hesabın var mı? giriş yap

  • bu mefhumun dinamikleri hoimar von ditfurth'un dinozorların sessiz gecesi isimli eserinde de ele alınmış. aşağıda bu kitaptan alıntıladığım bir bölüm mevcut, ama anlaşılabilirliğini sağlamak için öncelikle bir özet çekmek gerek.

    beyni fiziken kabaca üç katman şeklinde tasnif ediyor ditfurth: altbeyin (beyin sapı), ortabeyin ve büyükbeyin. evrimsel gelişmeye bağlı olarak, ilkin altbeyin oluşuyor. bünyedeki sıcaklık, besin değerleri gibi yaşamsal önemdeki bilgileri değerlendirerek organize eden bir merkez olarak altbeyin, vücudun adeta vazgeçilemez bir donanım unsuru. ortabeyin ise, henüz bir özne haline gelmemiş olan canlılara özgü bir beyin katmanı. yiyecek aramak, karşı cinsle ilgilenmek, bir rakibe saldırmak gibi, bir çok hareketin bir arada kompleks bir şekilde düzenlendiği 'paket programlar'ın depolandığı yer olarak tasvir ediliyor ortabeyin. bir özne gibi muhakeme yeteneğine sahip olamayan canlı, bu eksikliği paket programların depolandığı "türün hafızası" üzerinden gideriyor. büyükbeyin ise, daha tanıdık olduğumuz, bilişsel kabiliyetlerin kök saldığı bir "beyin yüzeyi". alt katmandan üste çıktıkça evrimsel olarak en genç katmanları görüyoruz.

    temel gereksinimleri düzenleyen altbeyin, kimyasal süreçler için çok önemli olan vücut sıcaklığını beden üzerindeki alıcılara bile güvenmeyerek; üzerinden geçen kandan kendi elleriyle ölçüyor, ona göre sistemi organize ediyor. aynı şekilde, organizmanın açlık/tokluk durumunu da doğrudan kan üzerinden ölçüm yaparak belirliyor, ve komutlarını ona göre veriyor. (buna göre, vücudumuzdaki acıkma hissini kafadan değil de mide ve bağırsak civarından hissetmemiz, "bana bak üstbeyin; sen şimdi ne yapman gerektiğini bilmezsin, aha şu karın bölgesini besinle doldur, acıktın haberin yok! " gibi bir mesajın ilüzyonu olduğunu düşünmemek elde değil. )

    artık sözü üstada bırakabiliriz. (ilk paragraf altbeyin hakkındadır.)

    "... örneğin, üşüme durumunda kanın ısısı ancak hissedilebilir bir düşüş gösterir göstermez bu merkez [beyin sapı] uyarılıyordu. susama durumunda ise, kanın fizyolojik ve kimyasal bileşiminin belli bir yoğunluk değerinden sapması sözkonusuydu. kandaki şeker azalınca da, acıktığımızı haber veren mekanizma devreye girip, organizmanın kalori ihtiyacının giderilmesini sağlıyordu.

    ortabeyin düzleminde ise işler böyle yürümemektedir. burada başlatıcı etki yapan etmen, ihtiyaç durumunun doğrudan kendisi değil, bir "sinyal"dir. çevrenin organizmaya doğrudan etki etmesi anlamında bir uyarı sözkonusu olmayıp, biyolojik yönden bakıldığında, kendisi olayla pek ilintili sayılmayacak bir enformasyon taşıyıcısı, az çok keyfi, organizma ile çevresi arasındaki bir tür uzlaşmanın ürünü olan, üzerinde anlaşılmış bir anlamı içeren bir işarettir tepkileri devreye sokan. (tıpkı trafik lambasının kırmızısının ne otomobille, ne yürümek fiiliyle, ne de benzer herhangi bir olguyla doğrudan ilintisi bulunmaması gibi. )

    gerçekten de, ortabeyin dediğimiz organın olgunlaştığı evrimin bu aşamasında organizma ile doğal çevresi arasında kurulan ilişki salt kimyasal-fiziksel bir ilişki olmaktan çıkmıştır. soğuk, sıcak, kalori azalması gibi bir uyarıma organizmadan belli bir tepki gelmesi sözkonusu değildir. bu düzlemde, doğal çevre-organizma ilişkisi, ilk kez sebep-sonuç kategorisine göre düzenlenen bir ilişki olmaktan çıkıp, iletişim düzlemine kaymıştır. fiziksel, kimyasal bir neden değil, salt bir işaret, bir "gösterge" bu iki ortam arasında iletişim kurucu etmen olup çıkmıştır. anlamları sebep oldukları etkiyle açık seçik belirlenebilecek, ne anlama geldikleri daha baştan organizma için bilinen uyarımların yerini (örneğin kan şekerinin düşmesi), anlamları evrim içinde "tarihsel" olarak belirlenmiş sinyaller almıştır. "

