sokrates

• (bkz: sokrates etiği)
• ölümünü karısı, ksantippi'den dinleyelim;
  
  ''leto mutfağın eşiğine oturmuş, avuçlarını kazıyordu. kör sanılırdı; dünyaya gözlerini kapamıştı, dünyayı görmemek için.
  -evet, demokratlardı, ılımlı demokratlar,ama bu sözcükler ne demek, artık bilemiyorum, filippos oğlum! (...) genç bir şair, kendini şair sanan bir sersem, bir sabah arhona^* sokrates'i suçlayan bir ihmbarda bulunmuş. onu ahlakdışı şeyler öğretmekle itham ediyormuş, tanrılara inanmamak gibi mesela (...) sonra likon diye biri de meletos'un yanında ihbarnameyi imzalamış. öyle olunca işi ciddiye aldılar, heliastesler^* için kura çekildi. beş yüz bir kişi seçildi; hayatlarında kocamın konuşmalarını dinlememiş sesini bile duymamış, belki adını duymuş insanlar. sonra geldiler, sokrates'in bilmem ne günü mahkemede bulunması gerektiğini söylediler, site dışına da çıkamayacakmış.
  (...) sokrates mahkemeye gitti, avukat tutmasını söylediler. ''hayır! ben kendimi savunabilirim'' dedi. ve savundu da; onlara şöyle dedi: ''buyurun, ben böyleyim, bu yaştan sonra değişecek de değilim!'' yetmiş yaşındaydı. meletos'a kendisini neyle suçladığını sordu, o da tanrıtanımazlık suçlamalarını tekrarladı ve sokrates onu paçavraya çevirdi. bir insan hem site'ninkilerden başka tanrılara tapmakla, hem de tanrıtanımazlıkla nasıl suçlanabilirdi? yargıçlarına, kendisi hakkında takibat yapabilecekleri tek bir suç bulunmadığını söyledi. geçmişinde suç sayılacak tek bir eylem bulamayacaklarını, bu dava sadece söylediği iddia edilen sözlere dayanıyordu. ve söylediği sözleri yasaklayan tek bir yasa yoktu...
  (...) sokrrates az bir para cezası ödeyip kurtulabilirdi. yargıçlar ona, ne kadar bir ceza uygun bulacağını sordular. bütün dostları: ''düşünme! yüz drahmi de! biz öderiz!'' dediler. çok söyledik ama tiksinmişti her şeyden, meydan okudu onlara. onlara, kendisi gibi bir insanın, ömrünün sonuna kadar pritane'de^* yiyip içip yaşaması gerektiğini söyledi. bu suratlarına indirilmiş bir tokattı, müthiş öfkelendiler. heriasteslerin çoğunluğunun, 281 üyenin oyuyla ölüme mahkum edildi.
  (...) onları böylesine aşağılamış bir adamın ölmesi gerekirdi. bir kez daha ölüm cezasını görüştüler, daha da büyük bir çoğunlukla tekrar onaylandı. şimdi düşünüyorum da, onlar da ölmesini istiyorlar mıydı acaba? anlık öfkeler, büyük büyük sözlerdi! (...) dostları kaçmasını söylediler. onlara: ''nereye gitmek için? ben bu şehirden savaşa gitmek için çıktım sadece. atina'nın dışında yaşamayı bilemem. ben seyyar bir fikir satıcısı değilim, protagoras gibi. hayır teşekkür ederim.'' onu hapisaneye götürdüler sahici bir hapisane değildi. herkes istediği gibi girip çıkıyordu; dostları onu rahatça kaçırabileceklerini söylediler, yargıçlar da görmezden gelebilirdi...
  (...) cellatlar ağlayarak baldıran zehrini getirdiler... hepimiz oradaydık, sofroniskos, ion, ben... bir bardak şarap içer gibi içti zehri. yarım saat sonra ölmüştü...
  (...)
  -işte böyle filippos, bu öyküyü asla unutma!
  -unutmayacağım ama bana anlattıkların daha çok bir intihara benziyor, ksantippi.''
  
