• bugün alparslan ile romen diyojen arasındaki çekişmeyi ele alan ilk bölümüyle trt belgesel'de gösterilmeye başlanan belgesel dizi. ilk bölüm için oyunculuklar, mekanlar, kostümler, savaş sahnelerindeki figüran sayısı, görsellik çok iyiydi. bir tarihçi gözüyle bakıp anlatıcının tarafsızlık sınırlarını aşan anlatımından irite oldum. bir de romen diyojen'in romalı saç kesimi yerine halil sezai saçını tercih etmesi hoş olmamış.* öte yandan yüdokia diye okunması gereken grekçe adın* niye yüdika diye okunduğunu da anlayabilmiş değilim.

    edit: bugün catalaunum muharebesi bölümü yayınlandı, yine romalılar romalıya benzemiyor. ulan saç sakal birbirine girmiş roma askeri mi olur. gerçi o dönem barbarların da roma ordusuna alındığı dönemler fakat generalin yakın korumaları barbar olamazdı, onları bari tıraşlı elemanlardan seçseydiniz. gerçi bölüm içerisinde barbarların orduya alınmasına hiç değinmediler, o da ayrı muhabbet. öte yandan iii. valentinianus'un da yılmaz morgül saçı dikkatlerden kaçmıyor.* sen kıyafete, silaha o kadar para harca, harika animasyonlar yaptır git böyle detaylarda patla. olacak iş değil.

    edit 2: canlandırmalar, görseller falan iyi ama iki sezondur tarihçi diye fesli tanzimat zamparasının artıklarını çıkarıyorlar karşımıza. mete han ve ordusundan "kana susamış katiller" diye bahsedilen bu programda (bir "belgesel"in bilimsel bakışa sahip olması gerekir, bilimsel bakışla da bu gibi cümleler kullanılamaz. siyaset yahut günlük muhabbet dili bunlar. bütün ciddiyeti alıp götürüyor.) anlatılan her şeyi gerçek diye beyne kodlamamak gerek diye de uyarımı yapayım. "aa ne güzel moğollar gerçekten moğol'a benziyor", "aa haritaları ne güzel yapmışlar" diye izleyin geçin. çok ilginizi çekerse izlediğiniz bölümle ilgili savaşı güvenilir gerçek tarihçilerin makalelerini okuyarak öğrenin.

    ----------
    1. sezon

    1. romen diyojen x alparslan: malazgirt meydan muharebesi (büyük selçuklu devleti kurulduktan kısa bir süre sonra bizans imparatorluğu'na komşu olmuştu ve artık gözünü anadolu topraklarına dikmişti. ancak romen diyojen imparatorluğunun en önemli topraklarını bu kadar kolay bırakmayacaktı. sultan alparslan eğer hedefine ulaşmak istiyorsa kendisinin üç katı büyüklüğündeki diyojen'in ordusunu yenmekten başka çaresi yoktu.)

    2. leonidas x kserkses: thermopylai savaşı (kral serhas, mö 490 yılında maraton savaşı'nda yunanlara mağlup olan babasının intikamını almak ve yarım kalan işgali tamamlamak için on yıl sonra sefere çıktı. ancak termofil geçidinde sparta kralı leonidas'ın ona bir sürprizi olacaktı.)

    3. flavius aetius x attila: catalaunum muharebesi (attila önderliğindeki avrupa hun imparatorluğu avrupa'yı kasıp kavuruyordu ve attila'nın sıradaki amacı roma'yı ele geçirmekti. ancak bu sefer işi hiç de kolay değildi. çünkü karşısında hunların yetiştirdiği ve attila'nın ordusunu çok iyi tanıyan romalı general flavius aetius vardı. katalon ovası tarihin en kanlı savaşlarından birine tanıklık edecekti.)

