• ukrayna'nin isgali konusu uzerine daha isgal'den once, donetsk ve luhanks bolgelerinin ozgurlugunun taninmasi aksiyonu ardindan, (bkz: nato/#134187974) yazisinin uzerine bir yazi olarak dusunulmelidir bu yazi.

    26 aralik 1986'da pripyat'daki chernobyl atom santralinin, asil adiyla vladimir lenin nuclear power plant, sovyet rusya'sinin akil almaz adamsedeciligi ve liyakatsizligi yuzunden patlamisti. civardaki toprak geri dondurulemez sekilde zehirlendi ve hatta turkiye de bu patlama sonucu cok buyuk acilar yasadi. benzer aymazlik, donemin bakanlari tarafindan "biraz radyasyon sagliga faydalidir" gibi soylemleriyle, canli yayinlarda cay icildi. bugun de zaporizhzhia nuclear power station, dunyanin en buyuk 10 atom santralinden biri oldugu soyleniyor, benzer tehdit ile karsi karsiya. bu konuda putin'e guvenmek imkansiz. ozellikle putin demek gerekiyor, cunku bu kuduruk hayvan, rus ordusunun ozgur karar vermesini engelliyor. rus ordusunun durduk yere bir atom santraline zarar verecegini, kasitli sekilde patlatacagini dusuemiyorum fakat konu putin olunca her sey mumkun.

    rusya tarafindan donetsk ve luhansk bolgelerini ukrayna'dan bagimsiz, ozgur ulkeler olarak taninmasi ardindan genel olarak kamuoyunda abd ve avrupa'nin yani bati'nin, ve nato'nun konu uzerinde cok pasif kaldigi dusuncesi hasil olmustu. bunun uzerine bir gun sonra, bati'dan inanilmaz yaptirimlar gelmeye basladi. bunlarin fitilini atesleyen de ingiltere oldu. atlantik'in oteki tarafindanda birkac saat sonra cok benzer yaptirim kararlari gelmisti. daha sonra bu yaptirimlar avrupa'nin aksiyonlariyla devam etti. bir noktadan sonra ise is dostoyevski'yi mufredattan cikarmaya, rus ogrencileri universitelerden kovmaya kadar vardi. avrupa'nin ikiyuzlu siyaseti ve hicbir zaman yakayi kurtaramadigi -belki de hicbir zaman kurtulmak icin cabalamadigi- irkciligi yuzunu gosterdi. savas basladiginda avrupa'dan "sarisin, mavi gozlu insanlar oluyorlar" soylemleri yukseldi. bir delirmislik hali yukselmeye basladi ve akla gelmeyecek sacmaliklar avrupa siyaseti tarafindan tedavule alindi.

    putin'in demonize edilecegi asikar olmasina karsin, zaten putin'in telaffuz ettigi uzere, dislanan rusya ve rus halki, bu yaptirimlarla daha da dislaniyor olmasina sebep oldu. bu da tabii ki putin'in soylemlerini dogrular bir siyasi ortam yaratmis oldu. her ne kadar aldigi karar hem askeri stratejik olarak hem de siyasi olarak yanlis olsa da onulmaz putin savunuculari tarafindan desteklerini surdurebilecekleri bir bahane olusmus oldu yaptirimlarin bu akildan uzak sekilde tedavule alinanlari yuzunden. yani dostoyevski'nin yasaklanmasi veya rus ogrencilerin universitelerden atilmasi, rus ve avrupa arasindaki oldugu iddia edilen rupture, derin yarigi, acikligi, eger yoktuysa olusturur, vardiysa da daha da derinlestirir ve sonuc olarak putin'in aksiyonlarini, seytancil aksiyonlarini, delirmis bir insan aksiyonlarina olarak donusturulebilirligini mumkun kilar. yani sunu demek istiyorum, putin'in bu aksiyonlarinin daha onceden rasyonel zeminde, koktenci savunular disinda, hicbir akilci turden aciklamasi mumkun degilken, avrupa'nin bu tur gulunc ve yersiz yaptirimlari sayesinde, gerek olundugunda kategori degisikligine olanak tanimis oluyor. sonucta putin "bakin haksiz miyim?" dedigi zaman, bu dostoyesvki yasagi gibi sacmaliklar ardindan, dunya'da kendisine kitle toplayabilir hale geliyor. ki bunun had safhasini, daha bu dostoyevski yasaklanmasi olaylari olmadan once dahi ulkemizdeki putin savunucularinin soylemleriyle gorebiliyorduk.

