fumetti

• italyanların çizgiroman'a verdikleri ad...
  
  esse-gesse ve bonelli ekolleri ülkemizde epey bi tanınır. tommiks, teksas, kinowa, mister no, zagor, teks, kenparker (alaska), martin mystere (atlantis),....
• fumetti nin tekili olan fumetto, dumancık, bulutçuk gibi bir anlama geliyor. kastedilen şey konuşma balonları.
• ita. balonlar(kelime anlamı)
• türkiye'de alıcısı azaldığı için pek ortalarda görünmeyen çizgi roman türü.
  
  eskiden çizgi roman dendi mi ortalık italyan çizgi roman kaynardı. şimdi üzerine tek laf edeni bulmak zor. nereye kayboldu bunca fumettisever anlamak mümkün değil.
• çizgi roman dünyasının ağır abileri. yerleri gözümüzde ve gönlümüzde her daim ayrı olacak olan kadim dostlar.
  
  (bkz: #86977453)
• kısa tarihi hakkında bilgiler verelim. kendisi, genel toplama baktığımızda türkiye'de açık ara en çok okunan çizgi roman formatıdır. zamanında baby boomer kuşağının akıllı telefonu olan bu italyan çizgi roman ekolü, ii. dünya savaşı'nın ertesinde bildiğimiz şeklini almışsa da, kökenleri 19. yüzyıl'a dayanacak kadar eski. ilk resimli hiciv yayını 1848'de, l'arlecchino gazetesinde basıldı. abd'de the yellow kid bant serisi yayınlandıktan birkaç yıl sonra, italya'da 1908 yılında il corriere dei piccoli çocuk dergisi yayınlandı. iki ekol de benzer dönemde başladı diyebiliriz. hatta ikisi de çizgi romanı bugünkü gibi özgün bir sanat dalı değil, bir çocuk işi olarak görüyordu. ve replikler ile açıklamalar, konuşma balonları yerine kareler içine yazılıyordu. aralıklı olarak çizgi roman girişimleri italya'da devam ettti. mussolini döneminde devletin propaganda aracı olarak da kullanıldı. ikinci dünya savaşı'nın ertesinde çizgi roman yayını hız kazandı ve bu süre içinde italyan ekolü kendi rengini buldu. 1940'ta büyülü rüzgar, zagor ve martin mysteré gibi bildiğimiz pek çok italyan kahramanını yayınlayacak olan bonelli comics kuruldu. essegesse isimli başka bir yayıncı tarafından captain miki -bizim bildiğimiz adıyla tommiks- 1951'de, teksas olarak bildiğimiz il grande blek ise 1954'te yayınlanmaya başladı.
  
  kağıt kıtlığı yaşanan bir dönemde, daha az sayfalı şeyler basmak zorunda kalan bonelli, tex'in maceralarını her sayfaya altı kare sığacak şekilde basmaya başladı. bu zamanla standart hale geldi ve bildiğimiz 96 sayfalı, renksiz fumetti formatının temelini oluşturdu. 80'lerde tv'nin yükselişiyle düşüşe geçen dönemde sergio bonelli, martin mysteré, mister no, dylan dog gibi karakterlerle bu tehlikeyi atlattı, zagor ve tex'e de yeniden hayat verdi. sergio bonelli'yi maalesef 2011'de kaybettik ancak fumetti ekolü günümüzde hala tam gaz devam ediyor ve diğer akımlardan bunalan okurlara rahat bir nefes aldırmaya devam ediyor diyebiliriz. benim de en sevdiğim çizgi roman serisi olan büyülü rüzgar (magico vento) bu ekolün bir ürünüdür, tüm sayılarını topladım ancak hemen bitmesin diye azar azar okumaya devam ediyorum.^* günümüzde türkiye'deki popülerliği eskide kalmış ve yerini amerikan ana akım ve biraz da amerikan bağımsız ekolüne bırakmışsa da, gönüllerde ayrı bir yeri olacaktır her zaman.
  
  edit: teksas ve tommiks'in yayıncısına bonelli demişim, allah çarpar valla. düzelttim.
• son zamanlarda ilgimi çeken ve okumaya başladığım çizgi roman çeşiti.
  
  az da olsa yeni okuyucu kazanmaya devam ettiğini düşünüyorum benim gibi.
  
  bir de şöyle bir tahminim var önümüzdeki yıllarda tekrar çok popüler olacağını düşünüyorum.
• (bkz: dylan dog)
• 80'li yıllarda bizler için önemini bugün anlatmak imkansız. okumayı, kelime haznemizi, birçok duyguyu bunlarla öğrendik.
  
  benim için zirvesi mister no'dur.
• ülkemiz için konuşmak gerekirse, günümüzde sadece az sayıdaki belirli bir kitle tarafından takip edilen italyan menşeli çizgi roman türü. 1960'lı yıllarda başlayıp 70'lerde ve 80'lerde zirve noktasında okuyucu kitlesine sahip bu tür, günümüzde yerini marvel-dc ikilisinin süper kahramanlar evreni ile japon mangasına bırakmış durumda. gençlerde inanılmaz derecede manga sevdası var şu an. fumetti türü, bizim gibi y ya da x kuşaklarında kaldı. bu türde çizimler gerçekliğe çok yakındır. kareler, sinema karesi gibidir adeta. figürler gerçeğe yakın çizilir. gölgeli ve taramalı çizimleri çokça görürüz ki bu resimli romanlar eskiden bu yana genelde siyah-beyaz yayınlanırdı. yeni baskı özel albümlerde tamamı renkli olanlara günümüzde rastlıyoruz. hangi çizgi romanlar olduğuna tek tek değinmek istemiyorum zira çocukluğumuzdan beri teksas, tommiks diye adlandırılan çizgi seriler bu türe ait oluyor. italyan menşeli olmakla birlikte çoğu western temalı; amerika kıtasında geçen serüvenleri konu alan hikayelerden oluşuyor.