    4. harold godwinson + tostig godwinson x harald hardrada: stamford köprüsü savaşı (ingiltere kralı edward ölmüş ve yerine godwinson geçmişti. ancak tahtın başka talipleri de vardı. viking kral hardrada tahtta hak iddia ederek ingiltere'ye büyük bir sefer düzenledi. godwinson'un tacını koruması için stamford köprüsü savaşında bir yolunu bulup hardrada'yı yenmesi gerekiyordu. ama ünlü viking kralını alt etmesi hiç kolay değildi.)

    5. tarık bin ziyad x roderik: guadalete savaşı (vizigot krallığı iç savaşın eşiğindeydi. roderik darbe yoluyla başına geçtiği ülkeyi kontrol altında tutamıyordu. oysa tehlikenin en büyüğü güneyden gelecekti. topraklarını hızla genişleten emeviler, tarık bin ziyad ve musa bin nusayr liderliğinde kuzey afrika'nın tamamını ele geçirmişti. vizigot krallığı'ndaki karışıklık emevilerin iber yarımadası'na geçmesi için kaçırılmayacak bir fırsattı. tarık bin ziyad, 711 yılında yedi bin askerle yola çıktı. roderik'in ise savaşmadan pes etmeye niyeti yoktu. iki lider telafisi mümkün olmayan guadalete savaşı'nda kozlarını paylaşacaktı.)

    6. mete han x gaozu: baideng savaşı (hun imparatorluğu'nun genç ve gözü kara hükümdarı mete han, hırsıyla ve yetenekleriyle tahtı ele geçiren çin imparatoru gaozu bu savaşta karşılaştılar. asya'nın en büyük iki gücü kıtanın tek hakimi olabilmek için mö 200 yılında baideng savaşı'nda çarpıştı. )

    7. celaleddin harzemşah x cengiz han: pervan savaşı + indus savaşı (harezmşahlar devleti, 1220 yılında moğol istilası altındaydı. kanlı bir savaşın ardından cengiz han üstün çıkmıştı ve ülkeyi kontrol altına almıştı. harezmşah sultanı celaleddin, az sayıda askeriyle inatçı bir direniş gösterebilirdi ancak büyük kuvvetlerin zafere daha yakın olduğunu gayet iyi biliyordu. celaleddin ülkesinden yenilmiş bir devletin sultanı olarak ayrılmıştı fakat bir fatih olarak dönmeyi planlıyordu. celaleddin, indus savaşı'nda moğolları ya geldikleri yere geri gönderecekti ya da bu uğurda her şeyini kaybedecekti.)

    8. selahaddin eyyubi x guy de lusignan + renaud de chatillon: hıttin savaşı (kudüs… insanların sahip olmak için büyük bedeller ödedikleri şehir. kanlı savaşların sonunda haçlılar kudüs'ü fethettiler ve tüm müslümanları katlettiler. yıllar sonra selahaddin eyyubi, şehri hristiyanlardan geri almak için harekete geçti. kudüs kralı lüzinyanlı guy ise buna izin vermemek için her şeyini ortaya koydu. hıttin savaşı'nın sonunda iki hükümdardan biri amacına ulaşacak, diğeri ise devletini felakete sürükleyecekti.)

    9. robert the bruce x edward ii: bannockburn savaşı (iskoçlar, ingiliz yönetimi altında ezilmekten bıkmışlardı ve robert bruce'un önderliğinde bağımsızlıkları için bedel ödemeye hazırdılar. ıı. edward ise adada kendisinden başka bir hükümdara asla izin vermeyecekti. bannockburn savaşı'nın sonunda ya robert bruce halkına özgür bir ülke armağan edecek ya da ıı. edward babasından ona miras kalan iskoç topraklarına büsbütün hakim olacaktı.)

