prometheus

• --- spoiler ---
  
  ridley scott'un muhteşem fikriyle charlize theron'un çizgi film kaçışı yapmaya kalkıştığı filmdir.
  
  --- spoiler ---
• öndüşünme veya öndüşünce gibi bir anlama gelen yunanca isim.
  
  iapethos^* atlas, prometheus ve epimetheus'un babası olan titandır.
  
  prometheus çok insani bir karakter ve insanlığın atası sayılır. öyküsünün tanrılardan ateşi çalma bölümü aslında tanrıların/ötekinin/annenin varlığını/zenginliğini kıskanmak, garez, bir tür erken evre meme düşmanlığı ama bunun yok edici değil kendine isteyici, imrenmek düzeyinde olan daha üst düzey bir temsilidir. her insan hareketinin özünde agresyon/saldırganlık barındırma zorunluluğuna da örnek veya teyittir. daha sonra prometheus'un karaciğerinden kartalın parça parça et koparması, buna karşılık prometheus'un dayanması ve sağkalımı ise yaraların, vergilerin, sorunların yaşamla bağdaşırlığına ilişkin diye okunabilir. veya yaranın yaşamın altını çizmesi veya değerlileştirmesi. ayrıca da gerçeklik ilkesi ve biraz daha olgunlaşan benliğin eylemlerinin souçlarına katlanarak sorumluluğunu alması. bu yönü yüzünden ona ruhsal olarak yakın hisseder, bizim de böyle olgunlaşacağımız hayalini diri tutarız.
  
  bir diğer güncel izdüşümü yumurta folu ayıracak köylülerin, ve çiçek üreştirmek için yaprak veya dal alacak kentlilerin bunda izin istemeyi değil otantik olarak çalmayı yeğleyişleridir. hatta nietzsche^* de zorla alabileceği veya çalabileceği şeyin ona lütuf olarak verilmesine katlanamayacağını söylemiştir. bu de felsefi olarak aynı durumun prometheus'luğun uzantısı.
  
  edit: prometheus'un kendini/kişiliğini değil de emaneti ateşin akıbetini bir kıyamet/apokaliptik dünya yorumunda bela tarr'ın a torinoi lo filminde görebilirsiniz.
  
  mitolojiye göre colchicum autumnale^* kolkhis/gürcistan'da prometheus'un kanından türemiş bir çiçek olup sonra medea'nın altın post peşindeki iason'a yardımında işine yarıyor.
  
  "anima, diğer yerlerde belirttiğim gibi ozanların dikkatinden kaçmamıştır. bize arketipin genelde gömülü olduğu sembolik bağlamı da anlatan mükemmel anima tasvirleri vardır. bence ilk sırada rider haggard'ın romanları ayişe (she), ayişe'nin dönüşü (the return of she), bilgeliğin kızı (wisdom's daughter) ve benoit'nın^* atlantis'i (l'atlantide) yer alır. (...) spitteler'in^* prometheus'u da birtakım incelikli gözlemleri içerir ve romanı imago, yansıtmanın harika bir tasvirini sunar." carl gustav jung - aspects of the masculine
  
  "sarı metalin iğrenç para tadıyla birlikte maddiyatı ve tahılın adi görüntüsü, bu iki geri çevirişi de anlaşılır hale getiriyor - ama lapis'i^* bulmanın bu kadar zor olmasının asıl sebebi de budur: o exilis'tir, çirkindir; caddeye ya da gübreliğe, yığınların içine atılır; her yerden toplanabilecek en yaygın şeydir. prometheus ve epimetheus'ta, aynı sebepten dolayı güngörmüşlerin tanımadığı spitteler'in^* mücevheriyle ortak "sıradanlık" özelliğine sahiptir." carl gustav jung - rüyalar
  
  "yaşam suyu çok kolay elde edilir: değerini bilmese de herkes ona sahiptir. "spernitur a stultis" aptallar onu küçümser; çünkü onlar iyi olan her şeyin dışarda ve başka bir yerde olduğunu, kendi ruhlarındaki kaynağın "herhangi bir şey" olmadığını düşünürler. lapis gibi o da "pretio quoque vilis", yani az bir bedele sahiptir ve bu yüzden spitteler'in prometheus'undaki mücevher gibi papazlardan çiftçilere kadar her kesim tarafından reddedilir ve ahasuerus'un onu toplayıp cebine koyduğu sokaklara atılır, "in viam eiectus". define yine bilinçdışına gömülür." carl gustav jung - rüyalar
  
  "bu yazarak yaratma -kafka'nın kanısına göre- prometheus benzeri bir suçla bir tür ateş çalmadır. freud hemen hemen tüm çalışmalarında (en azından satır aralarında) insanın yeteri kadar suçlu ve günahkar olmadığı ve de "ateşi gökten çalamadığı için" nevrotik ya da psikotik olduğuna değinir." serol teber - bilimsel bir peri masalı
  
