binnaz toprak

• hayyatta gordugum, en cok kandirilan ve kafalanan insan. bunun bir ornegini de, malesef, son yaptigi turkiye'de otekilesme calismasinda gostermistir.
  
  ah be hocam, sizi eskiden de kafalarlardi. kandirirlardi. keklerlerdi. ama simdi ne oldu ne bitti derken bir o yana bir bu yana derken bir de baktik niteliksel bir arastirmadan turkiye genellemesi yapmaya kalktin. yani bir ogrenciniz bu hatayi yapsa sizden sittin sene gecemezdi.
  
  --- spoiler ---
  
  simdi, binnaz toprak'i anlamanin yolu, bogazici universitesi politika bolumunu anlamadan geciyor.
  
  ilk once kasim 2002 oncesine gidelim. 2000 yili, bir milad olmasi disinda, iki buyuk yenilik getirdi sosyal bilimler dunyasina.
  
  birincisi, kahrolasi, nalet olasi bir otekilesme, izolasyona girme, disarda kalma, dona kalma edebiyati hakim oldu, niteliksel mikro sosyolojiye. bu bir anlamda, gittikce istatistiklesen, makro bazda niceliksel sosyolojik calismalara bir tepkiydi. misal, ulkelerdeki ortalama ilkokul mezuniyet orani % 1 artinca gelir duzeyi %0.2 artiyor, sosyal patlama ihtimali % 0.3 azaliyor tarzi aciklamalar yapan arastirmalara bir tepkiydi bu. en basitinden, gidip simitciyle, gecekonduda yasayanlarla konusmayi gerektiriyordu. yok fahiselerle konusalim yok tinercilerle. bu akimi ozetleyen slogan nasil oluyor da oluyor sorusudur.
  
  ikinci buyuk olay ise, artik avrupa birligi aday uyesi olmustuk. avrupa birligi artik bir fantazi degildi. gerceklesme ihtimali olan birseydi. yani yari finaldeydik.
  
  peki bunlarin bogazici politikayla, hele hele binnaz toprak ile ne alakasi var?
  
  cok alakasi var.
  
  efendim, bu iki gelismeye binnaz toprak iki buyuk hatayla cevap verdi ki, dedigim gibi, bu kadar saf, iyi niyetli, kendini iyi yetistirmis ama bu kadar fazla kafalanan bir hocanin yapmasi dogaldi bu hatalari. sahsen sasirmadim.
  
  hata 1: be hocam, hadi sosyoloji bolumunde zafer yenal ve tabii ki kankasi, sahbaz nazan ustundag, politika bolumunde de zeynep gambeti bunu yapiyor. bu mikro sosyoloji, efendim yoksulluk, dislanilmislik, otekilik filan calisiyor. yahu size ne? siz sinema ve politika, karsilastirmali siyasal yapilar uzmanisiniz. ya birakin gencler yapsin. size ne? alismamis kasede don durur mu? ben de baraj yapicam der gibi girilir mi bu islere? "ay valla sekerim cok canim cekti" demeyle olmaz ki.
  
  hata 2: simdi efendim avrupa birligi uyeligi bogazici politikanin motoru oldu, hem akademik hem argo anlamda. akademik anlamda motoru oldu cunku bolum canlandi, bir suru yayin yapildi, konferanslar toplantilar buyukelci cagirmalar filan herkes salon adami oldu rahatladi oh. bu isler kemal kirisci ile tabii ki entelejans hakan yilmazhocalarin elindeydi. bunlar avrupa birligi de avrupa birligi calisiyordu. ama binnaz toprak durur mu? calgici karisi binnaz, esnaf karisi binnaz, kumarci karisi binnaz dizelerini hatirlatir sekilde bu konuya da atladi. yahu size ne? siz sinema ve politika, karsilastirmali siyasal yapilar uzmanisiniz. ya birakin gencler yapsin. size ne? alismamis kasede don durur mu? ben de baraj yapicam der gibi girilir mi bu islere? "ay valla sekerim cok canim cekti" demeyle olmaz ki.
  
  simdi bogazici kampusunde tenesir olmayacagi icin, akademik konulardaki azginligi en yakin caminin imami anlayamadigi icin, binnaz hocayi paklayan olmadi. binnaz hoca direk girdi bu iki konuya.
  