    10. ziyad bin salih x gao: talas savaşı (8. yüzyılın ortalarında abbasi devleti ve çin imparatorluğu asya'nın en büyük iki gücüydü. ikisi de durdurulamaz bir hızla büyüyordu. sınırları birbirine dayandığında ise ne tang hanedanlığı ne de abbasiler geri adım atmayı düşünmeyecekti. 751 yılında talas bölgesinde karşı karşıya geldiklerinde, kaderlerini üçüncü bir milletin kararı belirleyecekti. )
    ----------

    ----------
    2. sezon

    1. boudica x gaius suetonius paulinus: watling street savaşı (son teknolojik zırhlar ve kalkanlarıyla gözüne kestirdiği her yeri yok etmeye hazır roma ordusunun britanya adasında karşılarına çıkan dağınık kabilelerin topraklarını ellerinden almak için bir nedene ihtiyaçları yok. fakat unuttukları bir şey var. bir kadının intikam hırsı. kraliçe boudica'nın özgürlük tutkusu ve intikam ateşi roma'nın sandığından çok daha yakıcı olacaktı.)

    2. halid bin velid x theodore trithyrius: yermük savaşı (islam ordularının fetihleri kısa sürede arap yarımadası'nı aştı ve orta doğu'nun zengin topraklarına ulaştı. bölgenin gücü bizans imparatorluğu, islam ordularının topraklarındaki ilerleyişine izin vermek istemiyordu. imparatorluk, tek ve vurucu bir hamleyle islam ordusunu yok etmek için harekete geçti. bizans'ın komutanı theodor ve islam ordularının fatihi halid bin velid, yermük nehri kıyılarında karşı karşıya geldiğinde orta doğu'nun kaderi baştan yazılacaktı.)

    3. seyfeddin kutuz + rukneddin baybars x ketboğa: ayn calut savaşı (tarihin başından beri, dünyanın tamamını ele geçirmek moğol imparatoru cengiz han'ın hayaliydi. cengiz han tüm hayatını bu hayali için savaşarak geçirse de ömrü hayalini gerçekleştirmeye yetmedi. imparator möngke ve kardeşi hülagü, dedeleri cengiz han'ın yarıda bıraktığı işi tamamlamakta kararlılardı. ancak önlerinde küçümsenemeyecek bir engel vardı. memlük sultanı seyfeddin kutuz ve komutanı baybars, moğolların topraklarını hak edip etmediklerini 1260'da ayn calut'ta tayin edeceklerdi.)

    4. mstislav + köten han x subutay: kalka savaşı (cengiz han'ın orduları asya'yı boydan boya işgal ediyordu. tek ve basit bir kuralları vardı: önlerine çıkan her şeyi yok etmek. moğol imparatorunun sıradaki hedefi kafkaslardı. en iyi komutanı subutay'ı kafkasları ateşe vermekle görevlendirdi. etrafında ona kafa tutabilecek bir güç bırakmak istemiyordu. ancak moğolların işi bu kez kolay değildi. 1223 yılında gerçekleşecek olan kalka nehri savaşı'nda karşılarında büyük bir ittifak bulacaklardı: türkler ve ruslar.)

    5. büyük iskender x dara: gaugamela savaşı (genç iskender babası filip'in yarım kalan hayallerini gerçekleştirmek istiyordu. iii. darius ise tahtını sağlamlaştırmak ve tıpkı i. darius gibi büyük bir pers kralı olarak anılmak... iki hükümdar için bu durum, günün birinde birbirlerinin yüzlerini savaş alanında görecekleri anlamına geliyordu. iskender ve iii. darius, mö 331 yılında gaugamela savaşı'nda karşı karşıya geldiğinde doğu ile batı dünyası arasındaki denge yeniden değişecekti.)

    6. birinci kılıç arslan x manuel komnenos: miryokefalon savaşı (anadolu hem bizans'a hem de selçuklulara yetemezdi. bu topraklarda sadece birine yer vardı. bizans imparatoru manuel komnenos, o kişinin kendisi olduğuna emindi. selçuklu sultanı kılıç arslan ise bunun tam aksini düşünüyordu. 1176'da iki devlet yarımadanın geleceği için miryokefalon'da bir kez daha karşılaşacaklardı.)