  (bkz: prometeus/@ibisile), promete
  (bkz: kolşisin/@ibisile)
  (bkz: ateşi çalmak)
• tanrılara karşı ayaklanıp isyan çıkaran ve onlardan ateşi çalıp çamurdan yaptığı insana can veren meşhur titanlardan biridir. sonu malum olacağı gibi zeus'un elinden olmuştur.
• aksiyon olarak da gerilim olarak da sınıfta kalmış bir filmdir. film ilk başlarda ilginç gelmekte ve seyirciği beklentiye sokmaktadır. fakat sonrasında çok yavan ilerlemekte ve kötü bir şekilde bitmekte. özellikle alien hayranları belki ailen'ları tekrar görürüz beklentisine girmesin. filmde hiç alien yok. engineer denen ucube yaratıklar var. onlar da filmin sonunda ortaya çıkmakta. aksiyon namına hiçbir şey yok.
• izlemeden önce alien gibi bir yaratık var onun üzerinden gidiyor sandım ama öyle değilmiş
  
  --- spoiler ---
  
  çok hoşuma gitti lan. dünyadaki yaşamın kaynağı, başka gezegenler, başka canlılar, abi tam benim istediğin tarzda ya. ikinci film çıksa da izlesek amk. o dünyadaki yaşamı sağlayan uzaylı ırk gibi başka ırklarda olsa. akıllı ama. ya süper kuran çarpsın.
  
  --- spoiler ---
• yeni nesil sayilabilecek anatomi atlaslarindan biri. 3 ciltten olusuyor ve sobotta vari bir atlas. ama tabii bir "netter" degil.
• --- spoiler ---
  
  aslında spoiler yok gibi ama adettendir...
  
  filmin başındaki sahne birçok şekilde yorumlanabilir. mühendisler insanı andırıyor; buradan tanrı insanı kendi suretine benzeterek yarattı fikrine bir gönderme yapıldığını çıkarabiliriz. veya mühendisin ölümü bir hayatın sona ermesi başka hayatları başlatıyor fikrini yansıtıyor olabilir. iyi güzel, bunlar çok şiirsel de...
  
  mühendisin neden ölmesi gerekiyor? adam kanından bir damla suya damlatsa, sonra gemisine binip gitse olmaz mı?
  
  filmde mühendisin dna'sı ile insanınki uyuşuyor. peki bu noktaya nasıl geliniyor? mühendisin içtiği sıvı, dna'yı evrim basamağında geri mi götürdü? evetse neden? mühendisler hadi şu gezegende hayatı başlatalım, 3 milyar yıl sonra gelip bir bakarız mı dediler? şimdi wikipedia'dan baktım, dünya 4.5 milyar yıl önce oluşuyor, 1 milyar yıl sonra da ilk yaşam belirtileri ortaya çıkıyor. kara bitkileri 450 milyon yıl önce oluşuyor, vs.
  
  mühendisler insanı belli bir amaç için geliştirdiyse bu sürenin miyarlarca yıldan daha kısa olması gerekmez mi? veya insan çok daha hızlı gelişmiş olsun. bu halde senaryo insansıların (hominoid) gelişmesini de açıklamak zorunda. hani belki mühendisler önce insanı geliştirmiştir de, insandan sırasıyla şempanze, goril, orangutan, ... evrilmiştir.
  
  hani böyle ciddi ciddi yazıyorum ama, aslında mühendisin yaşamı başlatması konusu nerden tutsan elinde kalıyor. işin içinde 2001'deki gibi evrimi hızlandırma falan olsa yine belki devamı gelirdi. ama bu haliyle film kendini çıkmaza sokmuş durumda. senarist lindelof'un sözleri: i do feel like [prometheus] might benefit from a fresh voice or a fresh take or a fresh thought. türkçesi: ben bi halt ettlm, şimdi nasıl temizleyeceğimi bilmiyorum.
  
  --- spoiler ---
• herbert marcuse'ye göre üretkenliği, hayata hükmetme çabasını simgeler. başarı ilkesinin arketipik kahramanıdır. karl marx kendisini çok sever.
• su an fox'da oynayan film. hastasiyiz.
• 'ey merak sen nelere kadirsin.' dedirten film. konudan haberi olmayan bir adamın fikir ürünü bile insanın nefesini kesiyorsa varoluşla ilgili en ufak bir ipucu bile insanı ne hale getirir tahmin edemiyorum. filme dönersek, hayatın sırrını verecekmiş gibi başlayıp alien'e bağlayan bir hayal kırıklığı olmuş. klasik bir başka lost çok bozdu vakası da diyebiliriz. kendi içindeki mantık hatalarına zaten hiç girmiyorum gayet detaylı yazılmış. yine de kısa süreliğine de olsa yaşattığın heyecan için teşekkürler ridley scott. zaten charlize theron'un varlığı bile insan üstü canlıların varlığına delilken filme ne hacet.