sampling

• teknolojinin gelişmesiyle birlikte müziğin sınırlarını aşmasını sağlayan en önemli etkenlerden biridir. kısacık bir bölümü alır oradan kocaman bambaşka şeyler üretirsiniz. ayrıca farklı müzik türleri arasında da mükkemmel bir uyum yakalamanızı sağlıyor. genelde bu teknik kullanıldığında eski ya da çok fazla popülerleşmemiş şarkılardan kesilen bölümlerin kullanıldığı düşünülüyor ama aslında popüler şarkılardan kesilen kısımlar yine ünlü kişilerce kullanılabiliyor.
  
  bir kaç örnek paylaşayım:
  http://www.youtube.com/…ure=player_detailpage#t=17s (popüler şarkı / orjinal)
  http://www.youtube.com/watch?v=edwb9jovrtu (daha popüler şarkı)
  
  http://www.youtube.com/…ure=player_detailpage#t=30s (orjinal)
  http://www.youtube.com/watch?v=71wrblucnmk
  
  http://www.youtube.com/watch?v=txlxcjdtdwm (popüler şarkı /orjinal)
  http://www.youtube.com/watch?v=d4havemuqxy (daha popüler şarkı)
  
  bunun yaratıcılık değil, başkasının üretimini kopyalamak olduğunu düşünenler varsa da ben şahsen buna katılmıyorum. çünkü yetenekli ellerde sıradan ya da hiç dikkat çekmeyen bir melodiyi, mükemmeliyete kavuşturabilirsiniz ya da farklı bir türdeki bir ölçüyü çok farklı bir şekilde işleyip dünyaca ünlü yeni altyapılar çıkarabilirsiniz.
  
  http://www.youtube.com/…ture=player_detailpage#t=6s
  http://www.youtube.com/watch?v=13esicjsssy
  
  bir yerde, olanı daha ileriye götürmek, geliştirmek ya da kendi kafanda tasarladığın hale getirmek de denebilir.
  
  bunu yaparken en önemli nokta ise hukuki ve ahlaki değerleri gözetmek. abd ve avrupa'da (özellikle almanya) hukuki değerleri gözetmek zorundasınız çünkü telif konusu buralarda çok ciddiye alınan ve önemli cezalar verilen bir durum. ahlaki değerler ise türkiye gibi telifin kanuni olarak tam anlamıyla korumaya alınamamış ülkelerde geçerli.çünkü sonuçta başkasının aylar yıllar vererek ürettiği bir melodiyi alıyorsunuz altına farklı bir altyapı, bassline, vokal vs. döşeyip bunun üzerinden fayda (para, şöhret vs.) sağlıyorsunuz. tabiki hukukun devreye giremediği yerde de bunu yapan kişinin "ulan adamın melodisini izinsiz aldım köşeyi döndüm, ayıp olmaz mı acaba?" diye kendini sorgulaması lazım sonuçta.
  
  yazının bu noktadan sonrası türkiye'deki rap dinleyicileri ve üreticileri içindir.
  
  türkiye'de genelde rap altyapılarında kullanılıyor bu teknik, becerebilen var beceremeyen var o ayrı. ve türkiye'deki rap, hiphop tartışma forumlarına falan girerseniz şöyle bir kafa hakim: "abi 8 ölçüye kadar serbest kimse bişey diyemez, hem hiphop'un ruhu, çıkış noktası bu. amerikada adamlar böyle yapıyorlar yıllardır."
  şimdi yukarıdaki önermeyi çürütmeye çalışalım:
  
  8 ölçüye kadar serbest: bu yıllardır çok söylenen ve benim yıllardır çok duyduğum birşey olmasına rağmen, ben bunun hukuki kaynağını bulamadım. eğer gerçekten türkiye'de böyle bir serbestlik varsa bence hemen düzeltilmesi gereken bir yanlış.
  
  hiphop'un rap'in ruhu: tartışmasız öyle ama iş bundan fayda sağlamaya gelince değişiyor. yani 25 sene önce sokak aralarında 2 tane turntable başında bir dj'e eşlik eden bir rapçi olsa istediğini kessin biçsin underground ortamlarda söylesin dursun. lakin bunu kayıt altına alıp bir de bunu parayla satmaya başlarsan işte o noktada kanun gelir sana dur der. tabi artık 25 sene öncede olmadığımızı, teyplerin plakların yerini cdlerin mp3lerin aldığını ve bir şarkıyı kesip biçip düzenleyip bunu satmanın çok daha kolay olduğu bir dönemde yaşadığımızı varsayarsak herşeyin çok değiştiğinide daha iyi anlarız.
  
  abd'de yıllardır böyle: evet böyle. snoop dogg, p. diddy'sinden jedi mind tricks'ine kadar underground, gangsta herkes yapıyor bunu hem de yıllardır. ama telif hakkını çatır çatır ödeyerek. daha bundan 10 sene önceye kadar bütün kayıtlar teyplere kaydediliyordu, tabi doğal olarak o teybin orjinali üzerinden sample kesebilmek için teybin orjinalini alman bunun içinde teybin sahibinin iznini, telifini alman gerekiyordu. öyle senin torrentten indirdiğin 192kpbs mp3'ten sample kesilmez bebeğim.
  
  puff daddy, notorius b.i.g öldüğünde onun anısına i'll be missing you şarkısını yaptığında "ben gangstayım, benim ruhum bu, ben yaparım ulan!" kafasıyla mı every breath you take'den sample aldı sanıyorsun? sırf o sample için the police'e sting'e plak şirketine ödenen telifi devlet memuru maaşıyla yıllarca çalışsan çıkaramazsın.
  
  genç rapçi, saatlerce fl studio'nun, reason'un, cubase'in başında uğraşıp didiniyorsun, ortaya güzel birşey çıkarıyorsun ama emek hırsızlığıyla müziği geliştirmenin ayrımını iyi yap. bana bir şey olmaz deme. evet türkiye'de telif hakkı kullanımı çok serbest ama olur da seninle uğraşacak birine çatarsın başın yanar. bunu oku, adımını sağlam at.