  2002 kasim oncesi atmosfer bu sekildeydi. binnaz hoca inanilmaz birikim ve kulturunu, ustelik iyi niyetini, koyacak saha bulamazken, secimleri akp'nin kazanacagi belli oluyordu yavas yavas. bogazici politika hocalari, televizyonlara cikip (trt 2, zafer tv filan, fazla bisey bekleme) konustular. "akp gelirse eyvah ki ne eyvah, biteriz. ecevit donemindeki avrupa birligi adimlari atilmazsa omen yavrum" dediler. bu kisiler arasinda hakan yilmaz, kemal kirisci gibi hocalar vardi. televizyonlara cikamayan binnaz toprak bunu sinifta soylerken, cumhuriyet ile yasit suna kili bunu cumhuriyet gazetesinde ve tabii ki yine sinifta -aglayarak- bizlere soyledi.
  
  sonra secimler oldu akp geldi. akp baslarda, baya avrupa birligi taraftariydi hatirlarsaniz. sebeplerini o zaman da ben yakin cevreme belirtmistim. avrupa birligi karsiti olamazlardi, yer yerinden oynardi. "ben cok ugrastim, gordunuz, ama bizi almiyorlar a.q." diyip direk silip atmak daha iyi bir yoldu.
  
  binnaz hocamin da, kafalanma donemi burda basladi ilkin. gitti "ah ah bunlar aslinda seker gibi insanlarmis sekerim" diyerek akp politikalarindan ovuncle bahsederek onlarla yakinlasti. yobazlastigi filan yoktu. dedim ya, kafaladilar. inandi. hatta tayyip erdogan ve abdullah gul ile resimleri mevcuttur, konferanslarda filan, siritarak filan boyle.
  
  sonra bakti ki akp gercekte oyle degil, onlarin ab umrunda degil. uyandi binnaz hocam. bu sefer "geleneksel binnaz hoca kafalamalama senliklerinin ikincisi" duzenlendi. bu sefer de "seriat geliyor kaciiiin" diye yediler eski tufekler, kemalistler, solumtraklar ve biraz da ergenekoncular binnaz hocayi. ab arastirmalariyla hizini alamamisti zaten zahir, direk bu otekilesme filan islerine girdi.
  
  baslarda bas ortulu ogrenciler nasil eziliyor, haklari gasp ediliyor, feminizm acisindan basortusu gibi bir kac sey yapmaya calisti. hatta bas ortusu konusunu, kadinlar uzerindeki erkek kontrolu olarak goren, "erkekler kadinlarin ne giyecegini tartisiyor" seviyesinde olayi tartisan, akademik yonu olmayan gazeteci agziyla konusan bir feminizm tutturdu. ama bu izmir'e yagan kar stili direk eridi gitti. tornistan deyip tam tersi yol tutturdu.
  
  isin diger boyutuna, islamlasma filan kisimlarina indi. turbanlilarin cogaldigini iddia etti, "daha gorunur" oldugunu, cogalmadigini savunan tezleri hic duymadan. zaten eskiden de boyleydi, derste bir soyledigi seye itiraz et, direk bilimsel cevap vermez, "aman canim olur mu oyle sey aaaaaa askolsun cik cik cik" seklinde cevap verirdi. o zamandan da pek duymazdi elestiriyi. cani sagolsun.
  mahalle baskisi kavramini, herkes gibi, o da yanlis anladi ve ordaki ekmegi gordu, daldi. sonuc malum.
  
  --- spoiler ---
  
  binnaz hocamin yaptigi arastirma, bir niteliksel calismadir. niteliksel arastirma metodlari kullanilan bir calismada istatistiksel yonler pek aranmaz. genellenebilir bilgi degil ayrintili bilgi aranir.
  (bkz: genellenebilir bilgi vs. ayrintili bilgi)
  misal, ikinci dunya savasi'nda kac kisi vefat etti, yaralandi filan bunlara bakarsiniz. bu vefat edenlerin egitim durumlari gelir durumlari nedir ona bakarsiniz. bu niceliksel calismadir. istatistik bilgi icerir. genellenebilir bilgi uretmek amaci tasir.
  
  ama ote yandan, 100 tane savas gazisi ile saatlerce konusur isin detaylarini incelersiniz. bu derinlemesine ayrintili bilgi getirir size. olan olayi tarih kitaplarin anlattigindan cok daha iyi anlarsiniz. ama bu bilgi genellenemez. cunku hikayesi dinlenen insanlar, marjinal ornekler, basina ekstra is gelmis kisiler olabilir.
  
  binnaz hoca ikincisini yapmistir. belli ideolojik goruse sahip kisilerle konusmus, belli bir data toplamistir.
  
  yaptigi sey tamammen bilimseldir.
  
  ama topladigi bilgi genellenemez. tum turkiye'de bu var boyle oluyor denemez. sadece "basina boyle boyle isler gelmis insanlar da var yahu" denebilir.
  
  budur.
  
  bunu ben bilirim de binnaz hoca bilmez mi?
  
  bilir.
  
  bu da binnaz hocanin ucuncu ve umarim son kandirilisidir. bu kadar iyi niyetli ve birikimli bir hocayi yipratmayin. ne guzel show ana haber'e de cikti, unlu de oldu. tamam yeter. ne olur.