transpoze

• transpose yanlizca bir parcayi solistin sesine uydurmak icin kullanilmaz daha onemli amaci bir duygu bir hissiyat ifade etmektir. bircok parcanin aslinda bize en vurucu gelen yerleri parca icinde transpozenin kullanildigi yerlerdir, ozellikle minor gamlarda dogru uygulanan transposelerin yarattigi vurucu etki opeth'ten sezen aksu'ya, fahir atakoglu'ndan, joe satriani'ye kadar bircok sanatci tarafindan cok sik kullanilmaktadir. bir minor dizide, devam eden melodi, dizinin 5.sesinde kalırken, dizinin, kok sesinin buyuk uclusune transpoze olmasi ve bu islemi iki kere daha tekrarladiginizda parcanin ilk formuna yeniden transpoze olmasi insanin gozunden bir damla yas suzulmesine neden olabilir.
• diyatonik transpozisyon: tonaliteyi koruyarak yapılan transpozisyon. örneğin re minör tonunda "re fa mi re #do re mi re"yi bir üçlü yukarı transpoze ederseniz "fa la sol fa mi fa sol fa" elde edersiniz. re > fa olmuştur bir minör üçlü tizleşerek, fa > la olmuştur bunların arasında da bir majör üçlü vardır..
  
  kromatik transpozisyon: tonaliteyi değiştirerek yapılan transpozisyon. yukarıdaki melodiyi bir minör üçlü yukarı transpoze ederseniz "fa lab sol fa mi fa sol fa" elde edersiniz, her nota tam 1.5 ses tizleşmiştir, bu durumda da parça fa minör oluvermiştir.
• bir matrisin satirlarinin sutun, sutunlarinin da satir halinde tekrar yazilmis hali. (bkz: matematik)
• - abi bu ton şarkıyı öldürdü
  - abi ctrl-h e bas, +12 yap
  - o ne ki?
  - transpoze o
  - yaptım...aaaa mis gibi oldu.
• transpoze etme işlemi aslında çok basit. kafa karışıklığına gerek yok.
  kısa yoldan anlatalım:
  
  genelde arkadaşınızla aynı enstrümanı çalarken
  ikiniz de farklı akorlar kullanırsınız aynı şarkı için.
  o girişi dm den yaparken, siz c'den girmişsinizdir mesela.
  hanginizinki yanlış?
  ikinizinki de değil.
  o reminör çalıyor sen do o kadar.
  yanınıza başka biri oturup aynı şarkıya bu sefer a'dan giriyor hayda..
  peki nasıl oluyor bu iş?
  
  ilk olarak şunu bilmek lazım.
  notalar arası ses aralıkları vardır. siz bir notayı değiştirirseniz, parçadaki tüm notaları aynı ölçüde değiştirmeniz lazım.
  peki nasıl olacak bu iş?
  
  do....re....(mi....fa)....sol....la....(si....do)....re....(mi....fa)....sol....?...
  ---1----1----0.5-----1-----1-----1----0.5----1----1----0.5----1----
  
  yukarıda notalar arası sesleri verdik. mesela do ile re arası 1 ses, mi ile fa arası yarım sestir.
  
  buna göre siz bir notayı mesela re yerine la olarak çalmak isterseniz,
  yani karar sesi re'den la'ya almak isterseniz,
  hemen bakıyoruz; re - la arası, 3.5 ses.
  o zaman parçadaki her notayı 3.5 ses kaydıracağız.
  mi yerine si gelecek,
  fa yerine do gelecek.. gibi.
• sahnede çalmaya başladıktan sonra şarkının ortasında uygulanması halinde vokalistin çok komik durumlara düşmesine sebebiyet veren işlemdir. tavsiye ederim. ayrıca çelik denen adam sesinin aralığını hiç bilmeden şarkılarında durmadan bunu kullanır ve bu nedenle öyle acayip acayip sesler çıkarmak zorunda kalır. yapma kardeşim. o kadar dik çıkma en azından. iyi mi oluyor beste öyle olunca. hem de şarkının ortasında. yırtılıyo kıçın ve komik oluyorsun.
• enstrüman hakimiyetinin gelişmesi konusunda önemli bir olgudur.
• sessiz-sakin bir barda, gecenin 3'ünde geçen bir diyalog:
  
  dogs: bir matrisle transpozunun neyi aynıydı ya?
  ben: ımm, determinantları... determinantları aynı oluyor işte.
  dogs: hıı, evet öyleydi değil mi...
  ben: de, transpoz, transpoze? müzikte de var ya bu. var mıdır acaba bir ilişkisi?
  dogs: ne bileyim lan?
  ben: müzikteki transpoze dediğin gerisini aynı bırakıp sadece tonu değiştirmek demekti mesela.
  dogs: ya da kök'ü üçlü'ye çekmek falan filan da var...
  ben: he o da... evet işte, sonuçta matriste de karakteristik bir özellik, esas denebilecek diagonal elemanlar değişmiyordu.
  dogs: ...
  ben: ...
  ben: evet ya güzel bu saatte böyle bir ilişkiyi fark etmek. şunları dikip çıkalım hadi!
• (bkz: göçürmek)
• amuda kalkmış insan profili.