  • "insanlar yavaş yavaş inanmamayı, güvenmemeyi ve sevmemeyi öğrenirler. bu gerçekleştiğinde artık ne yazık ki çok geçtir. insanların “tecrübe” dediği şey budur. kalbiyle bağlantısını kesmiş bir insana “tecrübeli” denir. " diyerek duyguların körelmesini;

    "insanların çoğu özgürlüğü gerçekten istemezler; çünkü özgürlük sorumluluk gerektirir ve insanların çoğu da bundan korkar." diyerek sorumluluk almanın ne kadar önemli olduğunu;

    "özgürlük insanlara medeniyetin bir armağanı değildir. hiç medeniyet yokken insanoğlu çok daha özgürdü." diyerek kendimizi soktuğumuz kalıplar/durumlar ile özgürlüğümüzü nasıl kısıtladığımızı;

    "ruhunun derinliklerine in ve ilk önce kendini tanımayı öğren. bunu yaptıktan sonra, bu hastalığa neden yakalandığını anlayacak ve belki de bir daha hastalanmayacaksın." diyerek de kendini tanımanın her şeyin başı olduğunu anlatan bilim insanı.

  • herkes o kadar zengin görünüyor ki zengin ve fakirleri ayıran tek bir detay var: zengin karakterler lüks otomobillere binerken fakirler de en kötü ihtimalle her yere taksiyle gidiyor. ülkede metrobüse bir tek ben biniyorum resmen amk.

  • bugün itibariyle galatasaray'da efsane statüsüne ulaşmış olan altın portakal. ulan 3 yıl önce kim inanırdı bu adamın galatasaray'a gelip fener ağlama diye şarkı söyleyeceğine asdfghjkasds.

  • burayı basacaklar, onlar gelmeden söyleyeyim. 2022 yılında aşı karşıtlığı yapmak “dünya düzdür” demek kadar cahilcedir. insanlığın kurtuluşu aşılardadır. uğur şahin ve özlem türeci milyonlarca insanın hayatını kurtarmıştır. daha fazlasını kurtarmak için de çalışıyorlar.

    eklenti: ilkokul mezunu çaylaklar mesaj kutumu basmış :) arkadaşlar, cahilsiniz ve bu kadar cahil olmak tolere edilemeyecek kadar ayıp. bir aşının çalışma mekanizmasını dahi anlayamayacak düzeyde olmanız ülkemiz ve dünyamız adına endişe verici. aileleriniz eminim ki eğitim almanız için büyük fedakarlıklar yapıyor. gel gör ki çocukları orta çağ düzeyinde komplo teorilerini gerçek sanıyor.

    ben 50 doz aşı olmadım. sanırım 2 ya da 3 doz oldum. sonuncusu 1 yıl önceydi. çok yeni çok çok farklı bir varyant olmadıkça da yeni aşı yaptırmayı düşünmüyorum. çünkü virüse büyük oranda bağışıklık kazandık. çünkü temel düzeyde biyoloji biliyorum. aşının ne zaman gerekli ne zaman gereksiz ya da daha az gerekli olduğunu anlayabilecek kapasitem var. bu saydıklarım en fazla 3-4 saatlik bir okumayla edinilebilir. sizin için, sizden ziyade gelecek için üzüldüğüm nokta bu. kendinizi biraz olsun aydınlatabilmek ve cehaletten bir adım uzaklaşabilmek için hiçbir çabanız yok.

    birisi bana bunları söylese yerin dibine geçerdim. o yüzden şimdi o mesaj kutusunu yerine bırakıp google’a “aşılar nasıl çalışır” yazın.

    eklenti2: cahil değil, kara cahil bir gençlik geliyor. seçimden sonraki en önemli meselemiz milli eğitim. telefondan mesajlara cevaben bu yazıyı editlerken “2 ya da 3 doz aşı oldum” yazdım. üzerinden zaman geçtiği için çok düşünmedim. hemen üstüne gelen mesaj şu “insan aşı sayısını hatırlar, bu şekilde aşıların beyin fonksiyonlarını etkilediğini ispatlamış oluyorsun”. bakın ironi değil, şaka değil. buna inanan gerçek insanlar var. bu insanlar toplumda bizimke birlikte yaşıyor. çok üzücü lan. vallahi çok üzücü.

  • bir kadının özel bölge ağdacısına gitmesi kadar garip olmayan durum. şahsen ben o bölgeyi berber cengiz abi'ye tıraş ettirdiğimi düşününce bir süre sessizce boşluğa bakarken buldum kendimi.