roma hukuku

• roma hukuku'ndan kalma kaidelerin kısa bir listesi:
  
  (bkz: in absentia)
  gıyabında. suçlu hakim karşısına getirilemiyorsa yahut reddediyorsa, gıyabında yargılanabilir.
  
  (bkz: genus non perit)
  nevi telef olmaz. borçlar hukukunda işler. cins bazlı borcunuz varsa, aynı cinsten yerine koymak zorundasınızdır.
  
  (bkz: ex post facto)
  hukuk geriye işlemez. bir yasa çıkardığınızda, çıkış tarihinden önceki suçlara işletemezsiniz. aynı zamanda (bkz: lex retro non agit)
  
  (bkz: nulla poena sine lege)
  yasa yoksa ceza olmaz. yasaklanmayan meşrudur.
  
  (bkz: bona fide)
  iyi niyet. bir fiil işlenirken kasıtlılık-taammü gibi durumlarda önemlidir. ayrıca "iyi hal"e de karşılık gelebilir. (bkz: mala fide) de tersi.
  
  (bkz: casus belli)
  savaş sebebi. bir ülkenin sınırlarını ihlal etmek, tekrar etmek ve bunu silahlı yapmak geçerli bir savaş sebebidir örneğin.
  
  (bkz: de jure) (bkz: de facto)
  hukuki-fiili. türkiye, örneğin, hukuken tarafsız cumhurbaşkanı ile yönetilir. ancak fiili olarak taraflı bir cumhurbaşkanına sahip.
  
  (bkz: dubia in meliorem partem interpretari debent)
  bunu "şüphe sanık lehine yorumlanır" diye çevirebiliriz. şüpheli bir durum varsa, bu olumlu biçimde ele alınmalıdır.
  
  (bkz: expressio unius est exclusio alterius)
  bir anlaşma metninde belli kalemler belirtildiyse, diğerleri anlaşmaya dahil değil kabul edilir. örneğin bir telif anlaşmasında, "basım, yayım, dağıtım, çeviri ve e-kitap" ifadesi geçiyorsa, sesli kitap hakları devredilmemiştir.
  
  (bkz: cuius est solum eius est usque ad coelum et ad inferos)
  toprak sahibi, yer altı ve üstü zenginliklerinin de sahibidir. tam anlamı, "toprak kiminse, altı cehenneme, üstü cennete kadar onundur."
  
  (bkz: jus soli) (bkz: jus sanguinis)
  toprağa dayalı-kana dayalı vatandaşlık. kimi ülkeler, amerika gibi, toprağında doğan herkese vatandaşlık verirler. kimi ülkeler içinse, ekseriyetle, vatandaş olmak için ebeveynlerden en az birinin ülke vatandaşı olması gerekir.
  
  (bkz: consuetudo pro lege servatur)
  örfi hukuk. yasayla belli biçimde düzenlenmemiş durumlarda, hakim ananenelere ve kamu vicdanına göre karar verir.
  
  (bkz: lex posterior derogat priori)
  sonra gelen, öncekini ilga eder. tarih olarak daha yeni olan kanun, ilgili meselede önceki kanunları geçersiz kılar.
  
  (bkz: scienter)
  bilerek. cezalar kasten, taksiren (kusurlu olarak) vs şeklinde aynı fiil için farklılık gösterebilir. taksirin de farklı türleri olabilir, bilinçli taksir (önlem alması gerektiğini bildiği halde almamak) bilinçsiz taksir (gerçekten hiç dahli olmadan kusurlu olmak) gibi. niyet belli, kasıt var, farkındalık var ve cürüm işlenmişse, en yüksek ceza hak edilir.
• roma hukuku, anayasa hukuku ve medeni hukuk gibi taşaklı derslerin birinci sınıfta verilmesinin tek sebebi bu hukuk dallarının genç hukukçuya "hukuk nosyonu" aşılamasıdır. evet, 80 darbesinin başımıza musallat ettiği heyula bunun farkında olmayabilir, ancak roma hukuku'nu bilen adam nerede durduğunu, bir normun neden orada olduğunu bilir. dün ve bugün arasında hukuki bağlantı kurabilir. en önemlisi de bilmemkaç sayılı kanunun bilmemkaçıncı maddesini ezberleyeceğine o maddenin ne demek istediğini yorumlayabilir, hukuk yaratabilecek kapasiteye erişir. ezberlemez, anlar.
  dolayısıyla roma hukuku'nun müfredattan kaldırılması kısa vadede ortalama yükseltmekten başka bir boka yaramaz.. uzun vadede ise karşınıza 80 darbesinin bütün evlatları gibi garabet bir ucube çıkarır.. usus fructus abusus'u hiç duymamış hukukçuların yasa yorumlayacağı bir türkiye kimsenin hayrına olmayacaktır..
  oldu olacak roma hukuku'na ilişkin bütün kaynakları yok edin, bütün hocalarını da toplama kamplarında telef edin amına koyayım, kafanızı kuma gömdüğünüzde kıçınız açıkta kalıyor haberiniz yok.
• evet, roma hukuku . hukuk'la en uzaktan alakasi olanlarin bile bir $ekilde duydugu, hakkinda "off olm roma hukuku sokar valla" diye yorum yaptigi ders . evet, roma hukuku . en kasan hukuk ogrencilerinin bile gecmekte zorlandigi ders . roma hukuku ...
  
