domates sosu

• özellikle beyaz tenliler için yazın vazgeçilmez olmalıdır. zira domatesin içindeki likopen, güneş ışınlarının cilde verdiği zararı minimize eder. tek başına domates yemek genellikle kesmez, sosta daha çok domates kullanıldığı için tercih sebebidir. psikopat gibi canımın domates sosu çekmesi, yemeklerde kaşık kaşık bunu yememin bilimsel izahını bulduğum için huzurluyum sözlük. bu gazla sizlere şahane bir tarif de vereyim. (iki kişilik)
  
  -bir kaç adet domates (tercihen dört)
  -iki adet havuç (rendesi )
  -bir çay kaşığı sirke
  -bir küp şeker
  -bir tatlı kaşığı sıvı yağ
  -tuz
  
  sıvı yağda önce havuçlar kavrulur. ardından domates,sirke ve şeker eklenip pişirilir. ateşten almadan evvel tuz eklenir. afiyetle^*
• 5 ana sostan biridir. (bkz: sauce tomate). buradaki ana "esas" kelimesi gibi essential diye çevrilmez. bildiğiniz mother diye çevrilir ingilizceye. yani 5 mother sauces. bu ayrımı marie-antoine carême yapmıştır ve tabi ki refere ettiği mutfak fransız mutfağı bu 5 sos da fransız mutfağının 5 temel sosudur.
  öyle öğrenci evinde hazırladığınız kadar kolay bir sos değildir. yapımı ortalama 10 saat sürer. amaç domatesin ekşiliğini gidermektir. bunun için fırınlanmış kemikten üretilen stok kullanılır.
  diğerleri için
  (bkz: espagnole)
  (bkz: velouté)
  (bkz: allemande)
  (bkz: hollandaise)
• malzemeler
  2 baş soğan
  5 adet domates
  4 su bardağı su
  1 çorba kaşığı un
  4 çorba kaşığı margarin
  yarım çorba kaşığı tozşeker
  2 kahve kaşığı kırmızıbiber
  
  hazirlanişi
  soğanı ince ince doğrayın, yağ ve yeterli miktarda tuz ile birlikte tencereye koyup, orta ateşte soğanlar iyice pembeleşinceye dek kavurun. sonra un ilave edin ve 3-4 dakika unla birlikte karıştınrıp, kavurun. domateslerin kabuklarını soyup, çekirdekleri çıkardıktan sonra küp küp doğrayın ve tencereye atın. domatesler iyice ezilinceye dek sık sık kanştırarak pişirin. sonra su, kırmızıbiber ve toz şeker katıp, kanştırın ve koyulaşıncaya dek tencerenin üzerini örtmeden kaynatın. sos koyulaştığında süzgece koyun ve üzerine bir kaşık yardımıyla bastırıp, süzün.
  
  afiyet olsun!
• (usenilmedigi zaman) uzun (ve yukardakine alternatif) formulu yazilcak olmakla birlikte bilgi dunyasina gecikmeden iletilmesi gereken gercek sudur ki, havuc iceren sos domatesin aciligini alir sosu benzersizlestirir.
• kahvaltımın vazgeçilmezi. domates kavurması konusunda çok maharetliyimdir. domates sosuna yönlendirilmiş ama domates kavurması bambaşka bir şeydir bence. zevk almayı bilmek lazım.
• yukarıdaki tarif baz alınarak, sogan yerine sarimsak kullanılır ise her turlu kızartmaya yarasır.
• yaz domatesiyle yapıldığı takdirde hakkı verilecek sostur.
  
  herkesin kendisine has bir domates sos tarifi vardır elbette. fakat, tarif ne olursa olsun sosun ağır ateşte çektirilmesine ve ekşi dengesinin sağlanmasına dikkat edilmesi gerekir.
  
  benim için ideal tarif şöyledir:
  
  1. 8 adet orta büyüklükte domatesi kabuklarını soyduktan sonra çok ince şekilde kıyın (rondodan da geçirebilirsiniz).
  
  2. orta büyüklükte 4 diş sarmısağı da yine ince bir şekilde doğrayın.
  
  3. iyi kalite zeytinyağını sos tenceresinde iyice ısıtın (margarin, tereyağı ya da başka bir sıvıyağ kullanmayın).
  
  4. ince kıydığınız 4 diş sarmısağı tencereye alın ve hızlı hızlı 6-7 tur döndürün. bu aşamayı uzun tutarsanız sarmısaklar yanar (hatta, yağınızın aşırı ısındığını gözlemlerseniz, bu işlemi tencerenizi ateşin üzerinden çekerek yapın).
  
  5. sonrasında domatesleri tencereye ekleyin ve 2-3 dakika, başka hiç bir şey eklemeden, kavurun.
  
  6. istediğiniz kadar tuz ve bol karabiber ile çeşnilendirin. tam bu noktada, 1 tatlı kaşığı şeker ve 1 çorba kaşığı sirke ilave edin (şeker domateslerin tadını yoğunlaştıracak, sirke ise sosunuzda ekşi dengesini kurmaya yardımcı olacaktır; sirke yerine yarım çay bardağı kırmızı şarap da tercih edebilirsiniz).
  
  7. ocağın altını iyice kısın ve sosunuzu çektirin. sosun yoğunlaşmasını bu şekilde sağlayın, un eklemeyi falan düşünmeyin.
  
  8. domatesin posalarının ufak ufak görünmeye başladığı noktada sosunuzu ateşten alıp soğumaya bırakın.
  
  meraklısına not:
  
  domatesleri kabuklarıyla fırına atıp, kabuklar kızarıp da çatlayana kadar pişirebilirsiniz. sonrasında fırından alıp kabuklarını soyup bıçak yardımıyla eze eze parçalayabilirsiniz (rondadan da geçirebilirsiniz). bu işlem, domatesin içindeki şekerin biraz karamelize olmasını sağlayacaktır. fakat, bana kalırsa, tat açısından ciddi bir fark yaratmıyor.
• (bkz: domestos)
• sogan ve sarimsaklar zeytinyaginda kavrulur. icine kabuklari soyulmus, kup kup dogranmis domatesler ve bol taze feslegen ilave edilir. tuz, karabiber ve istenilen diger baharatlar ilave edildikten sonra kapagi acik bir sekilde, arada karistirarak 1 saat kadar pisirilir. istege bagli olarak ya o sekilde ya da blenderdan gecirip yemeklerinize katabilirsiniz.
  daha cok akdeniz lezzeti icin icine zeytin ve kapari de eklenebilir.
• bana göre italyan mutfağı ve türk mutfağı arasındaki ortak noktalardan biridir. çünkü italyandaki pizza ve makarna gibi yemeklerde önemli olduğu gibi bizdeki bazı kebaplardaki önemi büyüktür.