demiourgos ^*

• eflatun felsefesinde evreni yaratan, yaratici tanri
• kainatın yaratıcısı ve evrenin oluşum etmenlerini açıklayan felsefedir.
• düzenleyici tanrıdır.. antik yunan düşünürü platon'a göre 'iyi' ideası olan düzenleyici bir tanrı'dır. yaratmış değil biçim vermiştir..
  
  antikçağ yunanlılarında yaratma düşüncesi yoktur; bir sanatçı, bir mimar gibi yapma, düzenleme, biçimlendirme çabası vardır..
  
  bu anlayışa göre dünya yoktan var edilmemiş, idealar gibi ilksiz ve sonsuz olan biçimsiz içerikten düzenlenip biçimlendirilerek meydana getirilmiştir..
• fiziksel evreni yaratan varlık, evrendeki ilk ve en sıkı materyalistlerden, gnostiklerin şeytanı, matriksin mimarı.
• demiurgos kavramı ilk kez platon'un son dönem diyaloglarından olan timaios'ta geçer. demiurgos idealar ve görünür dünyayı birbirine bağlamak için kullanılan kavramlardan sadece bir tanesidir. platon'un sistemi dinamik bir sistemdir. örneğin parmenides diyaloğunda idealar ve görünür dünya arasındaki bağınti pay alma kavramıyla anlatılmaktadır. demiurgos tekrar söylersek mümkün çözümlerden sadece bir tanesidir.
• demiurgos, yasadigimiz fiziksel dünyayi var etme anlaminda tanridir. fakat omnipresent, omnipotent ve omniscient olan, mutlak iyiligin kaynagi, yani tapinilan tanri degildir. platon demiurgos'u tanridan çok bir doga gücüne benzer sekilde tarif etmisse de, gnostikler ve ortaçag dönemi "sapkin" hiristiyan din bilginleri, düalist anlayisi ortaya koymak için demiurgos kavraminin içini baska türlü doldurmuslardir. demiurgos'un seytanla özdeslestirilmesi için ise basit halk kitlelerinin dünyayi yaratan ama tanri olmayan bir varlik hakkindaki tasavvurlari etkili ve yeterli olmustur. zerdüst inancindan da etkilenen düalizm, bogomil ve cathar inançlarinin avrupa'da yayilmasina neden oldugunda ise, demiurgos bu inançlarin temel diregi haline gelmistir. buna göre fiziksel dünyayi seytan yaratmis olup, tanri insanlari özünde kötü olan bu dünyadan kurtarmak için kendi oglunu göndermis ve kurban etmistir. bu nedenle söz konusu inançlarda isa öncesi toplumlarin tamaminin seytana taptigi ve eski ahitin de seytanin eseri oldugu kabul edilir. bu inanca göre insanin dünyadaki rolü aci çekmek ve fiziksel dünyanin sinirlarindan kendisini kurtarmaya çalismaktir.
• ingilizcede 'craftsman' diye gecer..
• yunan uygarlığında bir yandan pagan din devam ederken diğer yandan çok açık bir biçimde dile getirilmese de yeni bir din konseptinin ortaya çıkmakta olduğunu gösteren, platon'un timaios'unda geçen düzen koyucu. zira kendisi, yunan mitolojisindeki tanrıların hiçbirine benzemez. kaos biçiminde bir dünya vardır ve demiurgos bu kaosa düzen, logos verir.
• felsefi anlamları yanısıra, özellikle roma dönemi'nde, yunan kültür çevrenine dahil kentlerde, genellikle zenginlerin yüklendiği bir tür kamusal görev, belediye başkanlığı görevi.
• (bkz: #13469452)