    bati, putin'in daima bahsi yukselten bir karakter oldugunu cok iyi bildigi icin, putin'in bir seviye ileri gitmesi icin ne gerekliyse onu yapiyor. burada elde veri olmadan konusmak cok riskli, cunku mesnetsiz tahmine donuyor is. fakat bu atom santralinin askeri ates altina alinmasi ve santralde yangin cikmasi, bu yangina mudahelenin engellenmesi veya gecikmesi ciddi sorunlara yol acabilir. burada asil sorun da topraktir. toprak radyoaktivite ile zehirlendigi zaman insan icin artik kullanilmaz hale geliyor. orada radyoaktivitesi yuksek bitkiler kendi hayatlarina devam edebiliyor fakat o yuksek radyoaktivite insan icin olumcul oluyor. bugun ukrayna'nin da dunya'nin tahil ambari oldugunu artik hepimiz ogrendik. toprak zehirlenmesi sonucu bugday uretiminin kalici olarak dusmesi, anlik olarak gida emtiasi fiyatlarinda dalgalanmaya degil, bir daha dusmemek uzere cok ciddi bir artisa sebep olabilir. bu da bastan ayagi butun her seyin tekrardan ciddi bir fiyat enflasyonuna maruz kalmasina sebep olabilir. buradaki savas artik sadece bolge insanini etkileyen sicak bir savas olmaktan cikmistir. buadaki savas butun dunya'yi ilgilendiren, kuresel problemlere kapi aralayan bir savasa donusmek uzere.

    "bugday fiyati artarsa, olsun olsun ekmek fiyati 2-3 katina cikar e ne olur ki?" diye dusunenler olabilir. bu boyle olmuyor ne yazik ki. ornek olarak vermek gerekirse, hayvan yemi icin kullanilan bir misir turu var, bu misir ile yem hazirlanip, kumes hayvanlari ve sigirlarin yemleri uretiliyor. bugun bugday fiyatlari eger iki katina cikarsa bu misir ureticilerinden bazilari bugday uretimine gecebilir ref. bu da et ve tavuk fiyatlarinin daha da artmasina sebep olabilir. zaten bugun dunya'da kirmizi et uretiminin yavas yavas azaltilmasi planlanan bir durum. buna uygun bir senaryo ortaya cikiyor. diger bir taraftan da cin'in en buyuk tarim emtiasi ithal eden ulke oldugunu unutmamak gerekiyor. cin beslenmek icin ithalat yapmak zorunda. ref2, ref3.

    cin'in en cok ithal ettigi gidalarda et ve bugday ust siralarda yer aliyor. yukaridaki senaryoda oldugu gibi cift tarafli vuran bu olay, bugday fiyatlarinin artip, misir ureticilerinin bugday uretmeye baslamasi, bugdayin fiyatinin ancak daha da yukselmesini engelleyecektir. buna mukabil misir uretiminde de bir dusus olacak ve misir fiyatlarinda da bir artis soz konusu olacaktir. bu da et fiyatlarini yukseltecektir, emtia piyasalarinda cattle olarak gecen bir urun. kisacasi butun tarim ve yeme icme emtilarinda bir artisin tetiklenecek bir donem baslayacaktir. bu da zaten enflasyon ile kavrulan dunyayi daha da sikistiracaktir. bu noktadan sonrasi komplo teorisyenlerinin isi, cip takacaklarcilar buradan sonrasini alip istedikleri yere goturebilirler.

    simdi rusya bu nukleer santral olayi ile bir kart daha oynadi. bunun hemen ardindan abd'nin iran nukleer anlasmasini nihayetlendirecegini dusunmek yersiz olmaz. rusya petrolunun dunya sirkulasyonundan cekilip bunun baska bir tedarikciyle ikamesinin saglanmasi gerekiyordu ve tam da bu noktada iran petrolu devreye giriyor. bu sekilde artan petrol fiyatlari da bir nebze dususe gececek ve rusya'nin petrol satisi yaptigi pazarlarin azalmasi bir yana stabildigi petrolun de fiyatinin daha da dusuk hale gelmesi ile rus ekonomisi daha da kistirilacaktir.

