hesabın var mı? giriş yap

  • karar verirken uygulanacak en doğru yaklaşım, iyi bilgilendirilmiş olmak ve insan rasyonalitesini çarpıttığı bilinen düşünce ve duygu önyargılarının üstesinden gelecek teknikleri uygulamaktır. bu nedenle de işe çeşitli ve saygın kaynaklardan yararlanarak, vereceğimiz karar ile ilgili arka plan bilgilerini toplayarak başlamak gereklidir.

    yanlış karar vermenize neden olacak önyargılardan ilki "affective forecasting"dir. bu, gelecekteki olaylara yonelik kendi duygusal tepkilerimize ilişkin tahminlerimizdir. sıklıkla "impact bias" adi verilen bir bilişsel hatayı barındırırlar.*

    impact bias ise gelecekte olacak/olma ihtimali yüksek olaylar üzerine yaptığımız duygusal atıfların genellikle rasyonel değerde olmamasına sebep olan etkidir.*

    gelecekte yaşayacağımız durumlarda nasıl hissedeceğimizi tahmin etmekte çoğu zaman yetersiz kalırız ve bu, yanlış kararlar vermemize neden olabilir. bunu aşmak için, benzer bir seçim yaptıktan sonra başka insanların nasıl hissettiklerini öğrenmek faydalı olacaktır.

    (esasen ekşi sözlük'ü kıymetli kılan da budur. binlerce yazar, binlerce durumda yaşadıklarını ve hissettiklerini paylaşarak bu konuda sağlam bir veritabanı yaratmaktadır. faydalanmayı bilin.)

    kararlarımızı etkileyen bir diğer önyargı ise "temporal (time) discounting" (geçici indirgeme) ile ilgilidir. insanlar kısa vadeli kazançlara öncelik verme eğilimindedir. örneğin, gelecekteki bir proje ya da tatil planını alelacele kabul edebiliriz çünkü bu popülerlik ya da övgü açısından ani elde edebileceğimiz faydalar sağlayabilir. kimse arkadaş ortamında tatil planını bozan kişi olmak istemez. bu kararı alırken günü geldiğinde harcanacak zaman ya da emek yatırımını hafife alır ya da görmezden geliriz.

    bu tür senaryolarda karar vermeniz gerektiğinde uzun vadede kararını vereceğiniz işi/tatili uzun vadede değil de yakın zamanda yapacak olsaydınız ne hissedeceğinizi düşünmeye çalışmak gereklidir.

    örneğin, projeye 1 yıl sonra değil de önümüzdeki ay başlamanız gerekse, tatil için 6 ay sonra değil de hemen bu hafta sonu hazırlanmanız gerekseydi ne hissederdiniz bunu düşünmek karar verirken daha rasyonel olmanıza yardımcı olacaktır.

    yukarıdaki adımlar tamamlandıktan sonra vereceğiniz kararın seçeneklerinin artı ve eksilerini içeren bir liste oluşturmak ve kararınızı temellendirmek için bir puan sistemi oluşturmak iyi bir seçenek olacaktır.

    kaynak: 1, 2, 3

  • "evrenin başka yerlerinde de zeki canlıların var olduğunun en kesin kanıtı, şimdiye dek bizimle hiç irtibata geçmeye çalışmamış olmalarıdır"

  • kanla aldık evet. gerekirse yine kanımızla bu sefer de arapseverlere karşı savunuruz.

    tanım: küfrü bile hak etmeyen türklük düşmanı yobazın tehdidi.

  • başlık: antik kürt mitolojisi

    1.
    #keleşius - savaş tanrısı

    #şemmammus - halay tanrısı.

    #kaçakus electrikus - enerji tanrısı

    #bonzaius zıkkımus - keyif tanrıçası

    #amelos - tapınak tanrısı

    #kaşionos - kaş tanrısı

    #apaçius - moda ve güzellik tanrısı

    #devletius bizeus bahmiorss - isyan tanrısı

    #megrius - megri megri tanrısı

    #ibrahimus tatlısesus - çiğköfte tanrısı

    #kıllıus - kıl tanrısı

    #hewalos - yüce tanrılar tanrısı.

  • prof.dr. philip g. zimbardo ve ekibi tarafından her detayı ince ince düşünülmüş bir sosyal psikoloji deneyi. örnek vermek gerekirse bu deneyde gardiyan rolünü üstlenen öğrencilerin gözündeki kocaman çerçeveli güneş gözlükleri, bu gardiyanların duygularının mahkumlar tarafından anlaşılamaması için bilinçli olarak kullanılmıştır.

