necati cumalı

• hakkında bu kadar az şey yazılmış olmasına hayret ettiğim, çok iyi bir şair ve yazar. şiirlerinin derlendiği bir kitabı var, senelerdir evirip çevirip okurum tekrar tekrar. çok samimi, dili çok usta.
  
  ah, bir gün bir bulut üstümüze gölge edecek
  güzel yüzün, kaybolacak aynalarda sularda
  öyle sönen lambalar gibi alaca karanlıkta
  gelecek ölüme razı değilim.
  adını yazıyorum, saçlarını çiziyorum
  eğilip düşünüyorum boş kağıtlara
  sensin işte, yalnız sensin sevdiğim
  her haline ayrı bir şiir söylemeliyim.
• 1921'de florina'da ( yugoslavya) doğan ve kurtuluş savaşı'ndan sonra urla'ya (izmir) yerleştirilen küçük bir çiftçi ailesinin oğlu; türkçeyi en iyi kullanan şair ve yazarlarından. kıymetli.
  
  urla şehit kemal ilkokulu'nu, izmir erkek öğretmen okulu orta bölümünü, izmir atatürk lisesi'ni ve ankara hukuk fakültesini bitirmiştir.
  
  milli eğitim bakanlığı güzel sanatlar müdürlüğü'nde memur, izmir ve urla'da serbest avukatlık, paris basın ataşeliği'nde memurluk, istanbul radyosu'nda redaktörlük yaptı. eşinin de dışişleri'nde görevli olması nedeniyle israil ve fransa'da (paris) bulundu. daha sonra istanbul'a yerleşmiş ve kendini tümüyle yazarlığa vermiştir.
  
  ilk şiirlerini urla'da, halkevi dergisi'nde yayınladı. kısa zamanda garipçilerin etkisinden sıyrıldı; doğayı ve yaşamı ayrıntılarıyla yansıtan yalın bir duyarlığın şairi olarak tanındı. ve sonra toplumsal temalara yöneldi.
  
  hikaye, roman ve oyunlarında da yaşadığı yörenin (urla ve çevresi) insanlarını tüm sorunlarıyla yansıtmaya çalıştı.
  
  kitapları:
  
  şiirleri:
  kızılçullu yolu-1943
  harbe gidenin şarkıları-1945
  mayıs ayı notları-1947
  güzel aydınlık-1951
  denizin ilk yükselişi-1954
  imbatla gelen-1954
  güneş çizgisi-1957
  yağmurlu deniz-1969
  başaklar gebe-1970
  ceylan ağıdı-1975
  tufandan önce-1983
  yarasın beyler-1982
  
  hikayeleri:
  yalnız kadın-1955
  değişik gözle-1956
  susuz yaz-1962
  ay büyürken uyuyamam-1969
  makedonya 1900-1976
  kente inen kaplanlar-1976
  dila hanım-1978
  revizyonist-1979
  yakup'un koyunları-1979
  
  romanları:
  tütün zamanı-1969-zeliş adıyla 1971
  yağmurlar ve topraklar-1973
  acı tütün-1974
  aşk da gezer-1975
  
  oyunları:boş beşik-1949
  mine-1958
  nalınlar-1962
  derya gülü-1963
  oyunlar 1-1969
  oyunlar 2-1969
  oyunlar 3-1969
  oyunlar 4-1969
  oyunlar 5- 1973
  oyunlar 6- 1977
  
  denemeleri:
  niçin aşk-1971
  senin için ey demokrasi-1976
  etiler mektupları-1982
  
  aldığı ödüller:
  1969 -tdk şiir ödülü/yağmurlu deniz
  1957- sait faik hikaye armağanı/değişik gözle
  1977- sait faik hikaye armağanı/makedonya 1900
  1981- kültür bakanlığı tiyatro ödülü/dün neredeydiniz? oyunu
  1984 -yeditepe şiir ödülü (bütün şiirleri ı ile)
  1995 -yunus nadi ödülü (viran dağlar romanı ile)
  1995- orhan kemal ödülü (viran dağlar romanı ile)
  1995- 1. ömer asım aksoy ödülü (viran dağlar romanı ile)
  2000- tiyatro yazarlar derneği onur ödülü (türk tiyatrosuna katkılarından dolayı)
  2001- p.e.n yazarlar derneği şiir büyük ödülü
• "sanat adına konuşmakta kendinde hak gören, her konuştuğunu da salt doğrudur diye karşısındakine kabullendirmek isteyen kimseler sardı etrafımızı."-n. cumalı
• soru: niçin şiiri' yazıyorsun?
  
