mehter marşı

• "bu müzikle savaşa gitmeyecez de neyle gidecez" diye düşündüren marşlardır. böyle harika marşlar çalan bi orduyla karşılaşan bizans askerinin yerinde olmak istemezdim netekim..
  
  -kumandanım geliyolar..
  -evet, görüyorum.. müzik ne güzel lan..
  -evet kumandanım.. sabahtan beri dinliyom ben de.. okçular surlara geçsin mi?
  -dur biraz daha dinleyelim.. yavaş geliyolar zaten...
  -geldiler ama kumandanım, 20 metre kaldı..
  -dur oolum şu şarkı da bitsin, bi daha nerde dinliiceaaaarrgghhh....
  -kumandanımrgghhhh...
• bugün dinlediklerimizin yarısından çoğu sonradan yazılmış mehter marşlarıdır. (malazgirt marşı, sancak marşı, ceddin deden, tarihi çevir, gafil ne bilir)
  
  mehtere söyletilenlerin bir kısmı marş bile değil kahramanlık türküsüdür (genç osman türküsü, estergon kalası, yine de şahlanıyor aman)
  
  mehter marşlarını ayıran en önemli özellikler kesinlikle "türk" kelimesinin geçmemesi, güftesinin çok ağdalı olması ve bestesinin de o zamanki makamlara göre yapılmış olmasıdır. şimdi bizim mehter marşı diye dinlediklerimizin çoğu muhtemelen onlara çocuk şarkısı gibi gelirdi.
  
  hakiki mehter eserlerine örnek: gülbank, hücum marşı...
  
  bir de mehter takımına, o koca pala bıyıklı, köslü adamlara: "katip benim ben katibin el ne karışır" diye istanbul türküsü söyletmiyorlar mı... (bkz: bunu yapan insan olamaz)
  
  ayrıca en küçük mehter takımı 200 kişilik olurdu. daha az kişiden oluşan takımlardan mehter kurulmazdı ki mehterin şanına zeval gelmesin. şu anda mevcut en büyük mehter takımı olan bursa belediyesinin mehter takımı dahi 50 küsür kişiden mürekkeptir.
• bir osmanlı meftununun, hakkında 'osmanlı'nın yüzkarası, bizimse yüzakımızdır' tespitinde bulunduğu marş.
  
  marşın, tespitte osmanlı'nın yüzkarası olarak vasıflandırılmasının sebeb-i hikmeti şu olsa gerektir: 1300'lerin başından 1600'lü yılların sonuna kadar allah'ın adaletinin yeryüzündeki temsilcisi olan ve zulmü perişan ederek dünyada mazlumun tahassungahı olma mevkiini ihraz eden osmanlı'nın, yürüyen hatta uçan aksamı olan ordusu, ecdadının uğrunda seve seve can verdiği davayı unutmuş, mırın kırın etmeye başlamış, çakılıp kaldığı yerden kalkamaz olmuş ve artık gaza getirilmeden cenge çıkamaz hale gelmiştir. mehter marşı da bu gaza getirme ameliyesinde kullanıldığı için ruhi dinamizmini yitirmiş ordu-yu hümayun'un yüzkarası olarak nitelendirilmiştir.
  
  ama bizim için, yüzakıdır, her duyduğumuzda burun direklerimizi hisseder, ruhlarda hasıl ettiği heyecanın, dilimizden ayaklarımıza doğru yayılışına şahid oluruz. mamafih, onun, şu hezeyanlar asrı olan asrımızda, telefonlara polifonik melodi yapılıp, ortalıkta her çalışında, milletin birbirine yaslanarak gülmesine neden oluşu karşısında ise, psikolojik manyama sınırına dayanır ve utanma duygusunu kaf dağının arkasına gömen bu talihsizlere 'ağlamıyorsan bari gülmekten utan' demekten de kendimizi alamayız.
• mehter marsi diye su günlerde dinledigimiz marslarin cogu 1914 yilinda ismarlama olarak vahdettin in damadi ismail hakki bey e yazdirilan marslardir.. ikinci mahmut'un bir sabah uyanip da "yeter artik cok oluyor bu yeniçerileri deyyuslar" diyerek ocagi kapamasiyla yeniceri ocagi bildiginiz gibi kaldirilmisti.. ama fantastik fikirlerinden sual olunmayacak enver pasa "yahu yenicerileri kaldirdik hala yeniliyoruz bari mehteran i geri getirelim bu yeni bando cok sikko" demesiyle 1914 te mehteran bölügü yeniden kürülüyor..
  