  kaynak^*
• ''sokrates, baskıcı demokrasi karşısında önce öğrencilerine her şey hakkında soru sormayı öğretti. ona göre zorlu soruların cevabını öğrenmek, olgun medeniyet seviyesine erişmek için gerekliydi. böylece atina demokrasisi hakkında konuşarak, arı kovanına çomak sokmuş oldu.
  
  politik liderler erdemden yoksunve bazı seçmenler seçim yapmak için çok salaktı ona göre.''
• kendisinin idamını isteyenler karardan sonra huzur içinde evlerine gidip şaraplarını yudumladılar, ama onların isimlerini bugün kimse hatırlamaz. tarih her zaman ''değirmenini zorla alırım. '' diyen prusya kralı fredrick'i değil ''alamazsın, berlin'de hakimler var! '' diyen değirmenciyi yazar.
• maydanozgillerden zehirli bir bitkiyle yapılan şerbetle öldürüldüğü rivayet edilen filozof.
• iyimser bir insan ayakkabıları çalındığında ayaklarım var ya diyebilen insandır, sözünü kullanan büyük yunan filozofudur.
• sabır, en önemli özelliğiymiş:
  
  bir kere birisi ona tekme attığında, kendisinin bu hakaret karşısında gösterdiği sabır, arkadaşlarından birini hayli şaşırtmış, buna karşılık o da şu yanıtı vermiş:
  
  "yani beni bir eşek çifteleseydi onu dava mı edecektim?"
  
  bir başka seferinde de
  
  "şu adam sana küfür ve hakaret etmiyor mu?" diye soran bir adama verdiği yanıt:
  
  "hayır, çünkü onun söyledikleri bana hitap etmiyor." olmuştu.
• " yaşadıgı dönemde daha dogrusu bulundugu filozoflar içerisinde en gizemli kişidir.tek bir kelime bile yazmamıştır.felsefi ugraşları nedeniyle ölüme mahkum edilmiştir.ardından ne şimdi ne geçmişte sokrates gibi birisi bulunmaz denilmiştir.
  sokratesci ironi=aptalı oynamak
  insanlara soru sorarak dogruyu buldugu düşünülür veya dogruya yaklaştıgı"
• mutlaka evlenin, eşiniz iyi çıkarsa mutlu olursunuz, kötü çıkarsa da filozof" sözünün sahibi güzel insan. (not: sokrates'in eşi ksanthippi hırçınlığı ve geçimsizliğiyle nam salmıştır.)
  
  ayrıca kendisini at sineği olarak tanımlamıştır. şöyle söylüyor: "yavaş olan ve dürtülmesi gereken bir atı andıran devleti yerinden oynatmak için tanrı'nın tebelleş ettiği bir at sineğini kolay kolay bulamazsınız. ben tanrının devletin başına sardığı bir atsineğiyim, her yerde sürekli olarak üzerinize yapışır, sizi uyandırır ve kınarım. varoluş gayem sizin miskin bedenlerinizin üzerine konarak hepinizi uyarmaktır. sizler kuyruğunuzu oynatıp beni uçmaya mecbur bırakmak suretiyle uzaklaştırmaya çalışsanız da ömrüm birinizin bedeninden yükselip bir diğerine konmakla nihayet bulacaktır. benim gibi bir başkasını da kolay kolay bulamazsınız ve bu yüzden sizlere beni sakınmanızı ve tanrı, size acıyıp benim yerime başka bir at sineği gönderinceye kadar öldürmemenizi salık veririm.” sonuçta öldürüldü tabi.
• ksenofon (ksenephon) 'un, sokrates’ten anılar, ı. kitap'ta sokrates için, “hep sormuşumdur: sokrates’i mahkemeye verenler acaba hangi delillere dayandılar da, atinalılar devletin iyiliği için onun ölmesi gerektiğine inandılar? ona yöneltilen suçlama şöyle bir şeydi: "sokrates devletin inandığı tanrılara inanmamakla ve başka birtakım tanrılar getirmekle, ayrıca,gençlerin ahlakım bozmakla suçludur" der..