    7. ii. andronikos x osman bey: dimbos savaşı (yeni bir devlet osmanlı adı altında kurulmaya hazırlanırken karşılarında dünyanın en köklü devletlerinden biri duruyordu. bizans, anadolu'da kalan son toprakları için mücadele ederken imparator ii. andronikos'un aklında tek bir soru vardı. ismi bile bilinmeyen bir beylik, kökü roma'ya dayanan bir imparatorluğun karşısında nasıl durabilirdi. osman bey bu soruyu önce koyunhisar'da ardından dimbos'ta cevaplamaya hazırdı.)

    8. iii. andronikos x orhan bey: pelekanon savaşı (bin yıldır bu topraklara hükmetmişlerdi. ataları sayısız savaşta canlarını feda etmişti. köklü bir geçmişe sahip bizans imparatorluğu ve karşılarında yeni kurulmuş osmanlı devleti... iii. andronikos kötü gidişatı tersine çevirip imparatorluğunu şaşalı günlerine kavuşturma planları yaparken büyük bir engelle karşılaşacaktı. orhan bey, pelekanon'da anadolu'nun sahibinin artık türkler olduğunu kanıtlamakta kararlıydı.)

    9. birinci murat x stefan lazar hrebeljanovic: birinci kosova savaşı (türklerin orta asya'da başladıkları yolculuklarının balkanlara kadar uzanacağını kim tahmin edebilirdi? bu topraklara gelene kadar sayısız düşmanla savaşmışlardı ve onlarcasına diz çöktürmüşlerdi. ama bunun cihan devleti olmak isteyen osmanlı için yeterli olup olmadığını sultan murat'ın ve sırp prensi lazar'ın dehaları karşı karşıya gelmeden kimse öğrenemeyecekti. 1389'da kosova'da osmanlılar avrupa'nın kapılarını sonuna kadar açmaya çalışacaktı.)

    10. yıldırım bayezit x timurlenk: ankara savaşı (bir tarafta asya'nın fatihi emir timur, diğer tarafta avrupa'nın korkulu rüyası yıldırım bayezid. osmanlı ve timur orduları tarihin en kanlı savaşlarından biri için çubuk ovası'nda karşı karşıya geliyor.)
    ----------

    ----------
    3. sezon

    1. çaça sengün x kapgan kağan + kül tigin: ming şa savaşı (göktürkler atalarının 43 yıl önce çinlilere karşı başlattığı zorlu bağımsızlık mücadelesini 682 yılında onlar adına kazanmayı başarmışlardı. ancak çinlilerin bu bağımsızlığı hazmetmek gibi bir niyeti yoktu. ming-şa dağı'nın eteklerinde, türk beyleri çinliler ile karşılaşacak ve bu kez düzenli ordular çarpışacaktı. 705 yılında yaşanacak bu savaş yalnız geçmişin bir hesaplaşması olmayacak, yeni kurulan göktürk devleti'nin de kaderini belirleyecekti.)

    2. gazneli mesut x tuğrul bey + çağrı bey: dandanakan savaşı (oğuz boyundan tuğrul ve çağrı kardeşler, 1035 yılında yurt edinme hayaliyle maveraünnehir'e doğru harekete geçecek cesareti kendilerinde bulmuşlardı. ancak bu bereketli topraklar bölgenin süper gücü gaznelilere aitti ve sultan mesud onları misafirperver karşılamayacaktı. 5 yıllık mücadelenin sonunda yaşanacak dandanakan savaşı'ysa, her iki taraf için de hayallerle gerçeklerin birbirinden ayrıldığı dönüşü olmayan kanlı bir karşılaşma olacaktı.)

    3. hannibal x scipio africanus: zama muharebesi (kartacalı komutan hannibal daha önce kimsenin cesaret edemediği bir sefere girişmiş, roma'yı kendi topraklarında yok etmenin eşiğine gelmişti. fakat yıllardır süren savaşlarda son söz henüz söylenmemişti. kazananın her şeyi alacağı son bir savaş antik dünyanın iki askeri dehasını, hannibal ve scipio'yu karşı karşıya getirecekti.)

