• avrupalılar amerika'yı keşfetmiştir de, amerikalılar neden avrupa'yı keşfedememiştir şeklindeki vurucu soruya cevap arayan kitap. "hakkat, la" anlarını insana defalarca yaşatır.
  • jared'in okumasi pek keyifli eseri. benim gibi sayisalci bir insani dahi eglendiriyor.
  • türkçesi bugün itibariyle yeniden satışa çıkmıştır. eskiden, yani imam hatip öğrenci kulübüne dönmeden önce tübitak böyle kitaplar çevirip satıyordu.
  • tübitak yayınında son basıldığında 14 tl olan kitap. yeni baskısı pegasus yayınlarından çıkmış ve 50 tl. evet 50. bu kitabı bu fiyata kimse almaz güzel kardeşim. ondan sonra neden olgunlar. olgunlar is coming..
  • bilgi universitesi'nde ec 179 dersinde cok guzel işlenen kitaptir.
  • kitapyurdu'nda tekrar satışa çıkmış efsane kitap, ciltlisinden kaptım bir tane.
  • pegasus yayınlarından türkiye'ye özel önsöz ile çıkmış olan kitap, daha önce belgeselini izlemiştim, önsözü merak edip bugün okumaya başladığım kitap. önsözü okuyan yazarların ne düşündüklerini merak ettiğim kitaptır. amerikalı bir bilim insanı olan jared diamond'u bu önsözden yola çıkarak oryantalist olarak nitelendirebilir miyiz yoksa gerçekten nesnel bir fikir mi ortaya atmıştır gerçekten merak ediyorum.
  • ciltlisi 58, karton kapağı 45 lira olarak satımaktadır. *

    edit: ceptetebliler için kitapyurdu'nda kampanya mevcut. 25 tl geri iadeli.

    edit 2: 25 tl iademi aldım.
    edit 3: kitap yurdu ciltli baskıdan 411, karton kapaktan ise 2594 adet satmış.
  • tübitak yayınlarının yayımladığı hali elimde olan kitap. pegasus yayınları yayımlamadan önce karaborsada 150, 200'e satılıyordu bu kitap ciddi ciddi. keşke satsaymışım. ocağıma incir ağacı diktin lan pegasus.
  • yali'nin sorusu ile temellendirilen müthiş bir eser. ayrıca bir bölümünde ırkçılığa karşı sağlam temelli cevaplar da sunar.

    kitabın yazarı jared diamond'ın eşitsizliğin kökenlerini ortaya çıkartmak
    için yürüttüğü araştırma papua yeni gine'nin yağmur ormanlarında başlıyor. yeni gine'de en azından kırk bin yıldır insanlar yaşamakta idi. yeni gineliler dünyanın kültürel olarak en çeşitli ve doğaya uyum sağlayabilen insanlarındandır. ancak; ana soru şudur:

    "niçin modern amerikalılardan daha çok fakirler?

    bu soru diamond'a, otuz yıldan fazla bir süre önce, kumsalda karşılaştığı yali adındaki, bir adam tarafından sorulmuştu.

    “beyaz adamın bu kadar çok kargosu varken, neden biz yeni gineli'lerin bu kadar
    az?”

    bu arada, yeni gineliler "kargo" kelimesini, ülkelerine ilk defa batılılar tarafından getirilen eşyaları, tarif etmek için kullanmışlardı. kargo birçokları tarafından beyaz adamın kudretinin bir kanıtı olarak görülüyordu.

    yali'nin sorusu, görünüşte çok basit gibi durmasına rağmen, aslında çok zor bir sorudur. profesyonel tarihçiler bile sorunun yanıtı hakkında bir fikir birliğine varamamışlardır:

    yali'nin sorusu, aslında sadece yeni gineliler ile avrupalı beyazlar arasındaki eşitsizlik üzerine değildir. bundan çok daha derin bir sorudur. niçin dünyadaki eşitsizlikler ya da toplumlar arasındaki farklar, dünyada şu an olduğu gibi değil de, daha farklı şekilde seyretmedi? mesela neden amerika'nın yerlileri, afrikalılar ve avustralya yerlileri , avrupalılar ve asyalılar'ı yok eden, onlara boyun eğdiren topluluklar olamadı?