  (bkz: igrenc girisler)
  
  $imdi, oncelikle roma hukuku diye, zamaninda roma imparatorlugu'nda gecerli olan, o zaman yururlukte olan hukuka denir .
  ayni zamanda, tarihin en buyuk geli$melerinden biri anlamina da gelir bu .
  ve roma hukuku ayni zamanda yillardan beri hukuk fakultelerinde okutulan bir derstir .
  
  hukuki bakimdan: roma hukuku ozellikle avrupa ulkelerinin hukuk sistemlerinin temelinde bulunan hukuktur . bu kadar eski bir hukukun gunumuzde hala okutulmasinin nedeni budur . 6. yy'da imparator iustinianus (justinyen olarak bilinir) tarafindan constantinopolis'te (bkz: istanbul) yapilmi$ olan corpus iuris civilis denilen kanunda toplanmi$tir roma hukuku . boylece avrupa'da 11. yy'dan itibaren bilimsel cali$malarin konusunu te$kil etmi$, roma hukuku uzerinde yapilan cali$malar yoluyla avrupa hukuk bilimi dogmu$tur ki, bu da dolayli olarak bizim hukukumuzun da dogmu$ olmasi anlamina gelir .
  
  klasik hukukcularin yarattigi ayni haklar - $ahsi haklar, mulkiyet ve zilyetlik farki, irtifaklar ve rehin, borc ili$kisi, borclarin kaynaklari olarak akitler, haksiz fiiler ve haksiz iktisaplar, borclarin ifasinda uyulacak kurallar, ce$itli akit tipleri, olume bagli tasarruflar gibi ana kavramlar hep roma hukuku sayesinde dogmu$tur ve bunlar bugun de gecerlidir . bazi farklar dogal olarak vardir ancak burada onemli olan temeldir .
  
  roma hukuku uc donemden olu$ur: eski hukuk devri, klasik hukuk devri ve klasik sonrasi (postklasik) hukuk devri . unlu 12 levha kanunlari eski hukuk devrinde yapilmi$tir. klasik hukuk devrinde roma hukuku olgunluk yonunden zirvededir . praetor beyannamesi bu devirde varolmu$tur . yukarida soyledigim corpus iuris civilis de postklasik devirde olu$turulmu$tur .
  
  roma hukuku hakkinda soylenebilecek ilginc bir nokta, bu hukukta uzunca bir sure sozlu muamelelerin gecerliligini surdurmu$ olmasidir . herhangi bir alim satim vb'de ki$ilerin iradelerini sozlu olarak beyan etmeleri yeterlidir . topraklarin geni$lemesi ve sozlu muameleye guvenecek olgunlukta olmayan, ille de yazili diye kastiran dogulularin bu geni$leyen topraklarin icinde olmalarindan dolayi sozlu muamele olayi giderek gecerliligini yitirmeye ba$lami$tir .
  
  roma hukuku'nun avrupa'nin cogu, ve ozellikle roma universitelerinde secmeli ders olmasi fenomeni ise gercektir . "koskoca romalilar nasil kendi bu kadar onemli hukuklarini secmeli ders olarak verdiriyorlar" diye bir soru akla gelirse de, buna cevaben ki$inin olayi bizdeki inkilap dersi gibi du$unmesi guzel olacaktir, iyi olacaktir .
  
  sonuc olarak efendim, roma hukuku 1. sinifin guzide derslerindendir . zorluk olarak ise bir anayasa hukuku'ndan, ya da bir medeni hukuk'tan ne a$agida, ne de yukaridadir . her turlu abartmadan kacinalim, sevelim, sevilelim .
  