    4. ikinci murat x hünyadi yanoş: varna savaşı (osmanlıların balkanlardaki yürüyüşü onları sayısız milletle karşı karşıya getirmişti. sultan ıı. murad ismini taşıdığı atasının açtığı yolda ilerlemeye devam ediyor, türklerin bu topraklarda kalıcı olduğunu tüm avrupa'ya ispatlamaya çalışıyordu. 1444 yılının sonuna yaklaşırken, haçlı orduları bu sefer onun karşısına dikilecekti. ve varna'da yaşanacak büyük çarpışma yalnızca osmanlıların değil, tüm coğrafyanın kaderini belirleyecekti.)

    5. büyük alfred x guthrum: edington savaşı (büyük viking ordusu, britanya'daki krallıkları birer birer ele geçirmeye başladığında geriye kalan son krallık teslim olmamak için elinden geleni yapar. wessex kralı alfred ile viking komutan guthrum arasındaki mücadelenin düğümü 878 yılında edington savaşı'nda çözülür.)

    6. fatih sultan mehmet x uzun hasan: otlukbeli savaşı (fatih sultan mehmed, anadolu ve rumeli'nin tek hâkimi olmak için sonuna kadar savaşacağını herkese duyurmuştu. akkoyunlu sultanı uzun hasan tıpkı fatih gibi anadolu topraklarını kendi devletinin bir parçası olarak görmek istiyordu. iki hükümdardan hangisinin amacına ulaşacağıysa 1473 yazında karşı karşıya gelecekleri otlukbeli savaşı'nda belli olacaktı.)

    7. birinci kılıç arslan x bohemond + robert curthose + godfrey de bouillon: dorileon muharebesi (birinci haçlı seferi'nin anadolu topraklarında yarattığı sarsıntı müslümanlar ve hristiyanları iki ayrı kampa bölecekti. savaşan orduların komutanlarıysa kutsal davalarına ne kadar bağlı olduklarını ispatlamaya çalışacaklardı. ve yüzyıllar sürecek haçlı seferlerinin ilk perdesi 1097 yılının temmuz ayında selçuklu sultanı kılıç arslan'la norman soylusu bohemond arasında sahnelenecekti. )

    8. sultan mesud x friedrich barbarossa + 7. louis: kazıkbeli muharebesi (ikinci haçlı seferi'nin ilk durağı bir kez daha anadolu toprakları olacaktı. ve sultan mesud önderliğindeki anadolu selçukluları, kutsal saydıkları topraklara ulaşmak isteyen avrupa krallarını durdurmak için her şeyi göze alacaklardı.)

    9. henry v x charles d'albret i + boucicaut: agincourt savaşı (ingiltere kralı henry, yüzyıl savaşlarına son vermek amacıyla yola çıkmıştı. ama ordusunun yok olmanın eşiğine geleceğini hiç tahmin edememişti. bu zorlu yolcuğun acımasızca yıprattığı ingilizlerin kurtulmak için önünde tek bir şans kalmıştı. ancak fransızlar onların bu son şansı kullanmalarına kolay kolay izin vermeyecekti. 25 ekim 1415 günü agincourt'ta birbirine girecek olan ordular tarihin hafızalarda en çok iz bırakan savaşlarından birine tutuşacaktı.)

    10. sigismund x jan zizka: vitkov tepesi savaşı (15. yüzyıl avrupasında, katolik kilisesinin hâkimiyeti her geçen gün daha da sorgulanır hale gelmiş ve reform hareketleri kıtayı kasıp kavurmaya başlamıştı. isimlerini bohemyalı reformcu jan hus'dan alan hussitler ise sorunlarını ancak savaşarak çözebileceklerini düşünmüş ve haçlı ordularıyla yıllar sürecek bir mücadele içine girmekten geri durmamışlardı. jan hus'un takipçilerinin tamamını yok etmeye kararlı olan almanya kralı sigismund, 1420 yılında prag kapılarına dayanmış ve bohemya'nın başkentini kuşatma altına almıştı. vitkov tepesi'nde yaşanacak savaş onu hussitlerin efsane komutanı jan zizka'yla karşı karşıya getirecekti.)