  yanıt: yenilmemek için. yaşamımda mutluluklarımın yanı sıra, düş kırıklıklarım, acılarım, kırgınlıklarım oldu. şiir mutluluklarıma her kez yeniden yaşayabileceğim bir süreklilik kazandırdı. acılarıma, düş kırıklıklarıma karşı zırh oldu bana. umutsuzluğa kapılmamı önledi. yalansız, dürüst tek dostum oldu. yaşadı-ğım acıların ardından şiire dönmüş, şiir yazarken buldum kendimi. yazdıkça güçlendim, ya-şama bağlandım. şiir, insanın kendi öz benliğine seslenmesidir. geçmişi geleceği üstüne diyalog kurmasıdır.
  insana, insanin yani sıra da insanın ken-dine olan güvenini sağlar bu ses. yazan için olduğu gibi, şiiri sevenler için, şiire sığınanlar için de böyledir bu. ilk uygarlıklardan beri insanlığın kutsal kalıtını sürdüren, kuşaktan ku-şağa ulaştıran en sağlam, en soylu sanat şiirdir. cennetini bağışlar insana. yaşamımızın bunca çamuru, çirkinlikleri arasından arınmış olarak çıkabiliyorsak başta şiirin gücüne borçluyuz bu direncimizi. insanlık şiiri yaratmasaydı, her gelen yeni kuşağa mutluluğu tanıtmak, güzelin
  iyinin doğrunun yönünü göstermek olanaksızlaşırdı.
• (bkz: eski sevi)
  
  (bkz: güneş saati/#68903911)
• "çizgiyi geçtik mi geçtik, sen yalnız ben yalnız
  ondan öte ne dargın ne barışık
  iki aşk ölüsüyüz salt iki tanıdık
  ah, bitti bitti bil ki bitti artık
  binde bir, bir yerde kaşılaşırsak
  iki ölü gibi- o da belki- selamlaşırız…”
  
  (bkz: güneş çizgisi)
• çağdaş yazınımızın doruğuna ulaşmış usta yazar.
  dizeleri şelale olur, kavuşur şiirine.
  
  ne de güzel tanımlamıştır şiiri:
  “ille de bir tanımlamaya yaklaşmak gerekiyorsa, sözcükler dizisidir şiir, diyebilirim. seçilen sözcüklere öyle uyumlu, öyle perçinlenmiş bir sıra vermektir ki, yan yana gelen o söz dizisinden sözcüklerin içerdiğine ek bir anlam çıksın, yeni bir ses duyulsun. o anlam, sadece o düzeye özgü olsun, hangi türlü yan yana getirmeyi denerseniz deneyin, dizilişi dışında o sözcükler o anlamı yansıtmasın.”
• dedemin lise sınıf arkadaşıymış izmir atatürk lisesi'nden
• karabatak,
  
  dalar gider pencereler önünde şimdi
  ılık yaz akşamlarını hatırlar
  vapurlar geçer bomboş güverteleri
  bomboş uzanan denizin üstünde
  aç bir karabatak dalar çıkar
  
  bilirim yalnızlık üşütür insanı
  kalp daima sevecek birini arar
  hatırlar bakışlarda kalan aklarını
  avuçları hafif terli, yanakları al al
  ağaçlıklı yollarda akşam dolaşmalarını
  
  ilk yıldızlar karanlık basmadan doğar
  hafif çiçek kokuları gibi uçar içiniz
  yavaşlar eve dönerken adımlarınız
  esen rüzgâra, durur, kulak verirsiniz
  bakışlarınız bütün kadınlarla karşılaşır....
• türk milletinin yetiştirmiş olduğu büyük söz üstadlardan biridir.
  
  tıpkı diğer efsanevi şair ve yazarlarımız gibi, yerleri hiçbir zaman doldurulamayacak özel insanlardan.
  
  "ölüm! eninde sonunda gelecek olan ölüm!
  yanlış doğru yaşanmış yaşamları denkleştirecek, eşit kılacak o ölüm..!"
  necati cumalı - acı tütün