• fatih sultan mehmetin veliahtlar arasında taht kavgalarını ve dolayısıyla iç isyanı, yönetim bozukluğunu önlemek amacını güderek yasa haline getirdiği sözcük grubu.
  • (bkz: kabil) hatta (bkz: habil)
  • (bkz: nizam ı alem)
  • devlet-i ali'nin bekasi icin uygun hatta gerekli gormustur padisahimiz, efendimiz sultan mehmed.
    lakin ne denli aci bir eylem oldugu asagidaki satirlarda canli bir sekilde resmolunmustur. ki bu oldurulen cocuklarin sunnet senlikleri icin ciltler dolusu kitaplar yazilmisti.

    hazindir, acidir, devletine de bekasina da lanet olsundur.

    asagidaki metin iii. murad'in vefatini muteakip, iii. mehmed'in culusu ve ardindan da kardeslerinin ne sekilde oldurulduklerini resmeder. tarih-i selaniki'den aynen naklen:

    " yevmü’s-sebt fi 17 cumadelula sene 1003.

    bugun yine seherden erkan-ı devlet* ü saadet ile vüzera-i izam* ve ulema-i kiram* ve meşayıh-ı enam* dahi maan divan-ı mualla’ya hazır olup, cümlesi mücevvezesiz* libas-ı matem-puşide*, yerli yerinde mukim u mutehayyir ve muntazır turup karar eylediler.

    ve mukaddema on dokuz nefer şehzadeler içün serviden tabutlar

    ihzar olunup ve cenazelerine lazım olan esbab-ı mühimme* hazır u amade oldukda içeride dilsiz ve dinsiz, feryad u figanların işitmez* üzerlerine musallat olup, maslahatların bitirüp*, meyyitlerin* gassallar gasl eyleyüp tekfin oldukdan* sonra tabutların mücevvezler ve sorguçlar ile müzeyyen ü mükemmel idüp, her tabutı dörder baltacı ve kapucı katar idüp, kapu oglanları ile iç agaları bab-ı saadet’ten çıkardılar.

    erkan-ı devlet ammeten kalkup karşı varup, cenazeleri matbah-ı amire kapusı önünden helva-hane kapusına gelince tahta-bend musallalar üzerine dizildi.

    ve birer birer şeyhülislam bostan-zade efendi namazların kılup cümle erkan-ı devlet iktida eyledi.

    badehu masumlar musibetünün ah u naleleri dudı asumana çıkdı. bu ateş ile yanmadık ciğer kalmadı.
    dideler giryan ve diller büryan cenazelerin getirüp babalarınun ayağı ucuna defn idüp intizam verdiler.

    selanikli mustafa efendi, tarih-i selaniki, c. ii, s. 242a-242b
  • 21 yasinda bir cocuk fatih sultan mehmet adlı kitapta çeşitli yönleriyle ele alınmış olan konu.
    (bkz: kardes katli)
  • osmanli tarih yazarlarini birbirine dusuren bir meseledir. kimi uygun gorur, kimi ise lanetler...

    çü şeh başdır*, memleket ana ten*
    yaraşmaz iki başlı olmak beden*
    sığar bir kilim icre on geda*
    bir iklime sigmaz iki padisa*

    kemal paşazade böyle derken, celalzade mustafa daha bir insaflıdır, insancıldır.

    cihana verme gönlü bi-vefadır*
    mülukun*menzili taht-ı fenadır*
    huzur-ı saltanat bir bade* benzer
    karındaşı kişinin yade*
    cihan icin karindasa kiyarlar
    bicak ile ciger çeşmin kiyarlar

    **
  • kanunname-i ali osman'daki atfa, fatih aldığı fetvalara bakılırsa “ekser ulema” tecviz etmiştir. kullanılan dil de "kesin" hüküm vermemektedir. "yapılabilinecektir" gibi bir ifade bulunmaktadır.

    dolayısıyla, kardeş katline caizdir demeyen alimler de vardı o devirde. not etmek gerek.
hesabın var mı? giriş yap