    bu gibi sosyal psikoloji deneylerinin tartışılmasının nedeni, deneyin asıl amacının saklı tutulması değil, deneklere başta söylenmeyen koşullar ve bu koşulların denekler üzerindeki olası olumsuz etkileridir. zimbardo deneyi'nde de mahkum olan deneklere kötü muamele görecekleri söylenmiş, ancak bu muamelenin gerçek hapishanelerde uygulananlardan biraz farklı olacağı deneyden elde edilecek sonuçların güvenilirliği açısından söylenmemiştir. deneyin en önemli koşullarından biri hapishanedeki baskı ortamının bir an bile bozulmaması ve mahkum öğrencilere neredeyse yirmi dört saat psikolojik olarak işkence edilmesidir. öyle ki bir ayağına zincir bağlanmış bir halde uyumak zorunda olan mahkumlar, yatakta dönmek isterken diğer ayaklarına çarpan zincirin verdiği acıyla uyanıp hapishanede olduklarını hatırlamaktadırlar. prof. zimbardo'nun bu detayla ilgili defterine düştüğü şu not can alıcıdır: "rüyalarında bile bu hapishaneden kaçmalarına imkan yoktu." '416 no.lu mahkum' ise yapay stanford hapishanesi'yle ilgili aşağı yukarı şunları söylemektedir: "devlet yerine psikologlar tarafından idare edilen bir hapishane, nihayetinde bir hapishane."

    prof. zimbardo'nun altı günlük kısa deney süresi içinde istemdışı olarak bir araştırmacıdan ziyade hapishane müdürü gibi düşündüğünü ve davrandığını fark etmesi; gardiyanlık konusunda hiçbir eğitim almamış öğrencilerin mahkumlar arasındaki birlik ve dayanışmayı kırmak için kendi aralarında yaptıkları görüşmeler sonucunda uygulamaya karar verdikleri yöntemlerin gerçekte de uygulanan yöntemler olduğunun öğrenilmesi; başlangıçta birkaç hafta süreceği bildirilen deney, işler iyice çığrından çıkmak üzere olduğundan (açlık grevleri, histeri krizine tutulan mahkumlar, isyan eden aileler, kaçış planları) bir haftayı doldurmadan sona erdirilince mahkum rolündeki denekler alacakları ekstra maaştan oldukları halde mutluyken gardiyanların çoğunun deneyin erken bitmesinden dolayı rahatsız olmaları bendenizi dehşete düşüren notlar arasındadır.

    özet olarak, etik olup olmadığı tartışıladursun, zimbardo deneyi bize insan davranışlarını anlama konusunda inanılmaz değerli bilgiler veren sıradışı bir deneydir.

  • son aylarda tatil ve otel rezervasyon sitelerinde yaşanan, özellikle rezervasyon (aka. booking) süreçleri hakkında sözlükte olsun, reel hayatta olsun bir çok sorunla uğraşan kişilerle karşılaştım. forumumuzda bu konu hakkında bir başlık aradım, mamaffih bulamadım. sonra insanlık vazifemi yerine getirmek için bu işin amatörlerine yol göstermek amacı ile bilgi vermeye karar verdim. ripleri unutmayalım;

    (not: başlığa booking.com yazdım ama siz ilgili tüm site veya kurumlar için kullanabilirsiniz. )

    booking.com, tatilsepeti.com, hotels.com v.b. siteler en temel anlamı ile tatilci ile otelleri buluşturan, tatilciye otelleri değerlendirme ve tatilcinin belirlediği şartlarda ona uygun otel seçenekleri sunan faydalı sitelerdir. anlatacağım yöntemler hem yurtiçi, hem yurtdışı oteller için geçerli olabilecek türde tavsiyeler olacaktır ama yazının ruhu yurtdışı tatil planlayanlar baz alınarak yapılacaktır.

    1) otelin ücreti:

    -yurtdışındaki oteller genelde gecelik oda ücreti bazlı çalışırlar. bununla birlikte müsait otel araması yaparken arama butonundaki kalacak kişi, tarih aralığı ve oda sayılarının doğru girilmesi çok önemlidir. 3 kişi gideceğiniz tatile 1kişi/1 oda için arama yaparsanız çok sağlıklı sonuçlar gelmeyebilir. kaç kişi gidip, kaç oda tutup, kaç gece kalacaksanız mutlaka o sayıları girin. son ekranda karşınıza gelecek tutar tamamen sizin ihtiyacınız olan fiyat olacaktır.

    -otel ararken mutlaka farklı sitelerden karşılaştırmalı arayın. örneğin x otelinin fiyatına bakarken aynı otelin tripadvisor.com, hotels.com gibi sitelerdeki fiyatlarını mutlaka kontrol edin. bazen siteler özelinde sizin gideceğiniz tarihlerde beğendiğiniz otelin kampanyası denk geliyor ve çılgın fiyatlara konaklanabiliyor.

    -yurtdışı tatillerinde, özellikle usd, eur ve gbp'nin çılgın attığı bu günlerde fiyat tabii ki önemli ama ucuz diye her otele atlamayın. turizm merkezlerindeki otellerin en kötüsü bile belli standartları tuttururken, merkezlerin biraz dışında ve merkez olmayan lokasyonlardaki oteller fecaat olabiliyor. bu nedenle otel hakkında yazılan yorumlara mutlaka bakın. özellikle tripadvisor.com'daki yorumlar hayat kurtarabiliyor. haaa "2 gün kaldım, 1 temiz havlu verdiler :(", "otele vardım kimse yüzüme gülmedi :,,(" gibi noktalara takılıyorsanız siz bastırın parayı güzel bir otelde kalın. çünkü türkler hiç birşeyden memnun olmaz otelde.

