selahaddin eyyubi

• selahaddin eyyubi, ölümünden sonra da, yaşadığı dönemde de bütün müslüman halkların tarihlerinde ve haliyle belleklerinde yaşamaya devam etmiş, sahasında parıldayan bir yıldızdır. sadece askeri kişiliği değil, dini ve politik kimliğiyle de. osmanlı tarih belgeleri dışındaki menakıpname ve hamzaname literatüründen tutun da, hindistanlı müslüman bir yeniçağ tarihçisinin eserinde, müslümanların yaşadığı her yerde selahaddin vardır. selahaddin'in derdi olmayan tek şey, daha doğrusu hiç uğraşmadığı tek şey bu olmuştur: etnik işler, köken vs. dönemin arap şair ve tarihçilerinin 'o asabiyyeti kaldırdı' sözleri boşuna değildir.
  
  (bkz: asabiyyet-i cahiliyye/#13520336)
  
  türkiye'de ise nedense bu yönüyle değil de kürt müdür türk müdür diye tartışılıyor selahaddin. gelgelelim selahaddin'in kendisi böyle bir dert sahibi değildi. bunu özellikle dert edinenler, selahaddin eyyubi'nin devletini 'milli' bir kürt devleti gibi gösterenler özel bir niyet taşıyorlar ya da saflar. çünkü, öyle bir şey yok. bugün karl marx çok acayip musevi idi diyebiliyor muyuz? adamın böyle bir derdi yok. bunun türk tarihi için benzeri:
  
  (bkz: türk-islam sentezi/#10421777)
  (bkz: türk milli kültürü/#10421778)
  (bkz: türklerin ırsi olarak ırkçı olamamaları/#13461972)
  (bkz: türklerin ırsi olarak sosyalist olamamaları/#11139213)
  
  iddiaya göre türk silahlı kuvvetlerine göre türk olan kişi. türk silahlı kuvvetleri'nin böyle bir şey beyan ettiğini görmedim açıkçası. çok da şaşırmam, işleri tarih değil çünkü. iddianın sahibi fırat news agency, pkk'nın yayın organlarından, ırkçı ve yanlı yayın konusunda ortadoğu gazetesini aratmayan yayın organı. diyelim ki fırat haber ajansı'nın geçmişi ve bugünü bizi ilgilendirmesin, objektif olalım hadi. peki bunu neye dayandırıyorlar? jandarma istihbarat raporlarına. diyelim ki buna da ulaştılar. bak sıfır önyargı ile gidiyoruz, bak söyleme mecburiyetimi yerine getiriyorum sizin için.
  
  peki selahaddin eyyubi'nin 'bütün dünya tarafından kürt kabul edildiğini' nasıl uydurabiliyorlar? işte bu sorunludur arkadaşım. bu bir algı sorunudur, selahaddin kürt değildir demiyorum. bak anlatayım nasıl oluyor:
  
  ortaçağ kaynakları var, dilersen isimlerinin listesini benden alabilirsin, buna mesai harcayacaksan. bu kaynakların tamamında da selahaddin'in atalarının yemen'den azerbaycan civarına göç ettirilen ezd kabilesinden olduğu yazıyor. yemen'den evet. halen azerbaycan'da yerleşik kürtler filan vardır, zaten biliyorsunuzdur bunu. daha sonra ezd kabilesi'nin hezbaniye kürtleri ile karıştıkları da biliniyor. daha sonra selahaddin'in dedeleri selçuklular'ın (zengi ailesi, zengiler) hizmetine girmişler ve bugünkü ırak'ın kuzeyine göç etmişlerdir. bu aile daha sonra aynen kürtleştiği gibi türkleşmeye başlamıştır. bunu da adım adım, bazen gün be gün takip edebiliyoruz. sen hiç takip etme zahmetine girdin mi? hakeza, bu adımlardan birisi de necmeddin eyyub'un hanımıdır. dönemin ünlü türk kumandanlarından olan ibn tokuş'un kızıdır selahaddin'in annesi. hakeza necmeddin eyyub'un oğullarına verdiği isimler de bunun bir göstergesidir: şahinşah, turanşah, tuğtekin, ve böri vesaire. bunu gören birisi de selahaddin türktür diyebilir rahatlıkla. ama nedir? olay o değil.
  