    bu soruyu bir adım geri alabiliriz. avrupa'nın dünya çapındaki sömürgeciliğinin yeni başladığı m.ö 1500 yıldan itibaren, farklı kıtalardaki insanlar zaten teknoloji ve politik örgütlenme açısından büyük farklılıklar gösteriyordu. avrupa, asya ve kuzey afrika'nın çoğu, bir kısmı sanayileşme eşiğinde bulunan devletlerin veya imparatorlukların yeriydi. diğer yandan, iki kızılderili halkı olan, aztekler ve inkalar, hala taş aletler kullanıyorlardı. sahra altı afrika'nın bazı bölümleri küçük devletler veya şeflikler arasında bölünmüştü. avustralya ve yeni gine’de, pasifik'tekilerin de dahil olduğu diğer adalar, amerika’nın büyük bir kısmı ve sahra altı afrikası'nın küçük bir kısmı, tarım kabileleri olarak ya da hala taş aletler kullanarak avcı-toplayıcı gruplar olarak yaşıyordu.

    bu arada, yorumlarımızı daha sağlıklı yapabilmek için; ta sömürgecilik zamanlarından bir olayı araya sıkıştırmakta fayda var örneğin inkaların pizarro'dan gördükleri zulüm: francisco pizarro tarafından tutsak alınan inka imparatoru atahualpa, pizarro’nun ne kadar istediğini sorar. pizarro’nun isteği açıktır: fidye olarak atahualpa’nın tutsak tutulduğunu odanın tavanına kadar altın ve gümüşle doldurulmasını ister. imparatorlarına yeniden kavuşacaklarını uman inkalar, pizarro’nun bu dileğini yerine getirirler. inkalar sözünü tutmasına karşın pizarro sözünü tutmaz. sürekli altın ister. bu yolla pizzaro’nun fidye olarak yaklaşık 20 ton altın ve gümüş sahibi olduğu iddia edilmektedir. pizarro’nun açgözlülüğü sürerken, kendisi de hapiste olan huascar bir umutla salıverilmesi için pizarro ile ilişki kurmanın yollarını aramaya başlar ama atahualpa bunu öğrenip kardeşini öldürtür. yeterince fidye aldığını düşünen pizarro son hamlesini yapar: göstermelik bir yargılamayla, kardeşini öldürttüğü gerekçesiyle atahualpa’yı ölüm cezasına çarptırır ve 26 temmuz 1533’te idam eder. (http://www.serenti.org/inkalar-nasil-yok-oldu/)

    bugün, batı toplumunun büyük bir kesmi ırkçılığı açıkça reddediyor. fakat; bir kesim de hala ırkçı açıklamaları özel olarak kabul etmeye devam ediyorlar. japonya ve diğer birçok ülkede, bu tarz ırkçı açıklamalar hala korkmadan yapılıyor. ancak aşağıdaki açıklamalar, dikkate almaya değerdir:

    1- özellikle, çok sayıda beyaz amerikalı psikolog, ırkçı bir şekilde yıllardır afrika kökenli siyah amerikalıların , avrupa kökenli beyaz amerikalılardan daha az zeki olduğunu göstermeye çalışıyorlar.

    2- ancak, bilindiği gibi, insanlar kendi sosyal çevrelerinden ve yakalamış oldukları eğitimsel fırsatlardan dolayı büyük ölçüde farklılaşır. bu gerçek, zihinsel farklılıklardan dolayı teknolojik farklılıkların olduğu hipotezini tehlikeye atar. birincisi, yetişkinlikteki bilişsel yeteneklerimiz bile, çocukluk döneminde yaşadığımız sosyal ortamdan büyük ölçüde etkileniyor ve önceden var olan genetik farklılıkların etkilerini ayırt etmeyi zorlaştırıyor. ikincisi, bilişsel yetenek testleri (iq testleri gibi), saf doğuştan zekayı değil, kültürel öğrenmeyi ölçme eğilimindedir.

