tekke ve zaviyelerin kapatılması ^*

• (bkz: din ve ögrenci islerinin birbirinden ayrilmasi)
• 677 sayılı devrim kanunu ile gerçekleşmiştir.
• "yapan çatan hakk, kulun fiili muallak" anlayi$inda olan tasavvuf ehlinin çok üzülmekle beraber, sineye çekerek, bunun fail-i mutlak'in bir takdiri oldugu gercegiyle razi olduklarini dü$ündügüm eylem.
• tasavvuf erbabınca farklı değerlendirilmiş bir uygulamadır.
  bir mevlevi şeyhi olan abdülbaki baykara, büyük yeis ve sıkıntılar içine düşmüş ve:
  
  neş'e visâl aşk muhabbet emel
  şimdi bunun hepsi bir efsânedir
  
  derken, bir başka mevlevi veled çelebi izbudak:
  
  hak ehli olunca içimizden mefkûd
  cahiller edince arş-ı irşâda suûd
  beyhude figân etmeyelim lâyıkdır
  dergâhlarımız boş idi oldu mesdûd
  
  demiştir.
  
  idrismuhtefi üstadımızın (hasretle yâd edlim!) vaktinde bu başlık altına yazdığı dörtlüğün de, tasavvufa has bir tevekkülü yansıttığı görülmektedir:
  
  asumandır kubbesi, hep ahterân kandilleri
  en ziya bahş kandili şems ile mahtır
  sedd olunmakla tekâyâ kaldırılmaz zikr-i hakk
  cümle mevcudât zakir, kainat dergâhtır.
  
  yürminci yüzyılın önemli bir diğer mutasavvıfı kenan rifai ise, tekke ve zaviyelerin kaldırılmasını tevekkülden öte bir anlayışa kabullenmiştir.
  
  ilk başta yeis içinde olduğundan dem vurduğumuz abdülbaki baykara ile 1930 yılının şubat ayında karşılaşan kenan rifai, abdülbaki baykara'nın dergâhların kapatılmış olması sebebi ile söylediği "bir zamanlar nây-ı mevlanaile demsâz idik / şimdi olduk maaşallah bir düdük!" beyitine, şöyle karşılık veriri:
  
  -niçin düdük olalım? neysek yine oyuz erenler. evvelce zâhir tekkesinde demsâz idik; şimdi kalb tekkesinde dilsâzız. allah böyle istemiş, böyle yapmış. madem ki ondan geliyor, hepsi hoş. düdük olmaya bir sebep yok ki... şimdi ten tekke oldu; gönül de makamı, yine kalpler cemal nuruyla doldu.
  
  mescid ü meyhânede ka'be'de büthânede
  hânede vîranede çağıruram dost dost
• kapılarında kilit de olsa türbelere gidilmeye devam edilmesi, düşen kilitlerin kişilerin sihrine sihir katması gibi gelişmelerle, devlet tarafından yapılan işlerin halk tarafından özümsenmesi sürecinin kapatma açma eylemleri kadar mutlak olmayacağını gösteren eylem.
• yeniden açılması mecliste oy çokluğuyla kabul edilebilecek eylem
• (bkz: hadi beyler kapatiyoruz)
• ilgili kanun şu imiş^* (parantez içindeki açıklamalar için üstad justinianus'a şükranlarımızla):
  
  tekke ve zaviyelerle türbelerin kapatılmasına ve türbedarlıklarla (türbede hizmet edenler) birtakım unvanların men ve ilgasına dair kanun: no. 677, tr: 13 aralık 1925.
  
  madde l - türkiye cumhuriyeti dahilinde gerek vakıf suretiyle, gerek mülk olarak şeyhinin tasarrufu altında, gerek diğer suretlerle tesis edilmiş bulunan bilumum tekkeler ve zaviyeler, sahiplerinin diğer şekilde temellük ve tasar ruf haklan baki kalmak (yani başka maksatlar için kullanılmak) üzere kâmilen kapatılmışlardır. bunlardan mevzu usulü dahilinde halen cami veya mescit olarak kullanılanlar ipka edilir.
  bilûmum tarikatlarla, şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, naiplik, halifelik, büyücülük, üfürükçülük, falcılık ve gaipten haber vermek ve murada kavuşturmak maksadiyle nüshacılık gibi unvan ve sıfatların istimaliyle, bu unvan ve sıfatlara ait hizmet ifa ve kisve iksâsı (elbise giyilmesi) memnudur.
  