    - çok ucuz değilse otele site üzerinden ödeme yapmayın, ön ödeme almayan otelleri tercih edin. bazısı kk numarası ister garanti olsun diye, sanal kartı verip sonra limiti sıfırlayın. ödemeyi elden yapın, belli olmaz gidemezsiniz veya oteli değiştirmek isterseniz, iade süreçleri sıkıntılı olabiliyor.

    2) otelin lokasyonu:

    - gideceğiniz otelin lokasyonu çok önemlidir. örneğin barselona veya londra diye arattınız diyelim, site size barcelona ve londra bölgesinde bulunan tüm otelleri süzüp getirir. zone 1'de londra/barselona'da, zone 4'te :) bir anda kendinizi havalimanına 150 km, şehre (eğlenceye, müzelere, hayata) son otobüsü saat 10:00'da olan 50 km uzakta bir yerde bulabilirsiniz. o nedenle iyi araştırma yapılmalı ve otelin lokasyonu mutlaka google haritalardan falan kontrol edilmelidir.

    - otel mümkün olduğunda merkeze, olamıyorsa merkeze/gezeceğiniz yerlere 1 otobüs veya metro ile ulaşabilecek bir yerde olmalıdır. bu ulaşım masraflarınızı düşüreceği gibi şehir hayatını kaçırmanızı da engelleyecektir. bunun için otelin lokasyonu hakkında yorumları okumanızı, hatta bunun için otele mail atmanızı öneririm.

    -eğer yaşlı başlı, aman ağzımın tadı kaçmasın gibi bir tip iseniz çok da merkezde kalmayın. örneğin barselona'da merkez diye la rambla üzerindeki bir otelde kalabilir ama zabbaha kadar sesten gözünüzü kırpmayabilirsiniz. bu nedenle yine misafir yorumları kısmına dikkatlice bakın. eğer otel sesli falan yazıyorsa size uygun değil demektir.

    3) oda özellikleri:

    kendi bütçemize uygun, merkezi sayılabilecek bir yerde otelimizi bulduk. sıra geldi oda özelliklerine;

    - odalarda tv, klima, özel duş, ısıtma sistemi gibi temel özelliklerin durumuna mutlaka dikkat edin. yoksa yazın 40 derece sıcakta, kışın 5 derece soğukta uyuyamayabilir, tuvalet konusunda hassasiyetiniz varsa büyük hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. bütçeniz özelinde mümkün olduğunca özel odalarda konaklamaya çalışın.

    - eğer hostel'de kalınacak ise yine duş ve tuvalet durumuna dikkat edin, yorumlarda mutlaka okuyun. çünkü bazı hostellerde temizlik rezil ötesi olabiliyor. yabancılarda hiç yok ama bizim türklerde büyük abdst yaparken çıkan ses konusunda büyük bir hassasiyet vardır. buna alışın

    - otelin temizliği hakkında dengeli olun. ucuz otelde kalıyorsanız temizlik hakkındaki yorumları mutlaka okuyun. yabancılar temzilik konusunda bizim kadar hassas değil, temizlik hakkında yorumlar içinize sinmiyorsa rezervasyon yaptırmayın.

    - oda hakkındaki beklentileri düşük tutun. mesela benim 2 kriterim vardır; sırtım yatak görsün, duşu/lavabosu temiz olsun bana yeter. bu nedenle rzv yaptırdığım otellerde asla hayal kırıklığına uğramadım. unutmayın, ne kadar ekmek, o kadar köfte.

    - sitede yer alan otelin kullanıcı bazlı değerlendirme puanlarına mutlaka dikkat edin. booking.com özelinde 7/7,5 puan üzeri oteller genelde iyidir.

    - kullanıcı puanları yetmez, sıralamaya da dikkat edin. kalmak istediğiniz oteller sıralamada ortalama puan sıralamasında ilk %25 içinde olursa iyidir, sorun çıkarmaz. ucuz fiyatlı arıyorsanız ilk %50 içinde olursa da işinizi görür. diyelim çok uygun fiyatlı, konumu süper ama sıralamada son %25 içinde bir otel buldunuz. fotolarına bakın, yorumları okuyun, içinize siniyorsa rzv yaptırın. ben bir iki defa kaldım bu tip otellerde çılgın fiyatlara. artık şansıma mı diyeyim yoksa beklentilerimin düşük olmasına mı? en ufak bir problem yaşamadım.

    şimdilik bu kadar, aklıma gelen başka bir şey olursa ekleme yaparım. eksik veya yanlış bir bilgi varsa ilgili arkadaşların düzeltmesini beklerim.

    hayırlı forumlar...

  • bunu bir yazar çok detaylı olarak 1 ay önce kadar açıklamıştı. o yazara buradan ciddi ciddi saygılarımı iletiyorum

    edit: (#124278114) valla araştırdım buldum, bu adam tam bir sherlock. kahvenizi alın okumaya başlayın.

    edit2: entry sahibi yazar bir kadınmış. sevgiler, saygılar.