    --- spoiler ---
    tarihin barutsuz savaşları trt belgesel'de*

    savaşın efsaneleri, trt belgesel kanalında izleyiciyle buluşan yeni ve iddialı bir tarihi belgesel. belgesel, tarihin seyrini değiştiren büyük savaşları bir de bizim bakış açımızdan sunuyor. öyle ya: aslanlar kendi tarihlerini yazmadıkça, tarihi avcılar yazmaya devam eder!

    şimdiye kadar dünyayı hep başkalarının gözünden izledik. trt’nin yeni vizyonu ile artık dünya, türk yönetmenlerin gözünden de anlatılıyor. bu kapsamda trt, yeni yayın döneminde pek çok sürpriz belgeseli ekranlarına taşıyor. konuları birbirinden çok farklı olsa da bu belgesellerin ortak amacı; olayları, yaşananları, hayata dair ne varsa her şeyi, bir de bizim bakış açımızdan ortaya koymak. ‘referans belgesel kanalı’ olma hedefine odaklanan trt belgesel kanalının yeni belgeselleri; vahşi doğa, sualtı, ekstrem sporlar, aksiyon macera, polisiye, bilim-teknik, sağlık, tarih, din ve dönem belgesellerini kapsıyor. iddialı belgeseller arasında öne çıkan ise tarih konulu belgeseller. uzman drama yönetmenleri desteğinde hazırlanılan setlerde çekilen tarihi belgeseller, trt belgesel’de izleyici ile buluşmaya hazır. sinema tadında yapımı gerçekleştirilen tarihi belgesellerle dünya bizim bakış açımızdan değerlendiriliyor. öyle ya; aslanlar kendi tarihlerini yazmadıkça, tarihi avcılar yazmaya devam edecektir. bu belgesellerden biri olan “savaşın efsaneleri” kasım ayının sonlarında trt belgesel ekranında izleyiciyle buluştu. on bir bölümlük yeni tarihi belgesele dair merak edilenleri, yapımcısı bekir yusuf açıksöz’e sorduk.

    belgeselin fikri nasıl doğdu? niçin böyle bir konuyu işlemek istediniz?

    ülkemizde belgesel türünde büyük prodüksiyonlu işler aslında pek yok. sayın ibrahim eren bey’in öncülüğünde trt belgesel kanalı bu tip içerikler üretmek konusunda bir karar aldı. kanal koordinatörü sayın süleyman tezgel bu içeriklerin nasıl olması gerektiği konusunda net bir fikre sahipti. biz aslında film yapımcısıyız ancak tarih konulu benzer belgesel projelerimiz vardı. sayın tezgel’le projeler üstünde konuşmaya başladık. her şey tam zamanında oldu denebilir. savaşın efsaneleri’nin benzeri içerikli kurmaca filmlerden farklı olarak, kendine özgü görsel ve metinsel bir dili var. bu dili oturtmak, bir ana yapı elde edebilmek için ben, önder furkan besli, mecit güven ve ercan kaya bir süre çalıştık ve bu çabanın sonunda format diyebileceğimiz bir sonuca ulaşmış olduk. her şey kâğıt üzerinde iyi görünüyordu. bu projenin zorluğu da burada. prodüksiyonda da her şeyi kontrol altında tutmak ve masa başı çalışmayı sahaya yansıtabilmek için çok çalıştık. burada, ülkemizde hiç denenmemiş bir türü bize inanarak emanet eden ibrahim bey ve süleyman bey’e teşekkür etmek gerekir. elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalıştık. işte savaşın efsaneleri böyle ortaya çıktı.

    tarihin seyrini değiştiren nice savaş bu belgeselde ele alınmış. çekimleri nerelerde yapıldı?