    acikcasi ukrayna-rusya savasi resmen finansal piyasalara ayar cekme alani haline geldi diyebiliriz. cin'in 2022 icin kendi icine donuk uretim yapacagi politikasindan sonra, dunya'da zaten pandemiler sonrasi artan celik fiyatlari biraz daha artmisti. bunun uzerine bir de bu atom santrali ile ayni bolgede bulunan buyuk bir celik fabrikasi da risk icine girmis oluyor. bu celik fabrikasi, konu ile ilgilenenlerin bilecegi hrc yani hot rolled coil denen mamul butun celik piyasasinin fiyatini belirler. bu fabrikanin da belli bir sure calisamaz olmasi, bugun turkiye icin buyuk avantaj olusturmaktadir fakat pahali celik, ekonomilerin buyumesini engelleyen de bir faktordur, celik cok pahali olursa bazi yatirimlar yavaslatilabilir ya da bir sure bekletilebilir, eger ileride fiyat dususleri ongoruluyorsa. eger fiyat dususu ongorulmuyorsa da bir hesap yapilir ya hizlica proje bitirilir ya da tamamen durdurulur. bu ekonomileri cok daha dengesizlestirir. yani bir anda hizlanip sonra aniden yavaslayan bir otombilin icindeymis gibi bir hareket olarak dusunulebilir bu durum.

    eger kabaca, dunyada bugday ve celik fiyatlari yukselirse, a'dan z'ye her seyin fiyati yukselecektir. cunku celigin kullanilmadigi ve bugdayin da tuketilmedigi yer yok. bu ikisini uretmek icin de sirasiyla komur ve petrole ihtiyac var. komurun fiyati da petrol ile belirleniyor. petrol fiyatlari arttikca ekonomiler yavaslamaya baslar. rus petrolunun cevrimden cikarilmasi ile petrol fiyatlari 119 dolara cikmisti gectigimiz gun ve iran nukleer anlasmasinin hatirlanmasi ile de 116 dolara geriledi. bu dusus cok cuzi bir dusus tabii ki. eger burada da bir dusus gerceklesmezse, bir tur da petrol fiyatinin artisi yuzunden, ozellikle tarim urunlerinde fiyat artislari olacaktir. cunku tarim dizel makinalar ile yapiliyor. traktor, bicerdover vs bunlarin hepsi dizel makinalar. elektrikli ile calisanlari da vardir illaki fakat su an dominant olan dizel motorlar hala. komur fiaytlari da celik fiyatlarini etkiliyor benzer sekilde.

    goruldugu uzere, bu zaporijya nukleer santraline yapilan saldiri ile gercekte bir patlama olmasa bile o aslinda atilmamis atom bombasi finans piyasalarina coktan atildi bile, yayilan radyasyonu ilerleyen gunlerde, enflasyon olarak gorecegiz. bugun ukrayna'da olanlari biraz da finansal perspektiften baktiginizda donen tiyatral tantanayi da gormek mumkun oluyor. bu demek degil ki bu savasin hic gercek taraflari yok var, fakat uzadikca bu is finansal manipulasyon mecrasina donusmekte. avrupa'nin sacma aksiyonlarinin da uzun vadede ciddi sosyolojik etkilerinin olacagi asikar fakat bu baska bir oturumun konusu.
  • çok kötü bir havaalanı olan ukrayna şehri, aynı türkiye'deki eski devlet dairelerine benziyor, küçük, kasvetli, içinde para bozduracak bir exchange office bile yok. öküz gibi ukrayna ayıları türklerden rüşvet almak için sizi saatlerce bekletebilir. ilk kez bu ülkeye geliyorsanız, pasaport görevlileri tarafından potansiyel bir fuckboy gibi görülüp türlü sorulara muhatap olabilirsiniz, sonra başka bir odaya götürülüp daha başka detay sorular sorulacak, hazır olun. yurdum insanları buralara başka sebeplerden gelmesinden mütevellit özelikle girişte olan görevlilerde türklere karşı bir antipatik yaklaşım söz konusu. ayrıca gelince öğrendim burada rüşveti bir tek türkler verdikleri için kötü niyetli memurlar olayı abartıp biraz kastırıyorlarmış.

    potansiyel fuckboy muamelesi konusunda haklılık payları yok değil aslında, daha bugün havaalanında tecrübe ettiğim bir olay; yanımda olan yurdum insanlarından bir abimiz, dil bile bilmeden buralara birtakım sevdalar uğruna gelmiş, pasaportunda iki giriş var daha önce, ikisi de gürcistan*, neyse havaalanında kimse kendisi ile anlaşamayınca benden abimize tercüman olmam için yardım rica ettiler. bu sebeple kendisinin hikayesini yakından öğrenme fırsatım oldu. abim her ne kadar kendini belli etmemeye çalışsa bile, farklı bir amaç için buraya ziyarete geldiği gün gibi ortada. yalnız yanında birlikte gelecek olan arkadaşı uçağı kaçırınca sap gibi ortada kalmış, cebinde 110 dolar para, nereye gideceğini bilmiyor, görevliler soruyor, necisin, ne iş için geldin diye, abim otel ve natalia kısmına odaklandığı için sadece, otel rezervasyonum var, bir de natalia var diyor. konu içinde bir natalia var ama kimdir, nedir, ne iş yapar, net cevap yok.* . abimi ilk uçakla türkiye'ye geri yolladılar. siz siz olun, adam gibi bir programınız olmadan, cebinizde para olmadan, hatta dil bilmeden gelmeyin aynen geri dönersiniz.
  • ukrayna'nın turistik şehirlerinden birisi..

