaz ne dolunay ne de bir vinç
    sevinç, sen ol hep bana ayıklayan pirinç

    pelin pelin
    aldım seni gelin
    hem de piskopos olmasına rağmen velin
    fakat, bana torun verdin
    afferin afferin

    yorgo ve feraye
    sizin bu gidişat nereeeye nereeeye
    sizi dökesim geldi egeeeye egeeeye
    fakat, özlerim sizi biraz yüzüp dönün geriiiye geriiiye

    irfan
    seni her görüşümde derim haydaaaa
    bana öyle geliyorki senin akrabaların var uzaydaaa
    fakat, yerini tutamaz kimse ne dünyada ne aydaaaa
    fidayda da irfancığım fidayda