    belgeselin çekimleri istanbul’da muhtelif yerlerde oldu. şile tarafında çekimlerimiz oldu. thermofil savaşı’nı yani 300 spartalı’yı anlattığımız bölümü deniz kenarında, ormanlı’da çektik. aralık ayıydı. gerçekten çok vahşi bir coğrafyaydı. enteresan bir deneyimdi orası. belgrad ormanları’nda çektiğimiz bölümler oldu. muhtelif yerleri dolaşmışız. her bir bölüm için stüdyo çekimleri de yapıldı.

    dönemine uygun görsellik için; kostümler, karakter giydirmeler, silahlar, diğer teçhizatlar gibi ince düşünülmesi gereken pek çok ayrıntı var. zorlanmış olmalısınız.

    sanat yönetmenimiz can subiler ve ekibi, kostümcümüz zehra uzunali gerçekten özveriyle çalıştılar. benzer örnekteki yurt dışı işlerine de baktılar acaba ne katkı sağlayabiliriz diye araştırdılar. mesela bazı kostümleri yurtdışında imal ettirdik. burada tabi birbiriyle sürekli fikir alışverişi yapan büyük bir grup insan var. ercan, mecit, furkan, ben, can, zehra, muammer koçak, aras bikin, görüntü yönetmenlerimiz murat tuncel, burak yazıcı, ibrahim demir, serkan özkan… tipik bir ekip çalışması. hatalarımız elbette vardır. memnun olmadığımız şeyler, keşke şöyle yapabilseydik dediklerimiz; ama genel anlamda işin başarılı olduğuna dair bir tatmin içindeyiz.

    böyle bir belgesel çekimi sayesinde tarih şeridindeki büyük savaşlara ve pek çok bilinmeyen bilgiye hâkim oldunuz. bizim medeniyetimizi savaş kültürü ve zaferler bahsinde nasıl değerlendirir, nasıl tanımlarsınız?

    malumunuz aslında bu konuda söz söyleyecek ehliyette biri değilim. ama biz bu belgesel serisinde bizim medeniyetimizle ilgili olayları anlatan ya da başka medeniyetlerin savaşlarını anlatan toplamda on bir bölüm yaptık. genel olarak gördüğüm şey bizim taraf sahada yendiği düşmanına gerçekten belli bir saygı ölçüsünde davranmış. bir asalet var. komutanlarımız ve idarecilerimiz vakur ve adaletli bir duruş sergilemişler. savaş ayrıca hiç çekindikleri bir mesele değil. ancak bu hiçbir strateji gütmeden yapılan bir şey gibi anlaşılmasın. bizim odaklandığımız savaşlar henüz barut kullanılmayan döneme ait. o dönemde savaş diğer medeniyetler için de kaçınılmaz ve göze alınan bir şey. biz şimdi kılıçların, baltaların mızrakların havada uçuştuğu bir savaş canlandırmasını izlerken, gerçekten bu işi nasıl yapıyorlarmış diyoruz. ne cesaret! çağ onu gerektiriyormuş demek… kılıcın ve kalkanın çokça manevi anlamlar yüklendiği dönemler.

    size göre tarihin en büyük komutanı kim diye sorsak?

    bence bir sürü büyük komutan var. yirmi iki tanesini biz bu seride elimizden geldiği ölçüde inceledik. daha niceleri var. kimi adalet için savaşmış, kimi halkı, kimi kendisi için, kimi başka çaresi olmadığı için savaşmış… bu insanların büyük komutanlar olduklarına işaret ederken iyi stratejiler belirleyip savaşı kazanabilmelerinden bahsediyoruz. savaşı onamak, ya da onun sebep olduğu sonuçlardan başka türlü bir manevi haz çıkartmak gibi bir şey anlaşılmasın. belgeselin amacı da bu değil zaten. daha önce de söylediğimiz gibi: o çağın iklimi o… şeref, cesaret, özgürlük, erdemlilik gibi insana özgü kavramların savaş meydanlarında kazanıldığı bir dönem. savaşa ve sonuçlarına yüklenen bu tür anlamlar var o dönem. bugün bulunduğumuz yerden geçmişte yaşamış insanların gereksinimlerini anlayamayabiliyor ve yanılgıya düşebiliyoruz.