  eyyubi bu aile hem bürokraside hem orduda önemli bir aile idi. selahaddin ise 3 dili birden konuşan birisiydi. selahaddin'in sır katibi (her şeyiyle en yakın adamı) imadeddin katip el-ısfahani'nin bildirdiğine göre muallakat şairlerinin şiirlerinin toplandığı bir divan her zaman yanında taşıdığı bir kitaptı. detay için sena el bark el şami adlı esere bakabilirsiniz. ama sizin ihtiyacınız olan şey o değil. zaten bakamazsınız da, taşşak ister o kitaba bakmak. sizde o yok işte.
  
  neyse, selahaddin arapça'yı da mükemmel biliyordu. kurduğu ordu türkler, araplar, iranlılar, deylemliler, tatarlar ve kafkas halklarından diğer müslümanlar, hatta ermeniler bile vardı. yine kadı fadıl abdurrahim el beysani'nin kitabında da benzer şeyler kayıtlıdır. kadı fadıl aynı zamanda selahaddin eyyubi'nin divan el inşa'daki başkanlığını yapmış, sonradan selahaddin'e vezir olmuş bir kişidir, bu kadar yakın yani adam. yine salahaddin'in öz yeğeni olan tarihçi muhammed bin takiyüddin ömer bin şahinşah bin eyyub da aynı şeylerden bahsediyor.
  
  nedir bu bahsedilenler, biraz açalım maddeler halinde:
  
  * selahaddin eyyubi'nin türklük, kürtlük gibi bir derdi yoktu. o sizin derdiniz daha çok.
  * selahaddin eyyubi zamanında böyle bir dert yoktu. bu dert sonradan ortaya çıktı.
  * selahaddin zaten birleştirici bir adam olması bakımından sizin gibi kürtçü olamazdı.
  * ordusunun büyük çoğunluğu türklerden, bürokrasisi farslar/araplar gibi gruplardan oluşmaktaydı.
  * selahaddin'in ataları yemen'den azerbaycan'a göç etmişti.
  * selahaddin 3 dili de akıcı şekilde konuşuyordu.
  * selahaddin ben bir kürt devleti kurdum demedi hiçbir zaman.
  * selahaddin'in kurduğu devlet, kurumları da dahil geleneksel bir islam devletinden farksızdı.
  * selahaddin sıkı sünni idi, şiiliğin ortadoğu'da zayıflaması selahaddin ile olmuştur.
  
  selahaddin, bugün 'amerikalılar ülkemize hoşgeldiniz, bize özgürlük getirdiniz' diyerek bacaklarını açanların ismini ağzına alamayacakları bir büyük insandı. yazık. çok yazık.
  
  açıkçası selahaddin'in yaşamını okumak, bugün için çok önemli. ben okudum sizin yerinize, o yüzden şey ettim ve selahaddin'in kökenlerinin kürt olduğunu biliyorum, sonraki yaşamını da anlamlandırabiliyorum. sizin tek yapabileceğiniz şey, indirgemek. budur, ötesini bilmiyorsunuz.
  
  peki sadece bunlar mıdır selahaddin hakkında yazılan dönemin kaynakları? hakeza usame bin munkız, yusuf el farıki, ibn el asakir, umara bin ali, abdurrahman ibn el cevzi, ibn memmati, ebu hasan ali bin ebu bekr el herevi, ibn zafir, muhammed bin ahmed ibn cübeyr ve daha sayamayacağım yüzlerce kaynak var.
  
  geleceğim nokta, selahaddin'in kökeni de günü de bugünü de kesin bir yere bağlanamaz. o sizin ırkçı hezeyanlarınıza dayanak bulma hevesinizden başka bir şey değil.