    3- çocukluk çağı ortamının şüphesiz etkilerinden ve iq testi sonuçlarından öğrendiğimiz bilgiler ışığında, psikologların bugüne kadarki çabaları, beyaz olmayan halkların iq'larında kabul edilen genetik eksikliği ikna edici bir şekilde ortaya çıkarmayı başaramamıştır.

    4- jared diamond, 33 yıldır yeni gine'lerle yaptığı çalışmaların en başından beri çevresindeki insanların ortalama avrupalı veya amerikalı'dan daha becerikli olduğunu gördüğünde çok etkilenmiştir. örneğin; bilmediğiniz bir bölgenin hızı bir şekilde bir zihinsel haritasını oluşturma gibi görevlerde, yeni gineliler, batılılardan çok daha ustadırlar.

    5- tabii ki, yeni gine'liler batılıların yerine getirdiği bazı görevlerde yetersiz performans göstermeleri şaşırtıcı olmayacaktır. çünkü çocukluktan beri ne eğitimsel ne de teknolojik olarak avantajları yoktu. aksine büyük bir dezavantajlı şekilde hayata başladılar.

    bunun aksine, yeni ginelilerin, batılılardan daha zeki olabileceğine dair ikna edici izlenimler gayet mevcuttur:

    birincisi, avrupalılar binlerce yıldır merkezi hükümetler, polis ve yargı mensuplarını içeren yoğun nüfuslu toplumlarda yaşıyorlar. bu toplumlarda, yoğun nüfusun bulaşıcı salgın hastalıkları (çiçek hastalığı gibi) tarihsel olarak ölümün başlıca sebebi iken, cinayetler nispeten nadir görülür. ölümcül enfeksiyonlardan kurtulan avrupalıların çoğu, başka potansiyel ölüm nedenlerinden de kurtulmuş ve genlerini geçirmeye devam etmiştir.

    bugün, çoğu batılı bebek, zeka ve taşıdıkları gen ne olursa olsun, ölümcül enfeksiyonlardan kurtulmakta ve kendilerini yeniden üretmektedirler.

    buna karşılık, yeni gine'ler, insan sayısının, yoğun nüfusların salgın hastalıkları için çok düşük olduğu toplumlarda yaşamaktadır. bunun yerine, yeni gine'liler cinayetten, kabile savaşından, kazalardan ve yiyecek tedarik etmedeki sorunlardan dolayı yüksek oranda kayıp vermişlerdir. batılıların, yeni ginedeki yüksek ölümlerden kendilerini kurtarmak için gine'lilerin aksine fazla bir zekaya ihtiyaçları yoktur.

    bununla birlikte, geleneksel avrupa toplumlarındaki salgın hastalıklardan kaynaklanan farklı ölümlerin, zeka ile çok az ilgisi vardı ve bunun yerine vücut kimyasının ayrıntılarına bağlı olarak genetik direnç ön plana çıkmıştır.

    örneğin, kan grubu b veya 0 olan insanlar, çiçek hastalığına karşı, kan grubu a olan kişilerden daha büyük bir dirence sahiptir. yani zeka için genleri destekleyen doğal seleksiyon, new guinea'da, zeka yerine vücut kimyasını destekleyen doğal seleksiyonun daha fazla olduğu yoğun nüfuslu, politik olarak karmaşık toplumlara göre çok daha acımasızdır.

    belirtmeden geçmek istemem; çok daha mükemmel analizlere ulaşabilmek ve ufkunuzun açılması için "guns germs and steel" kitabı ısrarlar tavsiye edilir.

    kaynak: guns germs and steel, jared diamond
hesabın var mı? giriş yap