  fakat mehteranbasi olan insanlarin mefta olmasi yüzünden cogu eserin notalarina ulasilamiyor. hoş nota diye adlandirdigimiz zamazingolar "ebcet" ile yazilmis seyler. batili bir nota yok yani.. 3-5 sarki ile metallica bile konsere cikamazken mehtaran in savasa hic gidemeyecegi düsünülüyor hop o sirada donemin "sezen aksu" su kivaminda ismail hakki bey e basvuruluyor.. bir kac yüz resat altini karsiliginda ceddin deden gibi artar cihatla sanimiz gibi besteler yapiliyor..
  
  yani mehteran marsinda "müslüman","türk" gibi unsular duydugunuzda tak "ismail hakki" diyeceksiniz arkadas.. zira osmanli ordusunun motivasyon araci ne din ne türklük.. kaldi ki mehteran bölügünün öncül amaclarindan birisi askeri motive etmek de digil askeri komuta etmek. yine de motive edilecekse genc osman gibi kahramanlik destanlari, ey gaziler gibi sehitligi yüceltecek sarkilar soyleniyor.. hayir ille ki askerin motive olmasi icin bişiler zamaninda soylenmisse eminim ki icinde "balkan kizlari","cilcil altinlar","kostantineye'de şan şöhret","ordu'da rütbe","goguste madalya" gibi kelimeler ile motive etmislerdir.. yemisim türklügü yemisim muslumanligi.. yeniceri dediginin cogu gayri müslim kokenli, neredeyse hepisi türk degil zaten..
• gafil ne bilir neşe-i pür şevk-i vegay-ı
  meydan-ı celâdetteki enver-i sefayı
  meydan-i gazâ aşk ile tekbirler alınca
  titrettiğinde rûy-i zemin arş-i semâyı
  
  allah yoluna cenk edelim, şan alalım şan
  kur'an'da zafer vâdediyor hazret-i yezdân
  farz eyledi halak-u cihan harb-i cihâdı
  hep cenk ile yükselmede ecdadımın adı
  
  dünyaları feht eyleyen ecdadımız elhak
  âdil idi hıfz eyler idi hakkı ıbâdı
  allah yolunda cenk edelim, şan alalım şan
  kur'an'da zafer vâdediyor hazret-i yezdân
• http://www.osmanli700.gen.tr/mehter/index.html
  butun mehter marslari ve sozleri burada.
• açıp açıp dinlemekten çok büyük keyif alırım, eşlik ederken de kanımı kaynatır aynı zamanda da ruhumu sıkıştırır.
  
  attila ilhan " mehter çalarken 10 komünistten 9'u faşist olurdu" dermiş.
• gaza getirici. sava$ alaninda tirstirici etkiye sahip olabilir.
• rivayet odur ki düşman kalesine doğru ilerleyen osmanlı ordusunun sesini kilometrelerce öteden duyuran bu marşlar;düşmana gerçekten korku salar ve ve osmanlı ordusuna dakika bir gol bir avantajı sağlarmış.
• bildiğim kadarıyla orjinal, gerçek mehter takımı tarafından söylenmemiş, sonradan üretilmiş bir marştır. pek çok mehter marşı dediğimiz şey böyledir. gerçekten savaşa katılan mehteran takımı zaten müzik yapıp keyif vermeyi değil gürültü çıkartıp düşşmanı altına sıçırtmayı amaçladığı için daha düz şeyler çalardı. sırf davul veya sırf boru gibi. fakat turistik olsun ya da gaza getirsin diye sanki fatih sultan mehmet istanbul'u ceddin deden neslin baban diyerek almış gibi bir hava estiriliyor.