    peki en acı savaş hangisi?

    bütün savaşlar acı. sadece bu acı dolu savaşlardan hangisinin hikâyesi daha enteresan ve dramatik derseniz bizim ele aldıklarımızdan herhalde indüs savaşı diyebilirim. celaleddin harezmşah ve cengiz han’ın hikâyesi.

    efsanesiyle sizi en çok etkileyen savaş hangisi?

    thermofil savaşı. 300 spartalı askerin sırt sırta vererek deniz kenarındaki dar bir geçidi tutma hikâyesi. geçidi bırakırlarsa bütün ülke persler tarafından istila edilecek çünkü.

    ---
    belgeselin anlatım tarzı

    savaşın efsaneleri, döneminde öne çıkmış efsane komutanlar ve idareciler arasında yaşanan savaşları konu alıyor. bu savaşların sonuçlarına büyük etki eden komutanların ve idarecilerin muhteşem taktikleri, karakter analizleri, ordularının avantajları ve dezavantajları savaşın seyri boyunca izleyiciye aktarılıyor. ayrıca tarihle ilgili ilginç bilgilerin yer aldığı belgeselde komutanların psikolojik analizleri yapılarak yaşadıkları iç çatışmalar gözler önüne seriliyor. savaşın seyrini ve olaylara yeni boyutlar getiren röportajların yanı sıra belgeselde bir de askeri uzman bulunuyor. savaş sırasında kullanılan silahlar ve taktikler uygulamalı olarak bu uzman tarafından izleyiciye aktarılıyor. belgesel boyunca, savaşın cereyan ettiği coğrafi bölge, taktik dizilimler ve komutanların lojistik hamleleri animasyon ve haritalarla ayrıca ekrana taşınıyor.
    ---

    ---
    her erkek çocuğu asker!

    belgesel; doğan her erkek çocuğuna potansiyel asker gözüyle bakılan yıllardaki savaşları ele alıyor. küçük yaştan itibaren onlara ülkeleri için zafer kazanmak ve gerekirse seve seve canlarını vermek öğretiliyor. kimileri ilk savaşında ölüyor, kimileri ise yüzlerce savaşa daha katılıyor. bazıları ise içlerinden sıyrılıp büyük komutanlara dönüşüyor. efsaneleşen komutanlar tarih boyunca birçok zafer kazandı. ama merak edilen şuydu: bu komutanlar karşı karşıya gelirse hangisi diğerine üstünlük sağlayacaktı? savaşın efsaneleri’nde, neredeyse yüzyılda bir gerçekleşen, büyük komutanların birbirleriyle çarpıştıkları savaşlar inceleniyor. savaşın sebepleri, tarafları karşı karşıya getiren süreçler, hazırlıklar, kırılma anları, müthiş taktikler, orduların avantajları ve savaşın sonu anbean kronolojik olarak canlandırılıyor… alesia savaşı’nda julius sezar’ın ordusuna kurdurduğu duvar mı vercingetorix’in gerilla saldırılarına üstün gelecek? malazgirt’te alparslan’ın kurt kapanı, zindandan çıkıp imparatorluğa yükselen romen diyojen gibi büyük bir komutanı tuzağa düşürebilecek mi? termopylae geçidinde 300 kişilik birlik, dev bir orduyu mağlup edebilir mi? savaşın efsaneleri’nde pek çok savaşa dair tüm sorular yanıt buluyor.
    ---

    *ünver, mine sultan (kasım 2018). "tarihin barutsuz savaşları trt belgesel'de". trt vizyon. ankara: türkiye radyo televizyon kurumu, 350, s. 58-61. issn 1308-7495.
    --- spoiler ---

    edit 3: https://www.youtube.com/…ir_pskerffwdcq-nepcp0x3w9h
    edit 4: https://www.trtizle.com/…elgesel/savasin-efsaneleri
84 entry daha
hesabın var mı? giriş yap