derviş mehmet paşa

• 17. yüzyıl devlet adamlarındandır.. döneminde sadrazamlığa kadar yükselmi$tir..
• muhteşem yüzyıl kösem adlı dizide izleyicilerin ilgisini çekmiş birinci ahmet dönemi sadrazamıdır. tabii dizide gösterilenle, tarihi gerçeklerin pek de örtüşmediğini söylemek gerekir.
  
  selefi lala mehmet paşa'dır ve çok değerli bir devlet adamıdır. avusturyalıları sindirmiştir. gözü sadrazamlıkta olan derviş mehmet paşa, padişahı ikna ederek lala mehmet paşa'nın iran'a gönderilmesine vesile olmuştur. bu sırada rivayete odur ki aslen portekizli olan hekimi elde ederek sadrazamın zehirlenmesine sebep olmuştur.
  
  sadrazamın erken ölümünden sonra sadaret mührünü eline almış ve uzun yıllar devlet içinde dilediği gibi at koşturmuştur fakat talihin bir cilvesi olacak ki bu sadrazamın ölümü de bir hayli ibretliktir.
  
  derviş mehmet paşa, demirkapı yakınlarında muhteşem bir saray yaptırmaya başlar. sarayın inşaatına, bir yahudi memur edilmişti. bir gün yahudi, o güne kadar saray için yaptığı masraf defterini paşaya göstermek hatasında bulunur. pek korkunç bir siması bulunan paşa, kaşlarını çatar, korkunç bir şekil alan yüzü ile yahudiye:
  
  "bre çıfıt, bu ne kadar para?" diye haykırır.
  
  yahudinin aklı başından gitmiştir. öldürülmekten korkmaya başlamıştır, derhal paşann ayaklarını kapanır ve
  
  " devletlüm, köle ile onun bütün mal ve mülkü efendisine aittir. sizden para istemek asla hatırımdan geçmiş değildir. eğer siz hesap sormamış olsaydınız bu defteri asla size göstermeyecektim. bana hiç para verecek değilsiniz. hemen sarayınız size mübarek olsun." diyerek başını zor kurtarır.
  
  ardından da derviş paşa'dan intikam almaya ahdetmiştir. daha sarayın inşaatı sona ermeden, gizlice bu binanın alt tarafından padişahın sarayına doğru gizli bir yol açtırır ve gizli yol epey ilerleyince bu durumu gizlice saray kapı ağasına haber verir ve sanki derviş paşa bunu yaptırmış gibi "ben padişahıma bağlıyım, bu durumu size bildirmeden edemezdim" numarası çeker.
  
  kapı ağası bu durumu derhal padişaha bildirir ve birinci ahmet dellenir hemen durumu tahkikat ettirir. vakanın gerçek olduğu açığa çıkınca da " bu hain adamın herhalde bana bir kastı olmalı" diye düşünür. müftülerden fetvayı aldıktan sonra derviş paşa'yı saraya çağırır, bostancıları o sıra hazır eden padişah "bre hain sen kim benim sarayımın altına gizli yol yaptırmak kim " diye gürlemeye başlar.
  
  derviş paşa kendisini müdafaa etmeye fırsat bile bulamadan bostancıların elinde can verir. herkese korku salan bir adamın hakkından da hiç ummadığı biri gelmiştir.
• 16 yaşındaki tecrübesiz padişah^* tarafından saray acemilerine^* boğdurtulmuştur. osmanlı idamlarını okuyan arkadaşlar bilir. genelde sefer, isyan veya padişahın bizzat kendisinin can almak istemesi gibi olaylar hariç, idamlar cellatlar tarafından gerçekleştirilir. heleki şehzade, sadrazam gibi makamlara ayrıca dikkat edilir deneyimli cellatlar görevlendirilirdi. bu idam, veziriazama karşı saygının bozulmasına neden olan olaylardan biridir.
  --- spoiler --- kitab-ı mustetab
  bozulan en önemli makamların başında ise veziriazamlık gelir. eskiden herkes veziriazamdan korkarken şimdi aksi vâkidir, dolayısıyla perişanlığın bir sebebi de idarecilerin veziriazamın emirlerini dinlememeleri ve halka zulmetmeleridir.
  --- spoiler ---
  
  sicill-i osmani de şöyle değerlendirilmiştir:
  inatçı, hileci ve güçsüzdü
• makam için adam öldürdüğü iddia edilen osmanlı sadrazamı. iddia sahibi lala mehmed paşa’nın hizmetinde bulunan peçuylu ibrahim.
  yaşlı veziriazamın, tedavisiyle uğraşan bir portekizli hekim tarafından zehirlendiğini söylediğini belirterek bunda derviş paşa’nın rolü olduğunu ima etmiş.
• (bkz: münire hanım)