  türkiye cumhuriyeti dahilinde selâtine (padişahlara, sultanlara) ait, ve ya bir tarikata (dini tarikata) ve yahut cerri menfaata (çıkarcılığa) müstenit olanlarla, bilûmum sair türbeler mesdut (kapatılmış) ve türbedarlıklar mülgadır. kapatılmış olan tekke ve zaviyeleri veya türbeleri açanlar veya bunları yeniden ihdas edenler veya tarikat âyini icrasına mahsus olarak velev muvakkaten olsa bile yer verenler ve yukarıdaki unvanları taşıyanlar veya bunlara mahsus hizmetleri ifa veya kıyafeti iksâ edenler (elbise giyenler) üç aydan eksik olmamak üzere hapse ve elli liradan aşağı olmamak üzere para cezasına çarptırılırlar.
  
  madde 2 - işbu kanun neşri tarihinden muteberdir.
  
  madde 3 - bu kanunun icrasına vekiller heyeti memurdur.
  düstur tertip no. 3. cilt 7. s. 113.
• amacına ulaşamamıştır ve bugünkü türkiye'de islamcı siyasetin güçlü olmasının da mühim nedenlerinden biridir.nasıl gayrimüslimler yokedilip,hemen hemen tamamı müslüman bir toplum yaratılınca dolaylı olarak islamcılığı dengeleyecek sütunlardan biri kesilmişse,1924'ün söz konusu kanunu da uzun vadede ters sonuçlar vermiştir.kontrol edilebilecek legal ve geleneksel örgütlenmeler ortadan kaldırılmış ve yeraltına itilip,güçlenen islami akımlar zuhur etmişlerdir.hatta uzun bir süreç sonunda osmanlı/istanbul islamı sönmüş,yerini yoz ve barbar kitlelerin vülger hayat tarzından filizlenen varoş ve lümpen islamı almıştır.zira tarikatlar kontrol edilebilirdi,ama kapatıldılar...
  
  işin en trajik kısmı ise söz konusu süreçte en fazla darbe yiyen tarikatın,türkiye halk kültürünün temelini oluşturan bektaşilik olmasıdır.pek çok önemli bektaşi babası baskılar yüzünden,tiran'a kaçmış,bektaşiliğin kök saldığı başka bir toprak parçasında,arnavutlukta,enver hoca zorbalığına kadar süren iki onyıllık hüzünlü bir bekleyişi yaşamışlardır.bu kadar zulme uğrayan bektaşiliğin ise laiklik için herhangi bir tehdit oluşturmayacağı,bu konuda soru işareti yaratamayacak kadar açıktır.
  
  bektaşilikten sonra ciddi darbe yiyen tarikatlardan biri ise mevleviliktir,yani bir zamanlar osmanlı şehirlerinde müzik ve şiirin kalbinin attığı tasavvufi ekol.o da tam olarak yok edilememekle beraber ciddi bir tarihsel kopuş yaşamış,eski ihtişamlı devirlerine ise bir türlü yeniden kavuşamamıştır.
  
  diğer sünni tarikatlar ise kolaylıkla denetlenebilecek geleneksel yapılardı,onlar baltalandıkça yerlerini nurculuk,süleymancılık,ticanilik v.s. nevzuhur
  akımlar aldı,yakın türkiye tarihinde zaten laikliğe tehdit de hep bu gruplardan geldi.işte bu yüzden,bugünden bakıldığında “tekke ve zaviyelerin kapatılması hakkında kanun”un sonuçları hiç de istenildiği gibi değildir.
• üsküdar belediyesi tarafından tarihe gömülecek olan uygulamadır. tekke ve zaviyeler, 2010 yılının müstakbel kültür başkentinde artık amacına uygun eğitim veren mekanlar olarak anılacak.
  
  http://www.ntvmsnbc.com/news/399427.asp