  (bkz: roma)
  (bkz: roma sanati)
  (bkz: roma borclar hukuku)
  (bkz: hukuk)
• genellikle titius adlı pezevengin, livius'un gümüş çatal-bıçak takımını çalarak başka bir romalıya satmasını konu edinen hukuk dalıdır.
• gizemli adamlar gelse bana, "al sana şu kadar para, bize öyle bir tavsiye ver ki uygulattığımızda türkiye'de hukuk eğitimi namına bir şey kalmasın." deseler, ben de karaktersiz bir adam olduğum için hemen parayı alıp cebe atsam, ardından söyleyeceğim cümle şu olurdu: "roma hukukunu kaldırtın."
  
  herkesin, branşının tarihi hakkında fikir sahibi olması gerektiği muhakkak. bununla birlikte, roma hukuku öğretiminin, bir mühendise mühendislik tarihi öğretmek gibi bir şey olmadığını da söylemek gerek.
  
  türkiye'nin de dâhil olduğu avrupa hukuk sisteminde, roma hukuku özel hukukun besmelesidir. hukuk fakültelerinde okutulmadığı takdirde, üç kuruşluk hukuk eğitimimizin ederi yarım kuruşa düşecektir.
  
  olur da roma hukukunu fakültelerde okutmaktan vazgeçerlerse, kendilerine tavsiyem şudur: medeni hukuku ve borçlar hukukunu da kaldırın. zaten artık bir işe yaramayacak.
• zalim neron, romayi yaktin; roma hukukunu neden biraktin?
  
  biz de duvar yazisiyizdan...
• (bkz: romelu lukaku)
• abdullah ocalan'in italya'da oldugu ortaya ciktiginda meydanlarimizda kitaplari yakilan, hukukun temeli... (bkz: tarihe roma hukukunu yakan millet olarak gecmek)
• hukuk fakültesi ne demektir ne demek değildir roma hukuku başlığı altında açıklamak gereksizdir lakin, hukuk fakültelerinin müfredatından bu dersin kaldırılması arkasındaki amaç türk hukuk fakültelerinin birer meslek yüksek okuluna dönüştürülmesi çabası olarak görülmektedir. (en azından benim odanın camından öyle) roma hukuku bugünkü modern hukuk sistemlerinin çıkışıdır. bunu anlamadan, içine girdiği şeyin tarihsel köklerini bilmeden nasıl hukukçu olunur. hukukçu olmak ile sadece avukat veya yargıç olmak aynı şey midir? bir ara hukuk sosyolojisi bilim anabilim dalına takmışdı birileri.. bununla birleştirilirse amaç anlaşılır, bir hukuk fakültesi bunları öğretmeden nasıl kendisini devam ettirecek bilim adamlarını yetiştirir. veya bilim adamı yetiştirmek gibi bir amacımız var mı? hak hukuk gukuk.
• roma hukuku'nun gelisim hikayesi, gunumuzdeki uluslarasi hukuk-ulusal hukuk iliskisinin gelecegiyle ilgili bi takim cagrisimlara da yol acabilecek zenginlikte veri yukludur. roma hukukunun gelisme doneminde sadece roma vatandaslarinin tabi oldugu medeni haklar da denilen milli hukuk(droits civiques)'nun yanisira roma'nin egemenligi altindaki ulkelerde uygulanan bir tur uluslararsi hukuk da diyebilecegimiz droits gens vardir. bunlar icerik ve ilke olarak birbirinden cok farklidir. oyle ki roma vatandaslari icin ulusal, vatandas olmayanlar icinse karma mahkemeler kurmuslar. karma mahkemelere 1 yilligina secilen ve kendilerine praetor denen hakimler bakarmis. bu yargiclar uygulayacaklari hukuk ilkelerini donem basinda bir bildirge ile ilan ederlermis ki bu praetor bildirgeleri denen seyler iste budur. buyuk olcude akdeniz toplumlarinin hukuk uygulamalarini yansitan ve yuzyillarca arsvlerde biriken bu bildirgeler ms 2. yuzyil civarlarinda(bu tarihi biraz salladim, benim icin 2,3 ya da 4 olmasi cok farketmedi acikcasi) yeniden tedvin(kodifikasyon) edilerek genelgecer yasalar halini almislar. bana entry'nin ana temasina donme firsati verecek yer bu dramatik donemdir. bu donem, roma egemenligi altindaki uluslarin yuzyillarca suren birikiminden olusan uluslarasi hukukun roma'nin barbar kanunlarina(12 levha kanunlari) dayanan milli hukukunu devre disi biraktigi zamanlardir. yani roma hukuku dedigimiz seyin roma'nin milli hukuku olmadigini, romalilar da dahil cogunlugu akdenizli bircok toplumun hukuksal geleneklerinin ortak urunu oldugunu ifade etmek isterim. roma'nin barbar bir sehir devletinden cok uluslu ve guclu bir imparatorluga donusme sureciyle paralel giden bildik bir uygarlik hikayesi yani.