    http://tr.wikipedia.org/wiki/zaporijya
  • sehirde bulunan nukleer santrale su anda ruslar saldiriyorlar.
    canli yayinda izleyebilirsiniz:
    https://www.youtube.com/watch?v=izebym-neny

    saldirinin gerceklestirildigi nokta:
    https://www.google.com/…7i13312!8i6656!9m2!1b1!2i34
  • turistik denildiğine bakmayın buranın kayserisi, sivası, konyası gibi biryer. 2 gün sonra canı sıkılıyor insanın.
  • nehir kıyısında insanların güneşlendiği, güzel restaurantları, sıcak bir halkı, küçük bir havaalanı olan şehir.
  • ukrayna'nın hiç de turistik olmayan sanayi şehri.
    birkaç müzesi var ama açıklamalar ukraynaca, boş boş bakınıp çıkıyorsunuz. avrasyanin en uzun caddesi burada, zaten bu caddeden çıkıp başka bir sokağa girerseniz yollarda yürümek baya zorlaşıyor, çünkü yıllardır bakılmamış. savaştan çıkmış gibi, binalar terk edilmiş.
    en güzel yanı dinyaper nehri, şehrin siluetini oldukça güzelleştiriyor. çevresi de yemyeşil. sahilleri çok güzel, büyük ama nehir pis, yeşil, otrifikasyondan ölmüş.
    nehrin ortasında çok güzel bir ada var, kazaklarla alakalı bir müze yapmışlar, şehrin en ilgi çekici yeri. toplu taşıma yok, uberle 15-20 tl aralığında ulaşabilirsiniz. local yemekleri denemek çok da önemli değil, hiç birşey kaçırmazsınız. tatsız tuzsuz bir köfteleri, krepleri, etli, sebzeli domates corbalari (borş çorbası diyorlar) var. bizdeki mantinin büyüğü olan varaniki de genelde lor peyniri, patates ya da domuz etiyle yapılıyor.
    otobüs dedikleri minibüsleri var, 5 uah. tramvay 3 uah. troleybuslerin güzergahı google mapste karışık, kullanmayı çok sağlıklı bulmadım. toplu taşıma çok ucuz, şehir turu için otobüsler kullanılabilir.
    havalimanına ulaşım için otobüs var, 5 uah. google mapsten bulabilirsiniz, oteld ki görevliye sorduğumda otobüs yok, taksiyle gidebilirsiniz dedi. sanırım yerel halkın haberi yok :)
    dinyaper nehrinde bazı günler tur yapılıyor ama internette ingilizce bir bilgi yok, burada yaşayan birisinin yönlendirmesiyle katıldık, zira internet sitelerinden bir şey anlamak mümkün değil. bu tur da 120 uah, sehirde yapılabilecek en güzel aktivite.
    buradaki en popüler mekanlar nargile olan bar tarzı yerler. garip bir şekilde ukraynada nargile çok popi.
    ıcki alışverişi için yerel marketler çok uygun. havalimanının yarı fiyatına yerel içkileri bulabilirsiniz. ıthal içkiler de marketlerde daha uygun, bazılarında da indirim var.
    sanırım sezonu kışınmış, o yüzden oteller rolentide çalışıyor, bizim otelimizde havuz ve sauna kapalıydı.
  • yurtdışına çıkınca kendini bir bok sanan ülkem insanlarının sevmediği şehir. benimse çok güzel anılar ve dostluklar biriktirdiğim ukrayna kenti. insanları oldukça içten ve yardımsever. şehir sakin ve huzurlu. yakınında dnipro şehriyle birlikte güzel bir gezi planı yapılacak yer. kiev’in kapitalist yapısı, popüler şehir algısı ve sevimsizliğine karşı yaşasın zaporijya.
  • her gun haber geciyolar. yok patladi patlicak gebercez yok olcaz. kanimca olsa 6 aydir olurdu biseyler ama ukrayna tarafi manipulasyon yapip destek toplama derdinde.
  • patlarsa çernobilden 10 kat daha büyük olacakmış.
hesabın var mı? giriş yap